فلسفه

■ قسمت سیزدهم

■ #رومانتی_سیسم، آخرین دوران فرهنگی بزرگ اروپا”

رومانتی سیسم در اواخر قرن هجدهم شروع شد و تا اواسط قرن نوزدهم دوام یافت.
گفته می شود رومانتی سیسم آخرین رهیافت مشترک اروپا به حیات بود.در آلمان آغاز شد،و واکنشی بود در مقابل تأکید بی چون و چرای دوران روشنگری بر عقل.یا به عبارت دیگر،رومانتی سیسم واکنشی بود به جهان مکانیکی عصر روشنگری.
شعارهای این دوران “احساس”،”تخیل”،
”تجربه” و “آرزو” بود.
رومانتی سیسم متضمن جهت یابی تازه در بسیاری زمینه ها بود،بدین سبب معمولا دو شکل آن را از هم متمایز می دارند:یکی آن که #رومانتی_سیسم_جهانی خوانده می شود و مقصود رومانتیک هایی است که دلمشغول طبیعت،روح جهانی و نبوغ هنری بودند.
دیگری موسوم به #رومانتی_سیسم_ملی است که بیشتر به تاریخ مردمی،زبان مردمی و فرهنگ مردمی علاقه مند بودند.
وجه اشتراک این دو جنبه ی رومانتی سیسم بیشتر و مهمتر از همه مفهوم کلیدی موجود زنده(#ارگانیسم) بود.
ریشه ی رومانتیک ها نه تنها به #اسپینوزا بلکه به #پلوتینوس و فیلسوفان دوره ی رنسانس نظیر #یاکوب_بومه و #جوردانو_برونو می رسد. وجه مشترک همه ی این اندیشمندان تجربه ی نوعی #منیت_ملکوتی در طبیعت بود.رومانتیک ها اصطلاحات “روح جهان” یا “نفس جهان” را به کار بردند.
سردسته ی فیلسوفان رومانتیک #شلینگ بود. به عقیده ی او تمامی طبیعت– روح آدمی و هستی مادی– نمایانگر یک مطلق یا روح جهانی است.او می گفت که روح جهانی را می توان هم در طبیعت و هم در ضمیر خود جست. #نووالیس این گفته ی او را چنین بازگو نمود:« رمز و راز ره به درون می برد.»
به عبارتی دیگر، انسان تمامی جهان را در نهاد خود دارد و برای دستیابی به اسرار جهان،کافی است که درون خود را بکاود.
فلاسفه ی رومانتی سیسم #روح_جهانی را نوعی منیت می شمردند که در حالتی کمابیش رؤیامانند همه چیز را در جهان می آفرید. #فیخته ی فیلسوف می گفت طبیعت از نوعی تخیل عالی و ناخودآگاه پدید آمده است. شلینگ بی پرده گفت جهان در خدا است. خدا،به عقیده ی او،به بخشی از خلقتِ خود آگاه است اما جنبه های دیگر طبیعت نمایانگر ناشناخته ها در خداست. چون خدا هم یک سمت تاریک دارد.

■ #هنر در دوران رومانتی سیسم

#رنسانس و #رومانتی_سیسم شباهت های زیادی داشتند؛از جمله در باب اهمیت هنر در شناخت انسان.
کانت در زیبایی شناسی خود پژوهش کرد که وقتی انسان مثلا در یک اثر هنری سرمست می شود درواقع به تجربه ی #شیء_فی_نفسه نزدیک شده است.
از نظر رومانتیک ها هنرمند می تواند چیزی ارائه دهد که فیلسوف از بیان آن عاجز است.
از دید آن ها تنها هنر است که می تواند ما را به ناگفتنی ها نزدیک سازد.بعضی از آن ها از این هم فراتر رفتند و هنرمند را با خدا قیاس کردند.آن ها می گفتند “هنرمند تصور جهان-آفرین است.”
بسیاری از #رومانتیک ها خود را جانشینان #کانت می دیدند،چرا که کانت ثابت کرده بود شناخت ما از شیء فی نفسه محدود است ولی از سوی دیگر،بر اهمیت سهم “#منیت” در دانش،یا شناخت،تأکید ورزیده بود. فرد اینک کاملا آزاد بود زندگی را به شیوه ی خویش تعبیر و تفسیر کند.رومانتیک ها این امر را تقریبا به شکل خودپرستیِ بی عنان درآوردند،که کم کم به ستایش نبوغ هنری انجامید.
#بتهوون یکی از نوابغ مورد تحسین بود.
موسیقی بتهوون بیانگر احساسات و آرزوهای اوست. بتهوون –برخلاف استادان #باروک مثل #باخ و #هندل که بیشتر در قالب های دقیق موسیقی و در تکریم خداوند آهنگ می ساختند– هنرمندی آزاده بود.
از سوی دیگر،همانگونه که در #عصر_باروک تئاتر شکل مطلق هنر به شمار می رفت،برای رومانتیک ها نیز قصه و افسانه،آرمان مطلق ادبی بود.داستان های پریان #هانس_کریستین_اندرسن و افسانه های #هوفمان از آن جمله اند.
مضمون عشق ناکام را #گوته با رمان #رنج_های_ورتر_جوان ارائه کرد.

بسیاری از رومانتیک ها در جوانی،و معمولا از بیماری سل،جان سپردند.بسیاری از آن ها نیز خودکشی کردند. آن ها که زنده ماندند و پا به سن گذاشتند،اغلب در حدود سی سالگی دست از رومانتیک بازی برداشتند.برخی به مرور راه و رسم طبقه ی متوسط را برگزیدند و حسابی محافظه کار شدند.

📚 #دنیای_سوفی
👤 #یوستین_گردر
■ گردآوری #الهام_اولیائی

join us : | کانال فلسفه
@Philosophy3