ديده‌بانِ زنان

نظر احمد #شاملو دربارۀ #فروغ_فرخزاد، برگرفته از کتاب:
بام بلند هم‌چراغی
(مصاحبه با آیدا دربارۀ احمد شاملو)
سعید پورعظیمی، نشر هرمس:

🔻پورعظیمی: در میان شاعران معاصر، شاملو از شعر فروغ تجلیل فراوان کرد. گفت: «بسیاری از شاعران بلند آوازۀ جهان که به‌اصطلاح نام بزرگترین را یدک می‌کشند، به عقیدۀ من هنوز خیلی مانده است تا به فروغ برسند.» همچنین مقالاتی با عنوان‌های «اعجاز»، «شاعره‌ای جستجوگر» و «تجدید عهد با دریغی بزرگ» نوشت که از علاقه‌اش به شعر فروغ خبر می‌داد؛ اما عده‌ای این مقالات را تعارف قلمداد کردند، واقعاً دربارۀ شعر فروغ چه دیدگاهی داشت؟
- آیدا: شاملو سطح شعر فروغ را خیلی بالا می دانست، در حد بهترین شاعران معاصر دنیا. می‌گفت شعر فروغ معجزه است، غیرقابل تقلید است و البته زنانه. حیفِ این آدم که زود از دست رفت! خیلی از این بابت افسوس می‌خورد. می‌گفت مرگ نابهنگام فروغ تاریخ شعر فارسی را برای همیشه از فرصتی عظیم محروم کرد.در شب پایانی شب‌های شعر خوشه شاملو چند شعر از فروغ خواند. همیشه برای فروغ احترام قائل بود. کدام تعارف؟ شاملو در این موارد خیلی جدی و صریح بود.

🔻پورعظیمی: از میان شعرها یا مجموعه‌های فروغ کدام یک را قوی‌تر و بهتر می‌شمرد؟
- آیدا: «تولدی دیگر» و به‌ویژه «ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد».

🔻پورعظیمی: روابطتان با فروغ چطور بود؟
- آیدا: فروغ خیلی زود فوت کرد. یکی دوبار آمد خانۀ ما و یکی دوبار هم ما به مناسبت‌هایی رفتیم خانۀ فروغ. سال 1344 زمانی که گرداری لعل تیکو برای مصاحبه با شاملو و اخوان و سپهری و فروغ و محمود آزاد به ایران آمده بود، جلسۀ اول در خانۀ فروغ و جلسۀ دوم در خانۀ ما تشکیل شد. سیروس طاهباز و حسن کامشاد و امین بنانی هم حاضر بودند.

🔻پورعظیمی: دیگر فروغ را ندیدید؟
- آیدا: فروغ را یک بار دیگر در عروسی پوران صلح کل و طاهباز دیدم.

🔻پورعظیمی: فروغ را چطور شخصیتی دیدید؟
- آیدا: زنی صادق، بی تکلف و خلاق...حیف! چه زود به پایان رسید!

🔻پورعظیمی: نظر شخصی من این است که شعر شاملو برای فروغ از زیباترین مرثیه‌های سراسر زبان فارسی است. خاطرۀ روز واقعه و نوشته شدنِ این شعر را برای من گفته‌اید. خواهش می‌کنم یک‌بار دیگر برای ثبت در این کتاب بازگو کنید.
- آیدا: زمانی بود که ما در یکی از سخت‌ترین دوران زندگی بودیم، در تنگنای کامل. آپارتمانی کوچک در خیابان کارگر شمالی اجاره کرده بودیم. خبر مرگ فروغ را غروب تلفنی به ما دادند. چهار پنج روز بعد از آن سانحۀ دلخراش، صبح که بیدار شدم دیدم کنار رختخوابم دو صفحه شعر روی کاغذی خط دار نوشته شده. یادداشتی هم کنارش بود. نوشته بود:
« آییشکای مهربان! این شعر را با تلفن برای دکتر ساعدی که صبحِ سحر زنگ می زند بخوان با فاصله ها و نقطه گذاری و غیره...»

🔻پورعظیمی: این شعر فوق‌العاده است.
-آیدا: من می‌گویم خوش به حال فروغ! واقعاً خوش به حال فروغ!

@womenwatcher

‏@womenwatcher

‌‎بام بلند هم‌چراغی؛ گفت‌وگوی آیدا سرکیسیان، همسر احمد شاملو، با سعید پورعظیمی است که به تازگی منتشر شده است.📍

‌‎«بام بلند هم‌چراغی» (با آیدا دربارۀ احمد شاملو) در ۵۲۸ صفحه با قیمت ۵۸ هزار تومان به چاپ رسیده است.
‌‎پورعظیمی دربارۀ انتشار این کتاب گفت: شعر فارسی و ادبیات معاصر ایران وجود #شاملو را مدیون آیداست؛ بدون حضور او شاملو در پایان دهۀ ۳۰ «‌چنان که دست تطاول به خود گشاده بود» از صحنۀ ادبیات ایران کنار می‌رفت؛ اما آیدا در کسوتِ یک منجی، شاملو را تا پایان دهۀ ۷۰ برای شعر فارسی حفظ کرد؛ بنابراین، هیچ‌کس بهتر از او نمی‌تواند دربارۀ زندگی، شخصیت، روحیات و آنچه سرشت شاملو را شکل داده بود اظهارنظر کند. من در مقدمۀ این کتاب دربارۀ آیدا نوشته‌ام: «شخصیتِ غریبی که دوستدارِ زیستن در سایه است.»

او ادامه داد: آیدا از غریب‌ترین شخصیت‌هایی است که من در طول عمر خودم دیده‌ام: بسیار تیزهوش و نکته‌بین و کم‌حرف است. پس از یکی دو دیدار، با فراست، جزئی‌ترین خصلت‌های اخلاقی و رفتاریِ مخاطبش را درمی‌یابد و تصوّر می‌کنید که او سال‌هاست با شما آشناست. همین درکِ عمیق، او را چهل سال کنار شاملو نگه داشت. دقت و ظرافت او در حفظ میراث شاملو بی‌نظیر است. آیدا حقیقتاً مسئولیت‌شناس است. شاملو دربارۀ او گفته است: «آیدا برای خودش مسئولیت می‌تراشد.»

او در ادامه اظهار کرد: زندگی در کنارِ شاملو با همۀ شگفت‌انگیزی‌ها و دل‌پذیری‌هایش دشواری‌های طاقت‌سوزی هم داشته که آیدا پیروزمندانه از پسِ آن برآمده. می‌توان گفت آیدا در برابرِ شاملو همیشه این بیت از مثنویِ مولانا را بر زبان داشته: «خوش بسوز این خانه را ای شیرِ مست! / خانۀ عاشق چنین اولی‌تر است.»

@womenwatcher