بادکنک سفید

📌ورود دادگاه‌های انقلاب به پرونده‌های کودکان و نوجوان؛ تهدید جدی حقوق اساسی کودک در نظام قضایی ایران

▪️وضعیت ویژه کودکان و نوجوانان و آسیب‌پذیری آنها در هنگام مواجهه با قانون و ابزارهایش سبب ایجاد اصلی غیر‌قابل انکار درباره حقوق کودکان و نوجوانان شده است. بر مبنای این اصل، مراجع و محاکم قضایی رسیدگی به رفتارهای بزهکارانه افراد زیر ۱۸ سال باید به طور کامل از سایر محاکم و مراجع قضایی مجزا بوده و صرفا به رسیدگی به پرونده‌های کودکان و نوجوان اختصاص داشته باشد.

▫️اعمال این اصل سه هدف اصلی را در بر دارد: اول اینکه کودک را از محیطی که مجرمان بزرگسال در آن تردد دارند دور نگه دارد؛ دوم اینکه محیط دادگاه و روند دادرسی متناسب با سن و نیازمندی‌های کودک برنامه‌ریزی و سازماندهی شود و مهم‌تر از همه اینکه از آنجا که ارتکاب رفتارهای مجرمانه در کودکان و نوجوانان تابع عوامل فراوانی است و نیاز به دانش ویژه دارد، مقامات قضایی و پرسنل دادگاه به شکلی ویژه در زمینه برخورد با افراد زیر ۱۸ سال آموزش دیده و نسبت به ساز و کارهای قانونی ویژه‌ی برخورد با کودکان و نوجوانان دانش کافی و تخصصی کسب کنند.

▪️در همین زمینه ماده ۴۰ پیمان‌نامه جهانی حقوق کودک به صراحت از کشورهای عضو خواسته است شرایط ویژه‌ای را برای رسیدگی به پرونده کودکان متهم به نقض قوانین کیفری فراهم کرده و قوانین و تشریفات ویژه دادرسی با توجه به نیازهای کودکان تخصیص دهند. این موضوع در سند مربوط به اصول سازمان ملل متحد درباره دادرسی نوجوانان نیز به صراحت مورد تاکید قرار گرفته و بر اساس مواد ۵، ۶ و ۱۴ مجموعه «قواعد حداقل استاندارد سازمان ملل در باب دادرسی نوجوانان،» محیط، شرایط و روند رسیدگی به پرونده نقض قوانین کیفری توسط نوجوانان باید در تناسب با نیازهای سنی آنها باشد.

▫️در ایران نیز قوانین موضوعه داخلی اصل مجزا بودن محاکم و مراجع قضایی مختص به کودکان و نوجوانان را به رسمیت شناخته‌اند. مواد ۲۸۵، ۲۸۹ و ۳۰۴ قانون آیین دادرسی کیفری در همین زمینه به صراحت رسیدگی به موارد نقض قوانین کیفری توسط همه افراد زیر ۱۸ سال را در صلاحیت دادگاه‌های ویژه اطفال و نوجوانان یا شعب ویژه دادگاه کیفری دو تعیین کرده است.

▪️علیرغم وجود قوانین بین‌المللی و داخلی، در این زمینه اما گزارش‌های زیادی وجود دارند که نشان می‌دهند دستگاه قضایی در ایران پرونده افراد زیر ۱۸ سال بازداشت شده در جریان اعتراضات سراسری اخیر را به جای دادگاه‌های ویژه اطفال و نوجوانان، به دادگاه‌های انقلاب فرستاده و این کودکان و نوجوانان برای محاکمه در این دادگاه‌ها حاضر شده‌اند. بنا بر گزارش‌های معتبر، دادگاه‌های انقلاب کرج، مشهد و ساری از جمله دادگاه هایی بوده‌اند که پرونده‌های کودکان بعضا تا ۱۴ سال برای رسیدگی به آنها ارجاع شده است.

▫️شکی نیست که رسیدگی به پرونده‌های کودکان و نوجوانان در دادگاه‌های انقلاب علاوه بر آنکه نقض قوانین بین‌المللی مربوط به حقوق کودک و قوانین موضوعه داخلی در ایران محسوب می‌شود، حقوق اساسی کودک از جمله حق زندگی و آزادی او را نیز در معرض تهدید جدی قرار داده است. دادگاه‌هایی که محل نقض کامل حقوق بزرگسالان به ویژه فعالان و کنشگران مدنی است، روشن است که چه بلایی بر سر حقوق کودک می‌آورند.
لینک مطلب
@baadkonak_sefid