♦️نسبت دین تاریخی و شادی: پاسخی به دکتر نکونام عزیز
✍ حسن محدثیی گیلوایی۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۲
به همت بزرگوارانی در سایت و کانال
تریبون بخشی از کتاب ام
نظریهای در باب دین و شادی: دین تاریخی و مهار دو گانهی شادی (محدثی و قربانی، ۱۳۹۶) خوانده شد (این کتاب توسط انتشارات نقد فرهنگ منتشر شده و به چاپ چندم رسیده است). سپاسام را تقدیم عزیزان منتشر کنندهی فایل صوتی میکنم!
https://t.me/tribunpluse/460در پیی انتشار فایل صوتیی مذکور،
دکتر جعفر نکونام قرآنپژوه برجستهی کشور ملاحظات خود را در یادداشتی منتشر کرده اند. مایهی خوشحالی است که دکتر نکونام عزیز به این بحثها توجه میکنند. من بارها از دکتر نکونام مطالب مهمی آموخته ام و حضور فعالشان را قدر میدانم و آرزوی سلامتی و توفیق بیشتر برای ایشان دارم!
اما من نیز نکاتی در بارهی ملاحظات ایشان دارم که تقدیم میکنم. اصولا جامعهشناسان دین از ذات دین سخن نمیگویند بلکه از حیثیت و بعد اجتماعیی دین سخن میگویند. من نیز دین را فاقد ذات میدانم و بر آنام که دین مولفههای سازندهی تفسیرپذیر دارد نه ذات.
بحث من نیز در بارهی نسبت اسلام و شادی و مشخصا تشیع و شادی بوده است. چنین بحثی، همانطور که از عنوان کتابام پیدا است، ناظر به ذات دین نبوده بلکه ناظر به
تاریخ دین موجود بوده است.
اما بحث از گریه و خنده غیر از بحث از
عواطف منفی و
مثبت است. بین اینها تناظر یک به یکی وجود ندارد. بهعبارت دیگر، هر گریهای به معنی وجود غم در گریهکننده نیست و هر خندهای به معنای شادیی شخص خندان نیست.
در کتابام
بین عاطفه و بروز چهرهایی عاطفه، تمایز قائل شده ام و گفته ام که هر عاطفهای زبانی دارد. خنده در اغلب اوقات و نه همیشه، زبان عاطفهی شادی است و گریه در اغلب اوقات و نه همیشه زبان عاطفهی غم است. این نکات البته ظرائف بحث است که میبایست در چنین بحثی بدان توجه داشت.
علاوه بر اینها، بخش مهمی از بحثام در این کتاب متمرکز بر آموزهها و بهویژه احادیثی بوده است که ضد بروزات چهرهایی شادمانه و مشوق و ترغیبکنندهی بروزات چهرهایی غمگینانه بوده است.
فرهنگ دینیای که مخالف بروزات چهرهایی شادمانه است و نیز امکانات مختلف فرهنگی و اجتماعیی شادیی فردی و جمعی نظیر موسیقی و رقص و جشن و پایکوبی را نفی میکند و اسباب و بهانههای تفریح را محدود میسازد، نمیتواند شادیآفرین باشد. همچنین، فرهنگ دینیای که دائما بر عزاداری تمرکز میکند و بهنحو بی حد و حصری مناسک عزاداری و سوگ را گسترش میدهد، نمیتواند فرهنگی شادیآفرین باشد. فرهنگی که در آن برخی کارگزاران دینی به بهانهی مکان مقدس، اجرای کنسرت در یک شهر چند میلیونی را ممنوع میسازند، نمیتواند شادیآفرین باشد. از این رو، چنین فرهنگ دینیای نیاز به اصلاح و تجدید نظر اساسی دارد.
#دین#خنده#گریه#شادی#نکونام#عواطف_منفی#عواطف_مثبت#بروزات_چهرهای@NewHasanMohaddesi