🔥معاویه، بر خلاف سیرهٔ پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله وسلم اذان را در نماز عیدین [فطر و قربان] وارد کرد! در مصنف ابن أبي شیبة (ج ١، ص ٤٩١، الناشر: مکتبة الرشد) از ابن مسیب مروی است: «أَوَّلُ مَنْ «أَحْدَثَ» الْأَذَانَ فِي الْعِيدَيْنِ مُعَاوِيَةُ»، یعنی: اولین کسی که اذان‌گفتن در نمازهای عیدین را بدعت گذاشت، معاویه بود. (1) و امام شافعی (الأم، الناشر: دار المعرفة، ج ١، ص ٢٦٩) گفته است: «... أَخْبَرَنَا الثِّقَةُ عَنْ الزُّهْرِيِّ أَنَّهُ قَالَ لَمْ يُؤَذَّنْ لِلنَّبِيِّ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ - وَلَا لِأَبِي بَكْرٍ، وَلَا لِعُمَرَ، وَلَا لِعُثْمَانَ فِي الْعِيدَيْنِ حَتَّى أَحْدَثَ ذَلِكَ مُعَاوِيَةُ بِالشَّامِ، فَأَحْدَثَهُ الْحَجَّاجُ بِالْمَدِينَةِ حِينَ أُمِّرَ عَلَيْهَا.» یعنی: از طریق معتمد از زهری به ما رسیده که در نماز دو عید فطر و قربان برای پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم و ابوبکر اذان گفته نشد، و نه برای عمر و نه عثمان تا آن که این را معاویه در شام بدعت گذاشت و سپس حَجاج در مدینه وقتی استاندارش شد! (2) و ابن حزم - مقتدای ابن تیمیه - (المحلى بالآثار، الناشر: دار الجیل، ج ٣، ص ١٤٠) گفته است: «... كان بنو أمية قد أحدثوه من الاذان والاقامة لصلاة العيدين، وهو بدعة، وقد صح عن النبي صلى الله عليه وسلم أنه لم يأمر بأذان ولا اقامة لشئ من ذلك»، یعنی: بنی امیه اذان و اقامه را در نمازهای عیدین احداث کردند، و این بدعت است، و از رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم به طرق صحیحه نقل شده که به اذان و اقامه در این نمازها دستور نداد! و ابن حجر عسقلانی (فتح الباري، الناشر: دار المعرفة، ج ٢، ص ٤٥٣) گفته است: «وَاخْتُلِفَ فِي أَوَّلِ مَنْ أحدث الْأَذَان فِيهَا أَيْضا فروى بن أَبِي شَيْبَةَ بِإِسْنَادٍ صَحِيحٍ عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ أَنَّهُ مُعَاوِيَةُ وَرَوَى الشَّافِعِيُّ عَنِ الثِّقَةِ عَنِ الزُّهْرِيِّ مِثْلَهُ وَزَادَ فَأَخَذَ بِهِ الْحَجَّاجُ حِين أَمر على الْمَدِينَة وروى بن الْمُنْذِرِ عَنْ حُصَيْنِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ قَالَ أَوَّلُ مَنْ أَحْدَثَهُ زِيَادٌ بِالْبَصْرَةِ وَقَالَ الدَّاوُدِيُّ أَوَّلُ مَنْ أَحْدَثَهُ مَرْوَانُ وَكُلُّ هَذَا لَا يُنَافِي أَنَّ مُعَاوِيَةَ أَحْدَثَهُ كَمَا تَقَدَّمَ»، یعنی: دربارهٔ این که چه کسی نخست اذان‌گفتن در نماز عید را باب کرده اختلاف است. ابن ابی شیبه با سندی صحیح از سعید بن مسیب نقل می‌کند که او معاویه بوده است و شافعی از زهری مثل آن را روایت کرده، و ابن‌منذر از حصین بن عبد الرحمن روایت می‌کند که اولین کس زیاد بود در بصره. داودی می‌گوید اولین کس که آن را باب کرد مروان بود؛ همهٔ این اقوال منافاتی با این ندارد که معاویه آن را بدعت نهاده باشد زیرا مروان و زیاد هر دو استاندار معاویه بوده‌اند! (3) و مصادر در افشای بدعت‌گذاری معاویه جداً بسیار است: (نگا: نیل الأوطار ص ٥٥ - سبل السلام ٣/١٨٦ - إرشاد الساري ٢/٦٥٣ - إکمال المعلم ٣/٢٩٥ - التمهید ٥/٢٢٧ - تحفة الأحوذي و...) پ.ن: (1) به تعبیر «أحدثت» دقت کنید؛ در حدیث متفق علیه نبوی آمده است: (شر الأمور محدثاتها وکل محدثة بدعة وکل بدعة ضلالة). (2) با تأسف زیاد در این عبارت طریقهٔ علی علیه السلام مورد توجه قرار نگرفته است، کأنه ایشان از خلفاء نیستند و البته قصهٔ انحراف زهری از امام مشهورتر از قصهٔ کفر ابلیس است. (3) خدای ارجمند در کتابش فرموده است: {أَمۡ لَهُمۡ شُرَكَـٰٓؤُاْ شَرَعُواْ لَهُم مِّنَ ٱلدِّينِ مَا لَمۡ يَأۡذَنۢ بِهِ ٱللَّهُۚ وَلَوۡلَا كَلِمَةُ ٱلۡفَصۡلِ لَقُضِيَ بَيۡنَهُمۡۗ وَإِنَّ ٱلظَّـٰلِمِينَ لَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ} [شوری: 21] آيا مشركان و كافران معبودانى دارند كه بى اذن خدا آيينى را براى آنان پايه گذارى كرده اند؟ [در صورتى كه پايه گذارى آيين، حق ويژۀ خداست و كسى را نرسد كه از نزد خود آيينى بسازد] اگر فرمان قاطعانۀ خدا بر مهلت يافتنشان نبود، مسلماً ميانشان [به نابودى و هلاكت] حكم مى شد؛ و بى ترديد براى ستمكاران عذابى دردناك خواهد بود.