♦️اندر اهمیت چشمنوازی و هنر چشمنوازی: تقلیلگراییی فقهی در بحث پوشش و ظاهر /۱
✍️ حسن محدثی
۱۰ خرداد ۱۴۰۲
🔻مقدمه
در دو سال اخیر (۱۴۰۱ و ۱۴۰۲) بحث از پوشش به موضوع سیاسیی بسیار مهمی بدل شده و تمام کشور را فرا گرفته. تاکنون در بارهی پوشش و ظاهر، بحثها و گفتوگوهای مختلفی درگرفته و من نیز مطالب مختلفی در این باره نوشته ام. اما در اینجا میخواهم بهنحو بسیار متفاوت و حتا غریبی از اهمیت پوشش و از ظاهر سخن بگویم. غریب به خاطر آنکه هر قدر در این باره یعنی موضوع
چشمنوازیی ظاهر و پوشش جستوجو کردم، هیچ مطلب و یادداشت و مقاله و اثری نیافتم. حیفام آمد که خطوط اصلیی افکار ام را در این باره ننویسم و ثبت نکنم.
🔻تعریف چشمنوازی: نگرش ایجابی به ظاهر و پوشش
مراد من از
چشم
نوازی (eye candy) البته صرفاً زیبایی نیست، بلکه هر نوع آراستهگیای است که بهنحوی طرحمندانه به منظور نوازش
چشم خود و دیگری فراهم میگردد. زیبایی البته بهخودیی خود
چشمنواز است، اما مقصود من در این بحث
چشم
نوازیی طبیعی نیست بلکه
چشمنوازی در اینجا ریختن طرحی آگاهانه و هدفمند برای آراستن ظاهر چیزها و محیط و خود است تا به خود و بینندهگان احوال خوشی بدهد. اما هر نوع آراستنی الزاماً
چشمنواز نیست بل که گاه میتواند برعکس، چندشآور و مشمئزکننده باشد و احساسات و عواطفی منفی برانگیزاند.
در این معنا چشمنوازی هم یک ویژهگی است (ویژهگیی چشمنواز بودن) و هم نوعی کنشگریی آفرینندهی آن ویژهگی و خاصیت است (چشمنواز ساختن).
🔻آموزهها و الگوهای بیاعتنا به چشمنوازی در میراث فرهنگی
در میراث عرفانیی ما ژندهپوشی و بیاعتنایی به ظاهر از عناصر و مؤلفههای مهم الگوی زیست اهل سلوک است. چنین آموزهای یا چنین الگویی برای اهل سلوک آثار مطلوبی در تعلیم و تربیت عرفانی داشته و به آنان میآموخته که در ذهن و قلب خود برای نگاه دیگران اعتبار زیادی قائل نشوند و نگاه دیگران را اصل و اساس زندهگانیی خود قرار ندهند. اما بیشک این نحوهی از زیست یک امر مهم انسانی را نادیده میگرفته و آن اهمیت
چشم
نوازی است. نما، چهره، و ظاهر آدمیان، ساختمان، شهر یا محیط زیست میتواند آثار روانیی ارزشمندی بهبار بیاورد و ذوق زندهگی را در بیننده برانگیزد.
آراستهگی درون با آراستهگیی بیرون منافاتی ندارد. اگرچه آراستهگیی درون آدمی بسیار مهمتر است، اما بههیچوجه جایگزین آراستهگیی بیرون نیست. به بهانهی آراستهگیی درون نمیتوان به ظاهر بیاعتنا بود و بیاعتنایی به ظاهر را توجیه کرد. اگر چه به قول سعدی «لباس زیبا نشان آدمیت نیست»، اما ظاهر
چشمنواز -
اعم از ظاهر مردان و زنان و ...- بیاهمیت هم نیست.
🔻کارکردهای مثبت چشمنوازی
نما یا ظاهر
چشمنواز به دیگران شادی میبخشد و احوال بیننده را خوش میکند. ظاهر
چشمنواز میتواند در وجود و قلب آدمیان حس زندهگی را تقویت کند و نوعی سرخوشی به آنان تزریق کند و حتا آنان را به واکنشی خوشآیند وا دارد. یکی از عللی که سبب میشود ما در دل طبیعت احساس مطلوبی داشته باشم،
چشم
نوازیی خطوط طبیعی و ترکیب زیبای رنگها است. پس پوشش
چشمنواز هر یک از ما هم برای خودمان آثار روانیی ارزشمندی بهبار میآورد و هم برای دیگران. ظاهر
چشمنواز به بینندهگان انرژیی مثبتی منتقل میکند و سبب میشود آنان نیز این انرژی را به محیط و دیگران برگردانند و جریانی از انرژی و عواطف مثبت شکل بگیرد.
متأسفانه در فرهنگ کنونیی ما آراستهگیی ظاهر گاه تجملگرایی و گاه خودنمایی و ظاهرگرایی و جلوهفروشی تلقی شده و گاه نیز از آنسو به شکل مدگرایی و مصرفگراییی افراطی درآمده یا به نمایشی دروغین از چهره و بدن آدمی بدل شده است و فرد را غیر از آنچه واقعاً هست، نشان داده است. آراستهگی و
چشم
نوازیی ظاهر میتواند بهدور از همهی این اشکال و احوال و خصوصیات منفی تحقق یابد.
چشم
نوازیی ظاهر -اعم از ظاهر شهر، ظاهر محیط زیست، ظاهر ساختمان، و ظاهر شخص- بهلحاظ روانی مهم است و آثار اجتماعیی مطلوبی نیز بهبار میآورد. هر قدر بکوشیم عناصر دنیای انسانی و اجتماعیمان را با کمترین هزینهها
چشمنواز کنیم، شک نکنیم که جهان مطلوبتری برای هم ساخته ایم. ضرورت دارد آموزههای زاهدانه و عرفانی یا اخلاقیای را که با احوال مطلوب انسانی و روانی در تقابل قرار میگیرند، هر چه بیشتر از فرهنگ خویش بپالاییم و بزداییم و جهانمان را با زیباترین رنگها بیاراییم؛ بهویژه جهان کودکانمان را.
متاسفانه نگاه ایجابی به ظاهر و پوشش در میان ما مغفول مانده و کارکرد مثبت و ایجابیی پوشش، آنگونه که شایسته است، مورد اعتنا قرار نگرفته است. صاحبنظران فرهنگیی نظام جمهوریی اسلامی نیز هرگز بهنحو قابل اعتنایی به وجه ایجابیی پوشش و لباس نپرداخته اند.
ادامه
👇#حجاب#چشمنوازی#حق_چشمنوازی@NewHasanMohaddesi