🔰مجرای مالکیت اعتباری خداوند، الگویی بدیع برای استقلال بانک مرکزی
🗞#گزیده_مقالات🕓#بخش_چهارم
🔹تعریف مرحوم علامه طباطبایی از عمل
اعتبار کردن به این قرار است: « با عامل های حسی حد چیزی را به چیز دیگری بدهیم به منظور ترتیب آثاری که ارتباط با عامل های احساسی خود دارند»(طباطبایی،۱۳۹۷،ص۱۹۱). به تناسب موضوع در زمینه پول میتوان گفت:
پول بعنوان یک جسم-فلزی یا کاغذی-امری حقیقی، واسطه مبادله بودن آن
اعتباری و رفع نیاز مبادله و معامله که به وسیله آن صورت می پذیرد،
اثر حقیقی است. پول پیش از آنکه بخواهد به واسطه با ارزش بودن یا نبودنش با کالاها و خدمات مبادله شود، به این علت که
معادل ارزش اسمی خود بر طرف کننده نیازهای حقیقی انسان است، انسان ها
ارزش را بر آن اعتبار کرده اند(سبحانی و همکاران،۱۳۹۵).
🔸اعتباریات در ذهن انسان به صورت ادراک های اعتباری ظاهر می شود. ادارک های اعتباری، فرض هایی است که ذهن به منظور
رفع احتیاج های حیاتی، آنها را ساخته و جنبه وضعی، قراردادی و فرضی دارد و با واقع و نفس الامر سروکاری ندارد(طباطبایی،۱۳۹۷،ص۱۳۸). ادراک های اعتباری در عالم خارج هویت های اعتباری را پدید می آورد.
این هویت های اعتباری وجود خارجی ندارند؛ اما از واقعیت خارجی منفصل نیستند؛ به طور مثال در عالم خارج چیزی بعنوان پول، وجود خارجی ندارد، اما این هویت اعتباری در اتصال با ماده که همان تکه کاغذ یا یک فلز است، پدید آمده است(اولیایی،۱۳۸۹،ص۹۹).
♦️پول جنبه وضعی، قراردادی، فرضی و اعتباری دارد و با واقع و نفس الامر سروکاری ندارد و همچنین پول ارزش منطقی ندارد. بنابراین نمی توان آن را به صورت یک
کالا در نظر گرفت و
بازاری برای عرضه و تقاضای آن پدید آورد.
کالا نبودن پول به معنای فیزیکی نبودن آن نیست بلکه به این معناست که پول چه در شکل فیزیکی و چه بعنوان پول اعتباری، به منظور مصرف در جامعه تولید نمی شود. همچنین
کالا به خودی خود ارزش دارد و در صورت برقرار نبودن روابط اجتماعی قابل مصرف است، اما پول فقط در چارچوب جامعه و روابط اجتماعی حاکم بر آن ارزشمند بوده و واسطه گری می کند.
🔹نظام بازار عبارت است از نوعی نظام اقتصادی که در آن تولید کالایی شکل معمول تولید است و از این نیز مهمتر،
تمام نهاده ها در فرآیند تولید به شکل کالا در می آیند و در بازارها خرید و فروش می شوند. این نهاده ها کار و زمین-یعنی طبیعت و محیط زیست-و پول هستند؛ اما گرچه به شکل کالا در می آیند و در بازارها خرید و فروش می شوند یا اصلا تولید نمی شوند به طور مثال طبیعت، یا اگر هم تولید شوند برای فروش در بازارها تولید نمی شوند به طور مثال کار و پول. به همین علت است که کارل پولانی آنها را
کالا های موهوم نام گذاری می کند(پولانی،۱۳۹۱).
پول فقط نماد قدرت خرید است که بنا به قاعده اصلا تولید نمی شود بلکه از مجرای سازوکار بانکی یا مالیه دولتی پدید می آید. هیچ یک از اینها برای فروش تولید نمی شوند. تعریف کالا انگارانه از کار، زمین و پول به طور کامل موهوم است. به کمک همین وهم است که بازارهای واقعی کار، زمین و پول سازماندهی می شوند.
🔸باید توجه داشت
تغییر پول تا زمانی مجاز است که اعتباری بودن آن را زیر سوال نبرد. در حقیقت
پول در هر شکلی که پدید آید، نباید بیش از مابه ازای خارجی خود باشد. این مابه ازا می تواند طلا و فلزات گرانبها و بطور کلی ثروت یک کشور باشد یا معادل تولید کالایی آن باشد. نظری(۱۳۸۹،ص۱۰۵) در اینباره با اشاره به لزوم هماهنگی بین دو بخش پولی-اعتباری و واقعی در اقتصاد اسلامی باور دارد
در اقتصاد آزاد، پایه حرکت نظام مالی نرخ بهره انواع بدهی است و در اقتصاد اسلامی مبنای حرکت نظام مالی بازدهی سرمایه در مشارکت می باشد. بنابراین در اقتصاد آزاد،
قرض دادن حتی اگر به تولید نینجامد بازدهی مالی پدید می آورد و ممکن است درآمدهای بسیاری بدون افزایش تولیدهای حقیقی پدید آمده و گردش کالاها و خدمات حقیقی فاصله داشته باشد(سبحانی و همکاران۱۳۹۵).
♦️در ادبیات اقتصادی و بانکی متعارف، پول و خلق آن در نظام بانکی بر تولید مقدم است. بنابراین خلق آن لازمه تولید و فعالیت آن در نظام اقتصادی سرمایه داری است. بر این اساس نتنها خلق پول به معنای رایج آن طبق عملیات وام دهی مجدد مجاز شمرده می شود بلکه پول خلق الساعه(Ex Nihilo) به معنای
توان بانک ها برای وام دهی به مشتریان خود بدون توجه به سطح موجود سپرده ها تأیید می شود. بنابریان پول طبق نظریه ادراک های اعتباری، نسبی و موقت و غیر ضروری است، پس میتوان جامعه ای را تصور کرد که بدون توجه به نظم و ساختار پولی کنونی نظام اقتصادی خود را سامان دهد(خسروشاهی،۱۳۹۳،ص۲۶۲).
✍️نورالله صالحی/ استاد نظریهپرداز اقتصاد- دانشگاه باهنر کرمان
🔜ادامه دارد...
______________
✊نهضت مردمی ممانعت از جنگ باخدا
📡 @reba_ir