گاه‌نویسه‌ها | جواد رسولی

‍ ✅من می گم اَنِف تو نگو اَنِف، بگو: اَنِف 😡
@Gahnevise
🔹پیش از این، یکی از کارهای مهم و ظریف در نشر کتاب و مطبوعات، رفع اغلاطِ به اصطلاح چاپی پیش از چاپ بود. اهمیت این کار بقدری روشن و واضح و مبرهن و حتی آشکار (!) بود که گاهی افرادی با عنوان شغلی «نمونه‌خوان» یا «نسخه‌پرداز» یا «مصحح» و ... استخدام می‌شدند و با این شغل گذران زندگی می‌کردند. گفته شده که بزرگانی در عرصة ویراستاری، ازجمله استاد احمد سمیعی گیلانی، با همین عنوان در ابتدای ورود به عرصة نشر، به کار مشغول شده اند. این عمل که امروزه قدری غریب می‌نماید، بر روی کاغذهایی که به نام اوزالید شناخته می‌شد، صورت می‌گرفت و امروز بر روی چک‌پرینت/ لی‌اوت صورت می‌گیرد.
🔸یکی از عوامل پدید آمدن اغلاطِ رنگارنگ در کتب و نشریات منتشره، کم توجهی به همین رستۀ شغلی در صنف نشر کتاب و نشریات است. علت دیگرش هم ادغام این وظیفه در کارهایی است که به عهده ویراستار گذاشته‌می شود. علت دیگرش هم اعتماد بیش از اندازه به سیستم دیجیتال است. علت دیگرش هم اقتصاد نامناسب نشر است . . . . علت العلل آن هم، به قطع یقین نیروی جاذبۀ زمین است!
🔹چند دهه‌ای ست که ادیتورهای بلاد بیگانه، علائمی را ساخته و پرداخته‌اند و ما هم آن را قدری مفرّس کرده‌ایم و به نام «علائم ویرایش» شناسانده‌ایم و می‌شناسانیم. این علائم که با علائم نگارشی -به‌اصطلاح: سجاوندی- فرق می‌کنند، می‌توانند به‌خوبی به مانند کدها/شناسه‌هایی مشخص و معین و ازپیش شناخته شده، بین ویراستار و حروف‌نگار -تایپیست/حروفچین- ایفای نقش کند و هردُوان را از رخ‌دادن اغلاط تایپی/چاپی بازدارند؛ و صد البته این کار ممکن است اما به شرطها و شروطها: باید زبان ویراستار گویا باشد و الف را الف بگوید و بنویسد و این زبان برای نمونه خوان -به قول هم‌زبانان تاجیک- فهما باشد.
🔸در تصاویر زیر می‌بینید که 1) اگر ویراستار حرفه‌ای می‌بود و حرفه‌ای عمل می‌کرد و توضیحات خود را با کمک نشانه‌های ویراستاری از متن اصلی جدامی‌کرد و به شکل درستی از آن علائم استفاده می کرد و ... و 2) اگر متن نهایی قبل از چاپ، با نسخه خبر (اصل) از زیر چشم نمونه‌خوانِ دقیق‌النظری می‌گذشت و ناشر برای این کار هزینه می‌کرد و کار را به همان ویراستار که چشمش به متن عادت کرده نمی‌سپرد و ... موجب نمی‌شد که توضیحات ویراستار در متن اصلی چپانده و چاپانده شود و ... ما هم به زحمت بیفتیم که این‌ها را تذکر دهیم و مصدّع اوقات شما شویم😏
@Gahnevise


🔻(تصویر سمت راست را از کانال باشگاه روزنامه نگاران ایران https://t.center/JournalistsClub و تصویر سمت چپ را از کتاب کمک آموزشی سال نهم دبیرستان -یافتۀ چشمان پسرم عطا - و بیت شعر پایین را هم از کتاب طرحی از یک زندگی-ج1- برداشته‌ام)
▫️جواد رسولی. نیمه آذر96

#اهمیتـنمونهـخوانیـپیشـازچاپ
#ویرایش
#ویراستاری
#نشرکتاب