♦️نگاه انتقادی شریعتی به معرفت و صاحبان معرفت
🔻سپاسگزار ام از دوست عزیز ام آقای زمانیان! ارادت ویژه دارم به ایشان و همیشه از دوست عزیز ام میآموزم.
https://t.me/kherade_montaghed/666اما بعد:
🔻قطعا واژهی "پفیوز" اهانتبار است و من هرگز آن را پنهان و نفی نمیکنم. برخی از واژهگان دو وجهی یا حتا چندوجهیاند.
🔻واژههایی مثل پفیوز - بهویژه در کاربرد شریعتی برای فیلسوفان- دو وجهیاند: همزمان توصیفی-ارزشیابانهاند؛ مثل بسیاری از واژهگان در متون اخلاقی و دینی. مثلا بسیاری از واژهگان قرآنی اینگونهاند: نظیر واژهی "جاهلیت".
🔻بهخاطر داشته باشیم که شریعتی یک نظریهپرداز اجتماعی است و بسیاری از آرای نظریهپردازان اجتماعی بار هنجارین دارند. اما این به خودی خود از آنها اعتبارزدایی نمیکند. یکی از ویژه
گیهای بنیادی نظریههای اجتماعی همین هنجارین بودن آنهاست.
🔻مثلا کتاب "در خدمت و خیانت روشنفکران" (نام کتابی از آل احمد) را در نظر بگیرید! واژهی "خدمت" بار ارزشی مثبت دارد و واژهی "خیانت" بار ارزشی منفی. هر دو نیز ناظر به امر واقعاند و نویسنده با استفاده از این واژهگان هم قصد توصیف دارد و هم قصد ارزشیابی.
🔻ممکن است توصیف و ارزشیابی فرد دقیق یا صحیح نباشد، اما این بحث دیگری است.
🔻سخن شریعتی در بافتی جدلی بهکار رفته و از این رو، تعمیم ارزشیابی او به همهی فیلسوفان خطاست.
🔻بهعلاوه، فقط برخی از فیلسوفان نیستند که به کاسهلیسان اصحاب قدرت بدل شدهاند و توجیهگر ظلم و ستم آنان شدهاند. در میان تمامی اهل علم و اندیشه، از جمله در میان جامعهشناسان، از اینگونه افراد یافت میشوند.
🔻پس نفی سخن او منجر به بیگناه نمایاندن فیلسوفان خواهد شد و شراکت آنان را در جنایات و ستمگریها توجیه خواهد نمود. به جای نفی سخن وی، مطلوب آن است که آن را به صورت زیر تدقیق نماییم:
🔸برخی فیلسوفان از پفیوزان تاریخاند.
🔻نه معرفت، معصوم و بیگناه است و نه صاحبان معرفت معصوم و بیگناهاند. نگاه خام به معرفت و صاحبان معرفت را کنار بگذاریم و نقش آنان را در آفرینش فجایع و ستمگریها لحاظ نماییم.
🔻بصیرت مهم نهفته در سخن شریعتی، همین نگاه انتقادی وی به معرفت و صاحبان معرفت است. به جای خاماندیشی، این بصیرت را جدی بگیریم.
🔻به هر حال، از کسی که به
بردهای در پنج هزار سال پیش نامه مینویسد ("آری اینچنین بود برادر!") و او را برادر خود میخواند، انتظار نداشته باشید که فیلسوفان توجیهگر
برده
گی را تجلیل کند!
حسن محدثی گیلوایی
۳ مرداد ۱۳۹۹
#فلسفه #فلاسفه#بردهگی #پفیوزیسم #پفیوزشناسی #پفیوزان_تاریخ #جامعهشناسی_معرفت#خردمندان_در_خدمت_خودکامگان @NewHasanMohaddesi