Смотреть в Telegram
سکایی باستان
📜🕯️🖋️سکاها و سرمتها قبایلی ایرانی تبار بودند که از سدهٔ هشتم پیش از میلاد تا آغاز عصر مسیحیت بر دشتهای اوراسیا فرمان میراندند و در قلمرو وسیعی از سواحل شمالی دریای سیاه در غرب تا مرزهای شمالی چین در شرق به زندگی چادرنشینی روزگار میگذراندند واژه سکا که در فارسی باستان به صورت saka آمده از مشتقات ریشه باستانی sak درفتن گشتن گردیدن و در اصل به معنای «سرگردان خانه به دوش است.اشتقاق این واژه از saka سگ در معنی مثبت آن (سگ گله) یا از ریشه باستانی vsak نیرومند بودن پذیرفتنی نیست.
✅در کتیبه های هخامنشی نام چهار طایفه سکایی آمده است که عبارت اند از: سکاهای هومنوش (فارسی باستان haumavarga) سکاهای تیز خود (فارسی باستان tigrasauda)، سکاهای آن سوی ،سغد فارسی باستان para sogdam) و سکاهای آن سوی دریا (فارسی باستان paradraya) از این میان سه عنوان نخست مختص سکاهای شرق دریای خزر بوده و عنوان چهارم به سکاهای غربی گفته میشده است.
✅مهمترین قبایل سکایی غربی که بیشتر در دشتهای جنوب روسیه امروزی میزیستند عبارت بودند از اسکیتی ها یا اسکوتی ها، سرمتی ها و ماساگتها
به ظاهر همه قبایل چادرنشین ایرانی در آغاز خود را -skuda* می نامیدند که مشتقی از ریشه هندواروپایی skeud است این واژه را دیا کونف، «چالاک، اما سمرنیی تیرانداز» معنا کرده است. همین نام در میانۀ سدۀ نخست پیش از میلاد در منطقهٔ پنتوس به skula بدل شد.
✅ تنها آثار بازمانده از زبان سکایی باستان برخی اسامی اشخاص، قبایل و مکانها در کتیبه های یونانی منطقه پنتوس و نیز در آثار مورخان یونانی است که بر اساس آنها و به کمک آثار مکتوب زبانهای ایرانی باستان یعنی اوستایی و فارسی باستان و نام چند مکان تپه و رودخانه در اوکراین و جنوب روسیه می توان برخی از واژه های این زبان را بازسازی کرد برخی از این واژههای بازسازی شده عبارت اند از: abra* «آسمان»ap «آب» arma «دست» arya «آریایی» aspa «اسب»، baga «بغ، خدا» danu «رود» gaula «گوش» hazahra «هزار» havn «خواندن».
✅سکایی باستان مسلماً گویشهای مختلفی را شامل می شده است که اسکیتی و سرمتی از آن جمله بوده اند. هرودت در این باره مینویسد: «زبان سرمتی ها اسکیتی است اما به اصالت باستانی اش صحبت نمیشود. گزارشهای هرودت از افسانه ها و داستانهای اسکیتی به وجود ادبیاتی بسیار غنی و به ویژه حماسی به زبان سکایی باستان گواهی میدهد درباره داستانهای سکایی به روایت هرودت کتاب پس از آن که هووخشتره سومین پادشاه ماد بر غاصبان اسکیتی غلبه کرد و حکومت را باز پس گرفت با ایشان به مهربانی رفتار کرد و پسرانی را بدیشان سپرد تا زبان خود و هنر تیراندازی را به آنها بیاموزند.
📙منبع:تاریخ جامع ایران جلد پنجم صفحه ۶۲ حسن رضایی باغبیدی
🆔@conference_iranvich🔥
Telegram Center
Канал