و
#دولت_ايران که با اتکا به
#اتحاد خود با
#اروپاييان دوباره فريب خورده بود در مقابل
#دشمن_نيرومند تنها ماند.
حسين آرين: پس از
#جنگ_های مختلف در رابطه با
#ايروان،
#جنگ_اوچمیازين و جنگهای ديگر آخرش منتهی میشود به
#جنگ_اصلاندوز که
#سپاه_ايران به رغم مقاومت شديدی که از خودشان نشان دادند از
#روس_ها #شکست_می_خورند و متلاشی میشوند و
#عباس_ميرزا تمام
#سلاح و
#تجهيزات خود را از دست میدهد. اين منتهی میشود به
#عهد_نامه_گلستان .
عهدنامه گلستان باعث میشود که ايران تمام آن شهرها را از دست بدهد. يکی از
#ماده هايش اين بود که از
#حق_کشتيرانی در
#دريای_خزر #محروم میشود و عهدنامهای بود مبهم،
#مرز_ها به هيچ وجه به طور دقيق
#مشخص_نشده_بود .
#پيش_نويس عهدنامه را
#سفير_انگليس #سر_گور_اوزلی تهيه کرده بود و در واقع واسطه بود و همه کاره بود و ديگر اينکه دست روسها باز میماند که در آينده بخواهند هر طوری که دلشان میخواهد اين عهدنامه را تفسير کنند و تعبير کنند و دوباره به دستاندازیها شروع کنند. در عين حال اين عهدنامه فرصتی بود برای روسها که خيالشان از جانب ايران در قفقاز تا اندازهای راحت شود و قوای خودشان را به طرف ناپلئون و جنگ با او متوجه کنند که شرايط روسها به هيچ وجه مناسب نبود و در عين حال روسها به فکر اين بودند که در اتحادی با ديگر کشورهای_اروپايی از جمله
#انگليس بتوانند
#ناپلئون را
#شکست_دهند که بالاخره دو سال بعد از عهدنامه گلستان در سال ۱۸۱۵ به اين هدف رسیدند.»
#مذاکرات_صلح ميان ايران و روسيه در قريه گلستان تشکيل شد، ميرزا ابوالحسن خان شيرازی اين بار نماينده دولت ايران در اين مذاکرات بود. پس از مذاکرات مفصل سرانجام عهدنامه گلستان در تاريخ ۲۴ اکتبر ۱۸۱۳ (يا ۱۲ اکتبر به تاريخ ژولينی که در روسيه متداول بود) امضا شد.
اين عهدنامه چه عواقبی برای ايران در بر داشت؟
حسين آرين: عواقبش اين بود که ضربه سنگينی از نظر روانی به ايران و همينطور به دربار زد. تلفات سربازان ايرانی مشخص نشده. ولی به احتمال قوی بسيار زياد بوده. خسارات شديد به مناطق جنگی وارد شد. نقصان مالياتی در اين منطقه ايجاد شد. درآمد عباس ميرزا کم شد. به ويژه در رابطه با آذربايجان. برای اينکه در ایران در آن زمان دو خزانه بوده. يک خزانه عباس ميرزا بود و يک خزانه فتحعلیشاه بود در تهران. دارایی عباس ميرزا از آذربايجان و بيشتر مناطق قفقاز جنوبی تامين میشد. اين باعث شد که مشکلات مالی برای فتحعلیشاه و همينطور برای عباس ميرزا به وجود بيايد و خزانهشان خالی شد. در عين حال از اين وضعيتی که در ايران به وجود آمده بود روسای عشاير که منتظر فرصت بودند استفاده کردند و پس از
شکست اصلاندوز دست به شورش زدند. برای نمونه ترکمنها و روسای ايلات خراسان دست به ياغیگری زدند. همه اينها مسايل بسيار عمدهای بود که برای ايران به وجود آمد. علاوه بر آنچه که گفتم ضربه روحی از دست دادن اين شهرها. بعضی از منابع میگويند که اين شهرها و اين مناطق اصلاً مال ايران نبود و ادعای ايران به هيچ وجه قابل توجيه نيست. خوب اگر اينها مال ايران نبود، چرا روسيه آمده بود با ايران میجنگيد؟»
عهدنامه گلستان عهدنامه ای بود نامنسجم و مبهم. خطوط مرزی به طور دقيق مشخص نشده بود و اين ابهامات زمينهساز دور بعدی جنگهای ايران و روس و انعقاد عهدنامه ترکمانچای در فوريه ۱۸۲۸ شد.
پيامدهای عهدنامه گلستان را تورج اتابکی چنين شرح میدهد: «پيامدهای عهدنامه گلستان اين بود که اين سرزمينها از ايران جدا شده بودند. بسياری از اين مردم نمیخواستند زير يوغ استعمار روس باشند. اينها دل در گرو ايران داشتند. اينها کسانی بودند از نظر آيين با ايرانیها نزديکتر بودند. فرهنگشان نزديکتر بود. نمیپذيرفتند. بسياری از گروههای مسلمان که در اين منطقه بودند نامه مینوشتند. شکواييه مینوشتند. و تقاضا میکردند که دولت ايران به دادخواهی برخيزد و اين سرزمينها را از روسيه بگيرد. اما دولتيان ايران میدانستند که دولت ايران اين توانایی را ندارد که وارد جنگ دومی شود. از طرف ديگر فشار بیامان روحانيت ايران فضای ديگری را برای اين دولتيان باقی نگذاشت. آنچه که با صدور فتاوی اشاره داشتند به جهاد عليه کفار و گرفتن سرزمينهای اسلام از دست کفار و از اين دست ... چنان صحنه را برای دولتمردان ايران در آن زمان تنگ کرده بود که دیگر راه گريزی ديگر برای دولت باقی نگذاشته بود و نمیدانستند چگونه در برابر اين فشارها مقاومت کنند. به همين خاطر جنگ [دوم ایران و روس] میتوانست صورت نگيرد و اين فاجعه دوم به وجود نيايد.»
به موجب عهدنامه ترکمانچای ايالات ديگری نيز از ايران جدا و به روسيه واگذار شد: ايالات نخجوان، ايروان، تالش، و چند منطقه ديگر و سرحد دو کشور رود ارس تعيين شد.
🌿🍂🌿🍂🌿🍂🌿🍂🌿🍂🌿🍂