🔰مساله
دین در
ایران باستان :
گفتگوهای نوشتاری انتقادی اخیر
محدثی گیلوایی و
نجاتی حسینی
🔰@smnejatihosseini 🔻https://t.me/NewHasanMohaddesi/10453🔻https://t.me/NewHasanMohaddesi/10456🔻https://t.me/NewHasanMohaddesi/10457🔻https://t.me/NewHasanMohaddesi/10458Tehran
11 01 1403
@smnejatihosseini#دین_ایران_باستان #محدثی_گیلوایی#نجاتی_حسینی🔰تکمله 1:
ملاحظات روش شناختی
🔰 ۱۳فروردین۱۴۰۳
@smnejatihosseini در ادامه سلسله مباحث مستمر دوست
دین پژوهم حسن محدثی گیلوایی در باره ماهیت و مقام
دین در
ایران باستان 👇https://t.me/NewHasanMohaddesi/10485https://t.me/NewHasanMohaddesi/10486https://t.me/NewHasanMohaddesi/10487 مایلم به چند نکته روششناختی در باره *مطالعات
تاریخی ایران باستان* از منظر
*
جامعه شناسی تاریخی تمدنی *و* فلسفه تحلیلی تاریخ* و *روش
شناسی مطالعات
تاریخی* و* فلسفه علوم اجتماعی * اشاره کنم که برای هر نوع مطالعه
تاریخی تمدنی از جمله *مطالعات
دین در
ایران باستان* و از جمله مباحث
دین پژوهی
تاریخی تمدنی ( مورد توجه و علاقه محدثی گیلوایی و نجاتی حسینی و دیگران) که ه
توجه به آن ها برای هر مطالعه
تاریخی انتقادی از نوع علمی آن ضروری است.
🔻تاریخ را نباید اسطوره ای کرد
🔻اسطوره ای کردن و اسطوره ای خواندن تاریخ؛ آن تاریخ باستانی و کلاسیک را متعالی و مقدس و دور از دسترس نقد
تاریخی و مطالعات علمی و واقع نگری می کند و اجازه نمیدهد حقیقت تاریخ و تمدن به درستی شناخته شود .این مساله قابل تسری به
ایران باستان و تاریخ نگاری
ایران باستان نیز هست .
🔻اسطوره را نباید
تاریخی کرد
🔻برخلاف ملاحظه بالا ؛ این ملاحظه روشی به ما میگوید که اگر بخواهید با تاریخ نگاری اسطوره ای جایگاه تمدنی را مایه هویت یابی و هویت سازی
تاریخی فرهنگی اجتماعی سیاسی در دوره مدرن قرار دهید ( کاری که با
ایران باستان توسط
ایران گرایان
باستان گرا درایران معاصر مدرن انجام میشود ) به سراغ کاوش
تاریخی توصیفی و انتقادی از خاستگاه
تاریخی اسطوره های تمدنی نروید چون نقد
تاریخی علمی دقیق و عمیق و متدیک و تئوریک درست می تواند اسطوره های باستانی چند هزار ساله را به بوته ابطال پذیری و ورطه ابطال شدگی رهنمون شده و کل قداست ان اسطوره و هاله قداست آن اسطوره کم رنگ یا تضعیف و محو شود.در مطالعات تاریخ نگاری انتقادی
ایران باستان مواردی از این رخ داد مشاهده میشود( نمونه آن مساله مدارای دینی و سیاست دینی و عدالت انوشه روانی و حکمت باستانی و رعایت حقوق بشر و...است) .
🔻نباید دستخوش آناکرونیسم وزمان پریشی شد
🔻نگاه به گذشته تمدنی
تاریخی با لنز روشی نظری مدرن و استفاده از مفاهیم و ابزارهای تئوریک مدرن برای فهم امر باستانی تمدنی سنتی منجر به مخدوش شدن واقعیت امر
تاریخی تمدنی در خاستگاه آغازین خود خواهد شد.ازین منظر تاریخ نگاری مدرن
ایران باستان منطقا باید از شم و فن و قدرت *پدیده
شناسی تاریخی * برای فهم گذشته با معیارهای گذشته استفاده کند بی آن که دستخوش زمان پریشی شود. البته این کاری است سخت و پیچیده و سخت در دسترس.
🔻 تیپ ایدئال
تاریخی سازی می تواند به فهم گذشته
تاریخی تمدنی کمک کند بی ان که دستخوش آناکرونیسم شود
🔻طبق مدل ماکس وبر استاد استادان علوم اجتماعی و واضع این متد در
جامعه شناسی تاریخی تمدنی می توان برای فهم ماهیت و موقعیت پدیده های
تاریخی اجتماعی فرهنگی یک الگوی فرضی از شکل کامل آنها تصویر کرد و سپس شکل موجود آن پدیده را با شکل ایدئال فرض شده مقایسه کرد و شباهت ها و تفاوت ها و واریانس ها را کشف کرد. هر چند فعلا نمیدانم تا چه اندازه و چگونه این تیپ ایدئال سازی
تاریخی می تواند برای فهم فارغ از اناکرونیسم
ایران باستان و
دین باستان و مابقی پدیده های مرتبط با تمدن
ایران باستان سود جست اما اصل قضیه را مهم می دانم .
🔻شبیه سازیهای
تاریخی گمراه کننده اند.
🔻این که خصایص یک دوره
تاریخی تمدنی درخشان باستانی( نمونه مفروض :
ایران باستان هخامنشی و اشکانی یا صدر اسلام و یا دوره طلایی جهان اسلام سده های ۱۰ تا ۱۲ م و دوره هلنیزم یونانی آتنی و دوره رنسانس و روشنگری ) از لحاظ علمی فرهنگی و اجتماعی سیاسی را بتوان برای فهم یک دوره
تاریخی دارای فاصله زمانی با آن دوره بکار گرفت امریست گمراه کننده و مخدوش کننده شناخت
تاریخی دوره مورد بررسی. به نمونه
ایران هخامنشی با اشکانی و این دو با
ایران ساسانی تفاوت جدی و ماهوی دارند.لذا شبیه سازی یک دست از
ایران باستان بدون لحاظ این دوره بندی های
تاریخی و واریانس ها از لحاظ روشی مناسب نیست .
🔰ادامه دارد
🔰Tehran
13 01 1403
@smnejatihosseini #ملاحظات_روش_شناختی_تاریخی#مطالعات_تاریخی_انتقادی_ایران_باستان #مطالعات_تاریخی_انتقادی_روشنگرانه#جامعه_شناسی_تاریخی_دین_ایران_باستان #حسن_محدثی_گیلوایی#نجاتی_حسینی