آشنایی با
#قوم_ماساگت#ماساگت یا
#ماساژت_ها یکی از اقوام ایرانیتبار و یک تیرهٔ سکایی نیمهصحراگرد در آسیای میانه بودند.
در روزگار
#مادها،
#سکاها فراوان به مرزهای ایران میتاختند. اینان گاه با
#آشور همپیمان میشدند و زمانی زیر فرمان خود مادها با آشوریان میجنگیدند. با آغاز کار
#هخامنشیان درگیریهای مرزی با سکاها دنباله داشت
#داریوش_بزرگ دیگر پادشاه هخامنشی برای تنبیه آنها تا مرکز اروپا پیشروی کرد. دستههای بسیاری از آنان به شاهنشاهی هخامنشی پیوستند و به عنوان سرباز برای آنان جنگیدند. از نامدارترین آنها میتوان از سکاهای تیزخود نام برد.
با گذشت زمان گروهی از اینان به جنوب شرقی ایران کوچیدند و این سرزمین را به نام خود سکستان (سیستان) خواندند.
ماساگتها از تیرههای سکایی و آریایی در شرق دریا کاسپین و کنارهٔ رود آراکس (سیر دریا) بودند. انگارههایی که کوشش میکند جایگاه این تیره (و شهبانوی آنها یا دربیکها) را به غرب دریای کاسپین بکشاند و آنها را دارای تباری غیر هند و اروپایی نشان دهند از دید علمی نادرست است
[ محسنی، محمدرضا ۱۳۸۹: «پان ترکیسم، ایران و آذربایجان» ، انتشارایت سمرقند، ص ۱۹۴ ]
در سال ۵۲۹ پیش از میلاد کوروش به قبایل سکاها در آسیای مرکزی (شمال شرق ایران) حمله کرد و در جنگ با ماساگتها کشته شد.(البته به گفته کتزیاس پزشک هخامنشی کوروش زخمی شد و در پاسارگاد درگذشت) وی را در پاسارگاد دفن کردند.
ریشه و معنای نام ماساگت
درباره نام ماساگت پژوهشگران تاکید دارند که ماساگت به معنی "بزرگ" گت است.
همچنین باور دیگری نیز وجود دارد، ماساژتها که در اصل از سکاها بودند، معنی نامشان "نیرومند" گت میباشد."
همچنین ماسا در پارسی میانه به معنی بزرگ است. در اوستا نیز ماسا به معنی بزرگی استفاده شده است.
Leake, Jane Acomb (1967). The Geats of Beowulf: a study in the geographical mythology of the Middle Ages (illustrated ed.). University of Wisconsin Press. p. 68.
منطقه و سرزمین
هردوت میگوید:
ماساژتها در صحرای بزرگی در شرق دریای خزر زندگی میکنند.ولی چند بار اشاره میکند که آنها فراتر از رودخانه ارس(Araxes) هستند.!!
پژوهشگران هویتهای گوناگونی را برای این رودخانه ارائه کردهاند. هردوت درک اندکی درباره جغرافیای آسیا و اروپا داشته است و گمان میرود رودخانه های گوناگونی را در اظهارات خود با ارس اشتباه گرفته است و منظور او در واقع سیحون (Jaxartes) رودخانهای در شرق دریای خزر جایی که ماساگتها حضور داشتهاند، بوده است.
Herodotus, The Histories, translation by Robin Waterfield, with notes by Carolyn Deward (1998), p. 613, notes on 1.201-16.
زبان و فرهنگ گویش
اکثر پژوهشگران معتقدند که ماساگتها به یکی از زبانهای خانواده زبانی ایرانی تکلم میکردند (Diakonoff, 2003: p. 48). از دیگر زبانهای خانواده زبانی ایرانی در آن عصر میتوان به پارسی، مادی، سغدی و… اشاره کرد. در اینجا به صورت مختصر اشاره میکنیم که طبیعتاً ماساگتها نمیتوانستند تورک باشند چرا که هویت تورک قرنها بعد (قرنهای پنجم و ششم پس از میلاد) در ناحیه آلتای (حوالی مغولستان و چین) شکل گرفت اما از ماساگتها حتی در قرنهای چهارم و پنجم پیش از میلاد یاد شده است. شواهدی که از ایرانی زبان بودن آنها وجود دارد اول نام شخصیتهای آنهاست از جمله همان تومیریس که ریشه ایرانی برای آن وجود دارد. همچنین نام قوم آنها یعنی ماساگت که ریشه ایرانی دارد. اکثرا «ماساگت» را با «بزرگ» در ارتباط میدانند و در این میان برخی از پژوهشگران، واژه ماساگت را مرتبط با سکاهای بزرگ دانسته اند (ن.ک: سرکاراتی، ١۳۵۳: ص ۳۵۵، پانویس؛ Christensen, Die Iranier). محل سکونت ماساگتها هم این نظرها را تقویت میکند چرا که در آن نواحی معمولاً اقوام سکایی ساکن بودند.
عادات و شیوه جنگیدن
لباس پوشیدن و شیوه زندگیشان شبیه سکاها است. آنها هم بر روی اسب و هم با پای پیاده میجنگند. هر دو شیوه جنگیدن آنها عجیب است. آنها هم با کمان و هم نیزه میجنگند ولی سلاح مورد علاقه آنها تبر جنگی است. سلاحهای آنها از زر یا برنج است. برای نوک نیزهها و نوک پیکانها و تبرهای جنگیشان از برنج استفاده میکنند و برای پوشش سر، حمایل و کمربند از زر. به همین ترتیب اسبهایشان نیز بسیار مجهز هستند. زره سینه اسبها از برنج است ولی زره کمر و صورت اسبها از زر . آنها نه از آهن و نه از سیم استفاده نمیکنند زیرا در سرزمین آنها این دو فلز نیست و بجای آن زر و برنج فراوان است.
هرودوت، کتاب۱، بند ۲۱۵
فحشای عمومی و شیوه زناشویی
هرودوت میگوید:
هر مردی یک زن به عنوان همسر میگیرد، اما زنان به همگان تعلق دارند. یونانیان این رسم را به سکاها نسبت میدهند، حال آنکه این رسم نه به سکاها بلکه به ماساگتها تعلق دارد. هر مرد ماساگت که زنی را بخواهد به جلوی کلبهٔ او ترک