توره | اساطیر باستان

👁‍🗨 شایسته است اگر #تزکاتلیپوکا را در مجموع شناخته شده ترین خدای #آزتک برای جهان معاصر بدانیم. خدای تغییر شکل دهنده ی آینه های دودی که مهم ترین نقش را در میتولوژی اقوام #آزتک بازی میکند.

راجع به نسب #تزکاتلیپوکا دو نظر کلی موجود است. مشهورتر آن است که وی و #کتزال_کواتل را دو برادر دوقلو معرفی میکند که کش مکش و مناسبات بین آن دو دوره های تناسخ مختلف جهانی در تقویم آزتک را بوجود می آورد و آفرینش و نابودی پی در پی را رقم می زند. دوم اینکه او یکی از چهار فرزند #اومه_تئوتل است که همگی #تزکاتلیپوکا نامیده میشود اما مورد اصلی همان تزکاتلیپوکای "سیاه" و ساکن شمال است.

برای مردم امپراتوری #آزتک تزکاتلیپوکا یک خدای دست نیافتنی و ترسناک است. اصلی ترین توکل او بر موضوعات موهومی چون شب، باد سرد شمالی، جادوگری، طوفان و سنگ سیاه ابسیدین است. نام او در گویش #ناهواتل "آینه ی دودی" معنا گرفته است به همین خاطر اصلی ترین نماد او آینه های سنگی ابسیدین دودی هستند که در زندگی مردم آزتک وسیله ای رایج و پر استفاده بوده است.

او را با القاب ترسناکی چون "دشمن هر آنچه که هست"، "آنکه ما همه برده او هستیم"، "کسی که زندگی را بر ما بخشید" و "بر هم زننده زمین و آسمان" می شناسیم، اما باید بدانیم که قربانی های انسانی آزتک هرگز به افتخار تزکاتلیپوکا انجام نمی شده است. بلکه این قربانی ها شکر گزاری ای پیشکش به #کتزال_کواتل بوده اند که به پریدن در خورشید سوزاننده خود را برای آماده سازی زمین برای زندگی بشر قربانی نمود. اما این موضوع باعث نمیشود که احترام تزکاتلیپوکا نزد مردم و شاهان کمتر از برادرش بوده باشد.

نماد اصلی حیوانی تزکاتلیپوکا "جگوار" است. او اغلب در نگاره ها با صورتی به شکل راه راه یا خالدار زرد و سیاه تصویر شده است که همواره آینه ی دودی ای در دست دارد. نقش او در آفرینش ابتدایی کائنات کاملا بارز است. اوست که جهان معنوی #چیبالتی را از اقیانوس ازلی پدید آورد و پنج خورشید اصلی آفرینش عناصر از برهم کنش میان او و کتزال کواتل پدید آمدند. اما میخوانیم که این دو برادر چگونه در نزاع با یکدیگر این خورشید ها را یکی پس از دیگری به دست خود نابود می کنند تا فقط یک خورشید کنونی (خورشید آسمان) باقی بماند.

اگر بخواهیم مقایسه ای اجمالی داشته باشیم شاید بتوان تزکاتلیپوکای آزتک را معادل #شیوا در دیانت هندو دانست. او به عنوان نابودگر اعظم و مورد احترام همیشه به عنوان خدایی والا نزد مردم پرستیده میشده است.

▫️ @Torecilik