توره | اساطیر باستان

👁‍🗨#ایسگه_مالان بر اساس اسطوره شناسی #مغول و اعتقادات قوم #بوریات ، خالق بزرگ همه موجودات زنده است. او یک خدای آسمان در اساطیر بوریات محسوب میشود که بر افق غربی حاکمیت دارد. پسر او #سولوونگ_یوبین است که در صبحگاهان دیده میشود و به اصطلاح بوریات ها ستاره صبحگاهی است. اگر در مقابل آن قربانی صورت گیرد، مردمان مغول به محصول و رفاه زیادی میرسند.
گفته میشود جلسات ایسگه مالان به عنوات رئیس ارواح آسمانی بر روی کره ماه انجام میشود.

شرح داستان ایسگه مالان چنین است؛
در آغاز جهان فقط او وجود داشت، بالاترین خدا. همه جا تاریک و ساکت بود، چیزی دیده نمیشد. ایسگه مشتی خاک برداشت و خورشید و ماه را ساخت. سپس همه گیاهان را درست کرده و زمین را به شرق و غرب تقسیم کرد. پس از همه این کارها، مادر زمین به دیدار او رفت. آنها چندین روز را سپری کردند. وقتی که قصد رفتن داشتخواست که ، ماه و خورشید را به او بسپارد، اما مادر زمین زود متوجه شد که گرفتن آنها برایش او دشوار است. سپس ایسگه مالان تنگر(آسمان) را پذیرفت و به بالاترین آسمان صعود کرد.

▫️ @Torecilik

🔗 Torecilik.IR

👁‍🗨 پسران سیاه یا پسران بزرگ به تورکی #کارا_اوغلانلار به ۹ پسر خدای زشتی، خباثت و ارشد جهنم اطلاق میشود. گاهی نیز با نام #کارا_ارلر به معنای جنگجویان بزرگ خوانده میشوند. آنان مشکلات و بدبختی را برای فرزندان آدم فرا میخوانند. باران خون می بارانند. آنان درباریان درگاه خدای جهنم #ارلیک_خان هستند.

نام و بیوگرافی هر یک از این ۹ خدای #تورک را در ادامه میخوانید.

#تمیر_خان : خدای آهن
#کاراش_خان : خدای تاریکی
#ماتیر_خان : خدای جسارت
#شینگای_خان : خدای شورش و آشوب
#کومور_خان : خدای زغال
#بادیش_خان : خدای آسیب
#یاباش_خان : خدای هزیمت
#اوچار_خان : خدای خبر
#کری_خان : خدای دوبهم زنی

۱- تمیر خان
تمیر خان در میتولوژی تورک تحت عنوان خدای آهن شناخته میشود. با نام تیمور خان نیز شناخته میشود. #مغول ها به او #تومور_خان میگویند. میگویند استخوان های بدنش از جنس آهن است. او حافظ آهنگر، کوره آهنگری و معادن آهن میباشد.
اولین آهنگر تورک های #یاقوت #آغلیس است و اولین آهنگر #بوریات ها #بویونتوی میباشد، گفته میشود آن دو را تمیر خان برای آموزش ساخت ابزار برای انسان ها ارسال کرده است.
تمیر خان با دستان عریان میتواند آهن داغ را بکوبد و سیقل دهد.

۲- کاراش خان
کاراش خان در باور و اسطوره شناسی تورک، با عنوان خدای تاریکی شناخته میشود. کاریش خان نیز خوانده میشود. کاراش خان را مدبر و مدیر تمام زشتی های موجود روی زمین میدانند. او در هنگامه شب حکمرانی خود را آغاز و در بامداد و پس از طلوع خورشید به پایان میرساند.
او دارای مارهایی سیاه است و درست در پنجمین طبقه از طبقات تحتانی زمین در سرای بزرگ خود که از جنس آهن است زندگی میکند.
تخت خواب او از جنس پنبه سیاه است، کاراش خان بیشتر اوغات سوار بر ارابه ای آهنی است که اسب های جهنمی آن را میکشند. شلاقش مار سیاه است. چشمانش خونی است و کلاهی سیاه بر سر دارد. او عامل تنش میان ارلیک خان و #شامان هاست.

۳- ماتیر خان
ماتیر خان در اسطوره شناسی تورک خدای جسارت میباشد. با نام های دیگری همچون ماتور، پاتور، پاتیر و باتور نیز شناخته میشود. او یکی از خدایان نترس و جسور جنگ است.

۴- شینگای خان
در اساطیر تورک شینگای خدای شورش و آشوب است. گاهی او را سینزای هم میخوانند. هر آشوبی که روی زمین اتفاق می افتد ارتباطی با او دارد. شینگای به زیرو رو کننده هم معروف است.

۵- کومور خان
در اساطیر تورک کومور خان همچون نامش، خدای زغال و خاکستر است. کومیر نیز خوانده میشود. او نیز همچون برادرش عامل تنش میان پدرش ارلیک خان و شامان هاست.نگاهی تاریک و ترسناک دارد. او همچون پدرش زیر زمین زندگی میکند. او رهبری و مدیریت شیاطین و ارواح خبیث را نیز دارا میباشد.

۶- بادیش خان
بادیش خان در میتولوژی تورک خدای آسیب میباشد.او دلیل تمام آسیبهای روی زمین است.آفات، مشکلات، دردسر ها همه از او سرچشمه میگیرند. او مسبب بسیاری از مشکلات انسان هاست. با هر بار قدم برداشتنش زمین به لرزه در می آید. سنگ های آسیاب را می بلعد.
گفته میشود بادیش خان چولاک یا همان تک دست است. با این وجود همان یک دستش قدرت بازوی ۹ انسان را داراست.

۷- یاباش خان
یاباش را خدای هزیمت میدانند. گاهی نیز با نام چاباش خان معرفی میشود.

۸- اوچار خان
اوچار خان را تحت عنوان خدای اخبار میشناسند، با این تفاوت که اخبار بد را میرساند. بعضی ها او را خدای جاسوس ها نیز معرفی میکنند.

۹- کری خان
کری خان در اساطیر تورک خدای دوبهم زنی است، کسی که روابط انسانی را مختل و گاها بر هم میزند و نتایج بسیار سوءی به وجود می آورد.

▫️ @Torecilik

🔗 Torecilik.IR

ادامه..

👁‍🗨 در یک افسانه بسیار قدیمی از #تورک های #سیبری ، ماموت ها مخلوقات ارلیک خان بوده اند که در سرای او خدمت میکرده اند، هر ماموتی که نمیخواسته به او خدمت کند از سرایش خارج میشده و #ارلیک_خان او را منجمد کرده و میکشته است.

*لازم به ذکر است که ماموت یک واژه اصیل به تورکی یاقوتی میباشد به معنای موجود غول پیکر.

ارلیک به معنای فردی قوی و قدرتمند میباشد که در زیر زمین زندگی میکند. در زبان #بوریات به معنای خونخوار میباشد.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 در اساطیر #تورک با موجودی ترسناک شبیه نهنگ یا به احتمال زیاد اژدها برمیخوریم.

#مانگوس از جمله بزرگترین کارکترهای اساطیری تورک ها در جهان میباشد.

نام های دیگر آن را میتوان مانقیس، مونقوس، موقوس دانست. #مغول ها به آن مانگاس میگویند. #آمیرقا_مانگوس از جمله بزرگترین دیوهای اساطیری تورک محسوب میشود.

مانگوس توسط خدای جهنم و بدی #ارلیک_خان خلق شده است. گفته میشود مانگوس زیر آب زندگی میکند و هر از گاهی زبانش را از آب خارج میکند و انسان هایی را میبلعد.

در اساطیر مغول با اژدهایی به نام #کارامانگیس برمیخوریم که به احتمال زیاد همان مانگوس است.

در اساطیر #تونگوزی و #منچوری نیز کارکترهای مشابهی وجود دارد. مردم #بوریات از موجودی به نام #مانگادای صحبت میکنند که اژدهایی چند سر است. مانگادای ها در انتهای دنیا زندگی میکنند و جثه های عظیمی دارند.

در میان #آریایی ها جادوگر یا راهب ها را ماغوش یا ماگوس مینامیدند، مانگوس طبق اساطیر تورک اژدهایی دارای آتش است و احتمال اینکه #مجوس از اساطیر تورک ریشه گرفته باشد وجود دارد.

#آتروسک ها به شیطان های آتشین #مانتوس میگفتند و ممکن است همان مانگوس باشد.


مانگوس از ریشه مان یا بان ریشه گرفته است. مان در فرهنگ تورکی به معنای هیبت و بزرگی است.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨در بیشتر فرهنگ مناطق تورک جهان معروف و شناخته شده میباشد.

#تاتار ها به او #سو_آناسی میگویند و بیشتر تاثیر این ایزدبانو نیز بر فرهنگ جمهوری تاتارستان میباشد.

در میان #مغول ها #اوسان_اجه
در فرهنگ #مجار #ویز_آنیا
در فرهنگ #بوریات #ایهان_اجه
و در فرهنگ #اویرات ، #ایچن_اک شناخته میشود.

نکته مهم این است که همه این واژگان به معنای آب میباشد.

آنطور که بارز است ایشان همسر یا تقارن خدای آب یعنی #سو_آتا میباشند. #سو_ایه_سی و سو آتا با ایشان فرق دارند.

از مشخصات #سو_آنا میتوان گیسوان سیاه یا زرد رنگ و بلند ایشان، که به زمین کشیده میشود اشاره کرد. چشم های بدون ابرو و سیاهی دارد.

بدنی به رنگ سرخ دارد. در عمومیت آنچه از رفتار ایشان یاد میشود میتوان به رفتن کنار ساحل و با شانه نقره ای به گیسو های خود شانه کشیدن میباشد.

سو آنا از انسان ها خجالت میکشد و زمانی که فردی را ببیند به سرعت خود را در آب فرو میبرد و از دیده پنهان میگردد.

در متولوژی #تورک های تاتار سو آنا و سو آتا و سو ایه‌سی هر سه یک دیتی محسوب میشود، گرچه دیگر تورک ها اینگونه اعتقادی ندارند.

نکته جالبی که باید افزود این است که در بیشتر اوقات سو آنا شانه نقره ای خود را در کنار ساحل فراموش میکند، هر فردی که آن را بدزدد از شر ایشان در امان نخواهد بود.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 بیشک ایشان جزو بزرگترین خاقان های ترک محسوب میشوند.

در بیشتر منابع ایشان را پدر #اوغوز خان میدانند و گاهی نیز با خدای خدایان #کایرا خان اشتباه میشود.

نام ایشان #قارا خان میباشد که به معنای بزرگ خان میباشد.
قارا خان ۱۰ پسر و ۹ دختر داشت. میگویند ایشان اولین خاقان ترک محسوب میشوند. اولین خاقانی که دولت مستقل تورکی ایجاد نمود.

مکان زندگی ایشان #قارا_دنیز (دریای سیاه) میباشد. در زبان #بوریات هارا به معنای ماه میباشد. در بیشتر منابع نام ایشان در پس اوغوز خان آمده است و به نوعی پدر جد تمام #ترک های اوغوز میباشد.

در بعضی منابع پدر اوغوز خان را تمثیل ماه دانسته اند. به همین خاطر شباهت زیادی بین ایشان و قارا خان وجود دارد.

یکی دیگر از دلایل حقیقی بودن قارا خان این است که در مغولی به سیاه خار و در منچوریایی خارا میگویند که به رنگ سیاه گفته میشود.

رنگ سیاه در ترکی نماد مقاومت و ایستادگی است.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 نام های مختلفی در میان #ترک ها به خود گرفته است. مرکوت آتا ، برکوت آتا ، بورکوت آتا ، بورگود آتا ، مارکوت آتا و....

مغول ها نیز به او #بورگود اجه میگویند.
ترک های ساخا به زبان محلی #خوتوی اته میگویند.

این عقاب دو سر را سمبل خورشید میدانند. طلوع دوباره، حیات جاویدان،نامیرا شدن و...

#بورکوت یاد آور آتش است. میگویند بورکوت آتا کسی است که باران را میباراند و قطع میکند و نعمت را بر مردمان تمام میگرداند.

انگونه که در متولوژی ترک آمده است، قبیله #مرکوت از عقاب سیاه یا قاراقارتال و قبیله #یورتاس از عقاب سفید یا آغ‌قارتال متولد شده است.

میگویند پادشاه مجارها نیز از نسل همین بورکوت متولد شده اند. مادر اولین پادشاه #مجار در بالای کوهی از یک عقاب حامله گردید.

در متولوژی ترکهای قزاق هم این اتفاق افتاده است که یک عقاب در چادر وارد بطن خاتون میشود و سپس بعد از ۹ ماه فرزندی از او متولد میشود.

در یک داستان اسطوره ای دیگر نیز امده است که قارتال اتا در زمین میچرخیده و با زنان همبستر میشده .

اولین فرزند #قارتال آتا همان اولین #شامان روی زمین شد. نام او #ایرکیل یا #اوراکل بود.

در پرچم قزاقستان یک عقاب و یک خورشید وجود دارد که عقاب همان قارتال آتا میباشد (بورکوت آتا) و خورشید نماد همان بورکوت آتا یعنی سمبل طلوع و خورشید.

میگویند همسر خاقان #بوریات ها نیز با یک عقاب همبستر شده و شامانی از او نتولد شده است.

در فرهنگ ترک سونگور ، شاهین، قرقی، لاچین و دیگر پرندگان مشابه همگی در عمومیت #قاراقوش خوانده میشوند.

میگویند این قاراقوش(پرنده سیاه) نوعی پرنده بوده است که در افسانه های ترکی آمده و شامان ها به کمک او با کائنات و تنگری ارتباط برقرار میکرده اند.


در ترکی یاقوتی یا همان ساخا خوتوی همان #خدای میباسد که خدا نیز اصالتا یک واژه ترکی است که وارد فارسی شده است. خدای از کوتای می آید و به معنای قوت و قدرت ماورا میباشد. نوعی انرژی بی پایان از سوی تنگری.

پرنده مخصوص شامان ها در زمان های سفر به سوی تنگری و سفر برای اشائه دین همین قارتال میباشد.


▫️ @Torecilik

👁‍🗨 مردم #بوریات اعتقاد راسخی داشتند که تمام کائنات توسط یک ایزد بانو اداره میشود،زیرا اینهمه زیبایی بعید است ازآن یک ایزد باشد

#تئلگه خاتون ایزدبانوی کائنات در متولوژی #ترک و #مغول

▫️ @Torecilik