🍁 ستیز با همهچیز: تلاش طالبان برای حذف هویتهای غیرپشتون
✍🏻 مختار وفایی:
حذف واژه فارسی
دانشگاه از تابلوی دانشگاه بلخ به دست طالبان
و جایگزین کردن آن با
پوهنتون، که واژهای پشتو است، با
واکنش گستردهای در جامعه افغانستان مواجه شده است. در تابلوی سابق دانشگاه بلخ، این عنوان به سه
زبان انگلیسی، فارسی،
و پشتو نوشته شده بود. اکنون طالبان واژه فارسی
دانشگاه را حذف کرده
و، به جای آن،
پوهنتون نوشتهاند.
طرفداران این دیدگاه معقتدند که پوهنتون از اصطلاحهای «ملی» در افغانستان است که هم در
زبان پشتو
و هم در
زبان فارسی کاربرد دارد. در حالی که فارسیزبانان در افغانستان میگویند
پوهنتون واژهای پشتو است که معادل آن در فارسی،
دانشگاه است.
توجیه دیگر فارسیستیزها در افغانستان این است که دانشگاه، به دلیل کاربرد در ایران، بیشتر
هویت ایرانی دارد
و نباید در افغانستان استفاده شود. برخی از این گونه افراد، استفاده از واژههای فارسی را نتیجه «تهاجم فرهنگی ایران به افغانستان» میدانند.
گلبدین حکمتیار از فارسیستیزان سرسخت است، در حدی که به باور او، کتابهای فارسی باید به دری ترجمه شود. در حالی که فارسیزبانان افغانستان میگویند در صحبت کردن با یک ایرانی یا خواندن کتابهایی که در ایران نوشته شده است نیاز به ترجمه ندارند، چون
فارسی و دری دو زبان جداگانه نیستند.
تأکید بر دری خواندن
زبان بخشی از مردم افغانستان
و ستیز با فارسی، بیشتر در ستیز با
هویتهای غیرپشتون نهفته است. در حالی که فارسی
زبان مشترک همه اقوام افغانستان است، سیاستمداران پشتون تأکید میکنند که پشتو باید چنین جایگاهی داشته باشد. برای نمونه، اگر یک فرد ازبک به قندهار سفر کند، نه پشتو حرف میزند نه ازبکی، چون
زبان مشترک یک ازبک
و یک پشتون فارسی است.
واژه
دانشگاه در سال ۲۰۱۳
و پس از اعتراض گسترده دانشجویان فارسی
زبان، به تابلوی دانشگاه بلخ اضافه شد. در جریان تنشها میان دانشجویان بر سر اضافه شدن واژه فارسی
دانشگاه، دستکم سه دانشجو کشته
و شماری دیگر زخمی شدند.
دانشگاه بلخ نیز چندین روز در اثر در این تنشها تعطیل شد. در نهایت، معترضان فارسی
زبان موفق شدند واژه فارسی را در تابلوی دانشگاه اضافه کنند. اعتراضهای مشابه بهسرعت در بسیاری از استانهای افغانستان شکل گرفت
و در نتیجه، واژه فارسی
دانشگاه، در کنار
پوهنتون، در تابلو بسیاری از دانشگاههای دولتی افغانستان جای گرفت.
دانشجویانی که به این امر اعتراض کردند میگفتند که افغانستان از سرزمینهای کهن حوزه
زبان فارسی است
و نبودِ واژه
دانشگاه، در کنار پوهنتون، به معنای نادیده گرفتن تاریخ،
زبان،
و فرهنگ بخش بزرگی از جامعه افغانستان است،
و در ضمن، این روند به پشتونیزه شدن همهچیز منجر خواهد شد.
هرچند اکنون طالبان در افغانستان قدرت مسلط است
و بر تمام جغرافیای کشور حکومت دارد
و هر مخالفتی را با زور اسلحه سرکوب میکند، اما اقدامهای این گروه در راستای یکسانسازی فرهنگی، حذف
هویتهای قومی،
و ستیز با تاریخ
و زبان بخش بزرگی از جامعه افغانستان، پرده از هدفهای این گروه در راه حذف
هویتهای غیرپشتون
و تلاش بیپایان برای پشتونیزه کردن جامعه افغانستان برمیدارد.
📝 متن کامل را در
اینجا بخوانید.
©️ از:
ایندیپندنت فارسی (
۱۴۰۰/۱۲/۲۲)
#️⃣ #زبان_فارسی #زبان_و_سیاست #زبان_و_هویت #زبان_و_قومیت #فارسیستیزی