Ӕrfӕnyfӕd

Ны фыдӕлтӕ варягтӕ галлтӕ сты

Францаг колониализм ӕмӕ империон экспанцийы заман фразӕ "нӕ фыдӕлтӕ — галлтӕ сты" райста ног политикон ӕмӕ идеологон хуыз. Ацы фразӕ сси пропагандӕйы сӕйраг инструмент, йӕ нысан уыд иумӕйаг французаг наци саразын, цыма канд францусӕгтӕм нӕ, фӕлӕ, кӕй басастой, уыцы адӕмтӕм дӕр хаудаид . Уыцы контексты галлтæ систы Францы ӕппӕт цӕрджыты иумӕйаг "фыдӕлты" символ, сӕ равзӕрд нӕ хынцгӕйӕ

XIX ӕнусы кӕрон ӕмӕ XX ӕнусы райдианы Франц йӕ африкаг ӕмӕ азиаг колонитæ тынг парахат кæнын куы райдыта, уӕд уыцы хъуыды ноджы тынгдӕр рахæлиу ис.​ Колониалон хицауад размӕ кӕнын байдыдта, бындурон адӕмтӕ культурон ӕмӕ политикон ӕгъдауӕй "францӕгтӕ" хъуамӕ кæй суой, зӕгъгӕ, ахæм​ хъуыды.Колониты бакодтой Францы истори, уым сывӕллӕттӕн дзырдтой галлты тыххӕй, куыд ӕппӕт францӕгты символикон фыдӕлты тыххӕй, ӕмӕ уыцы хъуыды ӕвдыст ӕрцыд суанг бынӕттон цӕрджытӕн дӕр.Афтӕмӕй африкаг ӕмӕ азиаг сывӕллӕттӕн уырнын кæнын райдыдтой, уыдон дӕр галлты "бындартӕ" кӕй сты,​ се 'цæг этникон æмæ культурон бынмæ нæкæсгæйæ

Афтӕмӕй, фразӕ "нӕ фыдӕлтӕ — галлтӕ сты" сси культурон ассимиляцийы идеологийы символ, уый хӕцыд францаг империализмы фарс ӕмӕ ӕххуыс кодта францаг нацийы "æппæтылæххæссæг" иллюзи аразынӕн.

https://t.center/Sidaemon/2884

Спартайнаг цирхъытӕ 'мӕ 'рцыты​ бырынчъытӕ.​
​
Архаикон Гречъы адӕм цирхъ хуыдтой ξίфоюс ("Xiphos").​ Уымӕн ӕвдисӕн у микенаг грекъаг ӕвзаг, ӕмӕ иуӕй-иу ахуыргӕндтӕ куыд амонынц, афтӕмӕй ацы дзырд баст у египетаг zft-имӕ кӕнӕ рагон семитон​ saïf/sêf-имӕ.

Ӕндӕр​ хъуыдымӕ гæсгæ, ирон "ӕхсырф" ӕмӕ грекъаг ξίфоюс, равзӕрдысты протоиндоевропӕйаг *kwsibhro-йӕ.

Ӕрцыд рӕстӕг

​​Æрцыд рæстæг! Ызмæлы бæстæ!
Ис махыл тохы заман хæс.
Кавказы кадылмард цæргæстæ,
Кæм ыстут? Сиды та нæм хæст!
Æнусмæ худинаг —
тæппудæн!
Хæххон лæг! Никуы тарстæ ды.
Æрцыд фæлварæн дуг дæ удæн!
Алла верды!.. Алла верды!..
​
Черкес, цæцæйнаг, уæд даргинаг,
Лезгин, хъæрæсейаг, ирон,
Абхаз, мæхъхъæлон, абазинаг,
Балхъайраг, лекъаг, уæд кæсгон,
Æрцæут, сиды нæм нæ намыс,
Уый мах æфсымæртау бæтты,
Уый уадзы не уæнгты егъау ныфс.
Алла верды!.. Алла верды!..
​
Кавказ, нæ туг дæ æмæ не стæг.
Дæуæн нæ цард дæр нæу æвгъау.
Æнæ дæу мах цæринаг не стæм -
О, афтæ сныв кодта Хуыцау.
Æмсæр-æмбар æмæ Сæрибар -
Хъару нын а бæллиц дæтты.
Фæлæууæд алы уд дæр фидар!
Алла верды!.. Алла верды!..
​
Нæ хъысмæт удхайраг, уæззау уыд.
Фæкодтам не ’лдæрттæн тыхгуыст.
Ныр нæм æрттивгæ хур æрбазынд.
Фæуыдзæн авддæлдзæх нæ рыст.
Куы вæййынц адæмтæ æмзæрдæ, -
Сæ тыхæй айнæг дæр сæтты.
Уæдæ, цæй, басгуыхæм хæлæртгæ!
Алла верды!.. Алла верды!..
​
Гъе-гъей, Кавказы фырттæ, размæ!
Фæллойæ саразæм дзæнæт!
Нæ цин, нæ уадындзтæн сæ хъазтмæ
Æркæсдзæн дун-дуне æппæт!
Рæхджы нæм худдзæн хур уæлвонгæй,
Нæ амонд ардзыстæм куысты.
Кавказ та райгуырдзæни ногæй.
Алла верды!.. Алла верды!..

Цӕллыкаты Ахмӕт

Шотландийы патриот Уильям Уоллесы мемориалон фӕйнӕг Лондоны. Фӕйнӕгыл та латинагау фыст:
"Dico tibi verum libertas optima rerum nunqual servili sub nexu vivito fili"
"Ӕцӕгӕй уын зӕгъын, сӕрибардзинадӕй хуыздӕр ницы ис.Лӕппутӕ, уӕ цӕрдтӕ цагъайрӕгтау макуы ӕрвитут"

​​'Къухдарӕнты ӕлдар' ӕмӕ дыууӕ астæузаман кадӕджы.

Юлиус Эвола ӕмӕ Джон Рональд Руэл Толкин уыдысты ӕмдугонтӕ, иу фӕлтӕры минӕвӕрттӕ.Сӕ дыууӕ дӕр архайдтой рагон тексттӕ ахуыр кӕнын ӕмӕ интерпретаци кӕныныл.
Юлиус Эвола йӕ историософон уацмыс "Растад нырыккон дунейы ныхмӕ" - йы (Востание против современного мира) равдыста традицийы заууаты ӕмӕ нырыккон дуджы равзӕрды ныв ивгъуыд заманты астӕуккаг ӕнусты таурӕгъты ӕмӕ стыр паддзӕхты тыххӕй анализы бындурыл.​ Толкин, та, чи зоны, сфæлдыста XX ӕнусы иууыл зындгонддӕр фантастикон эпос "Къухдарæнты æлдар" ӕмӕ уымӕй бындур ӕрӕвӕрдта жанр "эпикон фэнтези" - йӕн.​

Толкины сӕйраг сфӕлдысты сюжет бирӕтӕ, куыд мæм кæсы, зонынц. Йӕ бындуры ӕвӕрд ис, хӕссӕгӕн стыр тых чи дӕтты, ахӕм алӕмӕттаг къухдарӕнты хабар.
Талынджы хицау Саурон цы къухдарӕнтæ сарӕзта, уый йӕ хӕссӕгӕн бар лӕвӕрдта хуымӕтӕг мӕлинаг адӕймаг кӕуыл нӕ фӕтых уыдаид, ахӕм стыр тых.

Ам цымыдисаг уыдзӕн, Юлиус Эвола йӕ чиныджы фыццаг хайы цы дыууӕ кадӕджы тыххӕй фыссы, уыдон дӕр ӕрымысын.

Фыццагмæ гӕсгӕ:
Фридрих II Гогенштауфен райста сусӕггаг  "пресвитер Иоаннӕй" алӕмӕттаг къухдарӕн, кӕцы йын фадат лӕвӕрдта æнæуынгæ 'мӕ æнæфæрæхойгæйæ уӕвынӕн. Алæмæттаг къухдарӕны ӕххуысӕй монарх куы "фесӕфт", уæд уыцы цау цуаны рӕстӕджы радзырдта поэт Освальд Фыссæг. Ацы легендӕ, Бруно Глогеры чиныджы "Император, Хуыцау ӕмӕ Хӕйрӕг: Фридрих II Гогенштауфен истори ӕмӕ кадджытӕ"​ дӕр фыст ӕрцыди.

Дыккагмӕ гӕсгӕ:
Астӕуккаг ӕнусты аллегорийы рагонфӕдзӕхстон Мелхиседек ӕвдыст цӕуы куыд номджын лӕг. Ӕртӕ къухдарӕны байуары йӕ фырттӕн, ӕмхуызон зӕххытӕ бынӕн дӕтгӕйӕ ӕмӕ уымӕй лыг кӕны се ' хсӕн цы быцӕутӕ уыди, уыдон​. Мелхиседек уымӕй амоны, пысылмӕттӕ дӕр, уирӕгтӕ дӕр ӕмӕ чырыстӕттӕ дӕр ӕмхуызон нымад кӕй сты ӕцӕг зонындзинӕдтӕ хӕсджытыл, гъе уый. Ацы кадӕг ӕвдыст цӕуы Джованни Боккаччойы ӕртыккаг новеллӕ "Декамерон"-ы.

"Къухдарæнты æлдар" - ы сюжетимæ аналогитӕ, ӕнхъӕл дӕн, ам бӕрӕг сты.
Толкин уыд номдзыд филолог ӕмӕ астӕуккаг ӕнусты стыр специалист - ӕмӕ уыцы кадджыты тыххӕй, ӕнӕмӕнгӕй, дӕр зыдта.

Гъе афтӕ, чысыл фиппаинаг Толкины Стыр уацмысы ӕххуыс кӕны европӕйаг фысгӕ традици хуыздӕр бамбарынӕн.

Фриментӕ 'мӕ цӕгаткавказӕгтӕ

Фрэнк Герберты "Дюнӕ" - йы дунейы фрименты(ӕдзӕрӕг планетӕ Арракис-ы цӕрӕг адӕм) культурӕйы, ис ирдӕй ӕвдисӕг миниуджытӕ, кӕцытӕ ‘мдзыд сты Кавказы адӕмы традициты ӕмӕ историон фӕлтӕрддзинадимӕ. Фриментӕ-сты, сӕ цардӕвӕрд ӕдзӕрӕг быдыры карз уавӕртӕй бӕрӕг кӕмӕн у ӕмӕ сӕ фӕрӕзтӕ ӕддагон тыхты экспанцийӕ хъахъхъӕнын кӕй хъӕуы, аххæм этникон къорд.​ Се ' хсӕнадон структурӕ арӕзт у фидар адӕмыхӕттыты бастдзинӕдтыл, намысы культыл ӕмӕ карз ӕгъдӕуттыл, уый зӕрдыл лӕууын кӕны традицион кавказаг ‘хсӕнады фидар ӕгъдӕуттӕ.
​
Афтӕ Кавказы адӕмтау фриментӕ дӕр кадджын сты хӕстон арӕхстдзинӕдтӕй, уыдон сты канд хи бахъахъхъӕныны элемент нӕ, фӕлӕ ма культурон идейондзинады иу хай дӕр.
​
Дыууӕ ӕхсӕнады мидæг дӕр арӕзт цӕуы аирвӕзыны ӕмӕ фӕразондзинады философи, уым ӕрдзон уавӕртӕ ӕмӕ ‘ддагон ӕндӕвдады тас, уымӕй уӕлдай ма ӕфтауынц​ традицийы, культурӕйы ӕмӕ хæдбындуры аргъ.

Æз хъумæ ма тæрсон. Тас у зондмарæг. Тас у гыццыл мæлæт, кæцы 'рхæссы быны сæфт. Æз слæудзынæн мæ тасы ныхмæ. Æз æй бауадздзынæн мæ сæрты 'мæ ме 'хсæнты ахизын. Æмæ куы аивгъуыйа, уæд мæ миддзæст ахæсдзынæн йæ надвæндагыл. Уым, кæм цыди тас, уыдзæн ницы. Æрмæстдæр æз баззайдзынæн.

Фрэнк Герберт «Дюнӕ»