🔍 حریمِ حَرَم در اورشلیم و مکّه
📌 حدود شرعی برای ورود به بیت المَقدِس در اورشلیم و مسجد الحرام در مکّه 📖 قرآن، سورهی توبه، آیهی ۲۸:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْمُشْرِكُونَ نَجَسٌ فَلَا يَقْرَبُوا الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ بَعْدَ عَامِهِمْ هَٰذَا وَ إِنْ خِفْتُمْ عَيْلَةً فَسَوْفَ يُغْنِيكُمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ إِن شَاءَ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ حَكِيمٌ
اى کسانى كه ايمان آوردهايد، بهتحقیق مشركان ناپاکند، پس نبايد از سال آينده به مسجد الحرام نزديک شوند. و اگر از فقر بيمناکيد، پس در آینده خدا، اگر بخواهد، شما را از فضل خويش بىنياز مىگرداند، كه خدا داناى حکيم است.
🔻 معبد یهودیان بر فرازِ کوه معبد در اورشلیم بنایی چندلایه بوده است و کارکردهای متعددی داشته است، از جمله، کارکردهای دینی و سیاسی و البته اقتصادی. تعداد زیادی از غیریهودیان برای تجارت به اورشلیم و کوه معبد میآمدهاند و در صحنهای بیرونی معبد اورشلیم تعاملات تجاری و مالی انجام میدادهاند.
🔻 امروزه از ساختمان معبد چیزی باقی نمانده است، زیرا پس از آنکه معبد دوم در سال ۷۰ میلادی به دست رومیان تخریب شد این بنا دیگر بازسازی نشد، و پس از فتوحات عربی و اسلامی که حاکمانِ مسلمان اجازهی تجدیدِ بنای معبد را به یهودیان داده بودند پس از مدتی از رأی خود بازگشتند، و کوهِ معبد را برای ساختِ بناهایی مذهبی در راستای هویتبخشی به دین تازه برگزیدند.
🔻 خوشبختانه شواهد متنی، سکهشناختی، و باستانشناختی متعددی در دست داریم که بر اساس آنها میتوان وضعیت ساختمان و صحنهای معبد دوم را تا حدودی بازسازی کرد. یکی از این شواهد باستانشناختی که با شواهد متنی نیز همخوانی دارد و مؤید آنها است دو کتیبهاند که یکی در سال ۱۸۷۱ میلادی و دیگری در سال ۱۹۳۶ میلادی در کاوشهای باستانشناختی پیرامون کوه معبد کشف شدند.
🔻 این دو کتیبه دربردارندهی هشدارهایی هستند که ورود غیریهودیان به محوطهی درونی معبد، یا صحن غیرعمومی معبد، را ممنوع اعلام میکنند، و برای کسانی که به این هشدار توجه نکنند مجازات مرگ را تعیین کردهاند. به بیان دیگر، این کتیبهها حدود حرم را برای معبد اورشلیم مشخص میکردهاند که گذشتن از آنها برای غیریهودیان [ناپاکان] ممنوع بوده است:
📖 متن کتیبهی «هشدار معبد» به زبان یونانی که در موزهی باستانشناسی استانبول نگهداری میشود:
"هیچ انسانی از اُمَم دیگر نباید از نردهها بگذرد و به درون محوطهی معبد وارد بشود. و هر آن کس که در چنین حالی دستگیر بشود برای مرگش که در پی میآید فقط باید خودش را ملامت کند."
🔻 شواهد متنی، از جمله نوشتههای یوسف فلاوی (فلاویوس یوسیفوس)، مورّخ یهودی سدهی یکم میلادی که در محاصره و سقوط اورشلیم و تخریب معبد دوم شخصاً حضور داشته است، مؤید وجود چنین کتیبههایی در ورودیِ حریمِ معبد اورشلیم است:
📖 کتاب «جنگ یهودی» (نوشته شده حدوداً میان سالهای ۷۵ تا ۸۰ میلادی)، جلد پنجم، بندهای ۱۹۳ و ۱۹۴ از متن یونانی:
"با گذر از این صحن [یعنی صحن عمومی و باز] به سوی صحن دوم معبد، شخص میدید که آن صحن با نردههایی سنگی به ارتفاع سه ذراع [حدوداً یکونیم متر]، که بهطور ماهرانهای ساخته شده بودند، احاطه شده است. در میان این نردههای سنگی در فواصلی معیّن تختهسنگهایی کار گذاشته شده بودند که بعضی به الفبای یونانی و بعضی به الفبای لاتین دربارهی [رعایت] شرعیات طهارت هشدار میدادند؛ زیرا هیچ خارجیای [یعنی غیریهودی] اجازهی ورود به «مکان مقدس» را نداشت، و به همین دلیل محوطهی دوم معبد اینگونه نامگذاری شده بود."
🔻 همانند یهودیان که غیریهودیان را ناپاک میدانستند و مانع حضورشان در
معبد اورشلیم میشدند، قرآن در سورهی توبه، که احتمالاً در سال نهم هجری پس از فتح مکّه و تسلّط پیامبر اسلام بر آن شهر صادر شده است، مشرکان را «پلید یا ناپاک» میخواند، حضور مشرکان در مسجد الحرام را از سال آینده ممنوع اعلام میکند، و حضورشان برای عایدات مالی پیروان پیامبر را غیرلازم میداند.
📗 برای دسترسی به کتاب «جنگ یهودی» نوشتهی یوسف فلاوی بنگرید به:
Thackeray, H. St. J, and Josephus.
The Jewish War. Harvard University Press, 1928.
#یهودیت #معبد_دوم #اورشلیم #ناپاکی #اسلام #مسجد_الحرام #مکه #نجس🖋 زهیر میرکریمی
@anqanotes