توره | اساطیر باستان

👁‍🗨 به نظر میرسد برای شناخت کامل شخصیت #ساتان باید نگاهی چند وجهی را سرلوحه بررسی قرار دهیم. این عنوان در طول تاریخ تمدن و ادیان بارها به شیوه ها و منسبهای مختلف معرفی و توصیف شده است و این تعاریف هر بار به نسلهای متاخرتر منتقل شده اند.

میدانیم که در کل برای اولین بار مسلک #یهودیت به شکل رسمی شخصیت #ساتان را معرفی کرده است. این تعریف با چیزی که امروزه دین #اسلام از شخصیت #ابلیس ارائه داده است قرابت زیادی دارد. به بیان ساده #ساتان یا "شاتان" کلمه ای عبری به معنای عامه "معترض" و "معاند" است و این نام اشاره به حکایت معروف اعتراض این شخصیت به آفرینش انسان در درگاه خدای یکتا دارد. همگی میدانیم که ساتان پس از اعتراض و عناد خود از عرش الهی رانده شد و طبق اعتقاد یهودیت حتی به قعر دوزخ سقوط کرده و از آن پس منزلگاه او همانجا بوده است‌. این توصیف از طرفی کاملا موازی با چیزیست که بعدها فرهنگ #لاتین و #مسیحیت رومی از شخصیت #لوسیفر ارائه داد اما باید بدانیم که بسیاری از تقسیم بندی ها بعدها این دو را عناصری جدا از هم دانسته اند. به هر حال اسلام نیز به همان شیوه یهودیت #الشیطان را همان بنده مقرب درگاه الهی میداند که به خاطر عناد و سرپیچی از ستایش انسان از عرش رانده شد. تنها تفاوت این دو دیدگاه در این است که یهودیت ساتان را یک "فرشته" مسقوط میداند اما اسلام از ابتدا نیز نژاد شیطان یا #ابلیس را از جنس "جن" معرفی کرده و او را از نژاد "ملائک" جدا دانسته است.

پس از جمع آوری کامل #عهد_عتیق به عنوان دفاتر مشترک مقدس یهودیت و مسیحیت، از قرون وسطی تا کنون طبق بندی های زیادی در مورد نسل و شجره شیاطین جهنمی وضع شده و شخصیت ساتان نیز با سمتهای متفاوتی در اغلب این تقسیم بندی ها جای گرفته که در این مجال به بررسی چند مورد اصلی می پردازیم.

طبق ابتدایی ترین طبقه بندی انجام شده نام ساتان را در شمار "نه گانه" شیاطین جهنمی می یابیم. این طبقه بندی توسط #آگریپا برای اولین بار در کتاب مشهورش به نام #مغ (The Magus) مطرح شده و تنها فهرستی است که با استناد به نص واقعی عهد عتیق جمع آوری شده. این سیستم شامل چندین طبقه بندی است که نام ساتان را در یکی از آنها به نام "مقامهای نه گانه" می یابیم. دفتر #سفر_آفرینش (جنسیس) ساتان را یکی از شهزادگان نه گانه جهنمی میداند که هر کدام از آنان موکل جنبه خاصی از "شرارت" هستند و بر لشگرهایی از شیاطین جهنمی حکمرانی میکنند. در این طبقه بندی توکل خاص ساتان "تقلید معجزات" است. او با ایجاد توهمات مومنان به معجزات الهی را میفریبد و ایمان آنان را متزلزل میسازد و باعث میشود که او را به عنوان پیامبر دروغین بپذیرند.

در قرن 16 میلادی تئولوژیست آلمانی"پیتر بینزفلد" مفهوم تازه ای تحت عنوان #هفت_گناه_کبیره را مطرح میکند. طبق نظر بینزفلد این گناهان در اعتقادات مسیحیت بزرگترین خطاها و "نابخشودنی" هستند. او در ادامه هفت تن از شرورترین شیاطین جهنمی را موکل بر هر کدام از این گناهان کبیره میداند. طبق این طبقه بندی #ساتان موکل بر گناه "خشم" است. البته باید بدانیم که این توکل با تقسیم بندی هفت گانه تقریبا مشابهی پیش از این در متن کتاب "فانوس نور" قید شده که در سنه ابتدایی قرن 15 میلادی در انگلستان تالیف شده و در این متن نیز شخصیت ساتان موکل بر گناه "خشم است.

همچنین یکی دیگر از مهمترین نقش آفرینی های ساتان در کتاب #آبراملین در قرن 14 یا 15 میلادی ثبت شده است. طبق نظر آبراملین #ساتان به همراه سه تن دیگر از بزرگترین شیاطین جهنم یعنی #لوسیفر، #لویاتان و #بلیال چهار لرد بزرگ و اصلی دوزخ هستند که هر کدام در یکی از چهار جهت جغرافیای اصلی جهنم حکمرانی میکنند و هر کدام وزرا و مشاورین و لشگرهای سرسپرده و مخلص خاص خود از شیاطین جهنمی را دارند.

موقعیت دیگر تذکر نام ساتان در کتاب "دایره المعارف جهنمی" تالیف "کالین د پلانسی" است که در سنه ابتدایی قرن 19 میلادی جمع آوری شده است. این کتاب را شاید بتوان شرحی بر کتاب معروف #کلید_کوچکتر_سلیمان دانست. طبق دایره المعارف جهنمی، ساتان یکی از شهزادگان معزول جهنمی دانسته شده که میتوانسته به مقام حکمرانی کل جهنم برسد. اما به خاطر طینت بسیار متخاصم و خلق تحریک پذیر و دمدمی مزاجش از دربار حکمرانی تبعید شده و به عنوان مقام فرماندهی لشگر پیشقراول شیاطین ایفای نقش میکند.

◽️ @Torecilik

🔗 torecilik.ir