Muhammad Mushtari Ph.D (C.E.O_HSAM.NGO)

‍ ‍ .
#چیله_گئجه_سی #شب_چله
@MuhammadMushtari
در افسانه های کهن آذربايجان ، دو چيلّه وجود دارد که چيلّه ی بزرگ همزمان با شب چله آغاز می شود و چهل روز طول می کشد.
مطابق افسانه های کهن ، پيرزنی که در فولکلور آذربايجان "قاری ننه" (مادربزرگ پير) خوانده می شود ، دو پسر دارد که نام يکی "بؤيوک چيلّه" يا چلّه ی بزرگ است و پسر کوچکتر ، نام "بالا چيلّه" را بر خود دارد و عمرش بيست روز است.
از ابتدای شب چله ، چيلّه ی بزرگ آغاز می شود
در روزهای پايانی چيلّه ی بزرگ ، برادر کوچکتر که مغرور است ، نزد برادر بزرگتر مي آيد و مي گويد :
«سن گئتدين نئيله دين؟» (در اين مدت چه کرده اي؟)
چيلّه بزرگ مي گويد : «من گئتديم دوندارديم ، اوشوتدوم ، ناخوشلاتديم گلديم» " (من رفتم یخشون زدم و سردشون کردم و مريضشون کردم و برگشتم)!"
برادر کوچکتر می گويد : «اگر من گئدسم ، قاری لری كورك دن ، لو لئهين لری لولك دن ، گلين لری بيلك دن ، كؤرپه لری بلك  دن ، ائيله رم» (تو که کاری نکرده ای! اگه من برم!" کاری می کنم که عروس ها در اتاق شان و نوزادان در گهواره هايشان يخ بزنند)!"
برادر بزرگتر به طعنه به او می گويد : "عؤمرون آزدی ، دالين يازدی!" (عمرت کوتاه است و به دنبالت بهار می آيد)
چيلّه ی کوچک در طول فرمانروايی خود ، سرما را در تمام سرزمين ها حکم فرما می کند و در يکی از همين روزها ، در يکی از کوههای قلمرو خود به دست برف اسير مي شود.
خبر به قاری ننه می رسد و او برای آزادی فرزندش از زندان برف ، به کوه رفته و با سيخی آتشی و داغ به نبرد برف رفته و در نهايت ، برفها را آب مي کند. چيلله ی کوچک بعد از آزادی متوجه می شود که در آن روز زمستان تمام شده و "بايرام آيی" يا همان اسفند ماه آغاز شده است.
@MuhammadMushtari
👇👇👇👇👇
#حیدر_عباسی #باریشماز
*** #چیلّه_قُوودو***
شاختادیر هاوانین الینده تیرمانج ، گورخودان اسیرلر زاغ زاغ بوداقلار ،
آغ کورکه بورونوب دره لر داغلار ، توتوبلار داغلارا آینا شافاقلار ،
**
گئجه نین قویوسوآچیبدیر آغزین ،
گونشین ایاغی بودره ییر باتیر ، سون ایشیق قویودان یوکسلن زامان ،
اسنه ین داغلاردا مورگولور یاتیر ،
**
چیلّه قوودو ائدیر بوآخشام شهر ،
آیی تک توستوده شاختا بوغولور ،
داملارین اوستونده یانیر تونقاللار ،
گئجه نین باغریناخنجر سوخولور ،
**
قیزیشارکن اوددا بالاجا قیزیم ،
خیاللار قوینوندا اگلنجه قورور ،
اوزونه یاییلیر ابهام اورتوسو ،
گوز تیکیر گوزومه توموخور دورور ،
**
سویله یین بیر گوروم کیمدیر بو چیلّه ،
آلاودا یاندیریب تینده بوغورسوز ،
جوجه لر قانلیسی تولکودور مگر ،
یوواسین اوتلاییب ایتله قووورسوز ،
**@MuhammadMushtari
ناغداتک باشینی تومارلایارکن ،
سویلورم یوخ قیزیم یانیلماآرتیق ،
بوچیلّه نه قورددور نه ده تولکودور ،
نه ده شر گیزله نن کوهنه داغارجیق ،
**
اوزونلو گئجه دن بئزیکن زامان ،
خیاللار آتینی تومارلار انسان ،
پیس گونون ائنیندن بویوندان کسر ،
قیسسالدار عومرونو بودارلار انسان ،
**
پیس گونون عومورو اوزون اولسادا ،
خورسانیر ده یر ده انسان اسگیدن ،
سازاخدان شاختادان آغیر نیفرتین ،
بئلنچی بیلدیریب انسان اسکیدن ،
**
شاختانین قوینوندا قاردا بوراندا ،
انتظار گوزوموز یئنه یازدادیر ،
دیدرگین بولبولون تالانان یازین ،
نغمه سی اورکده سوزو سازدادیر ،
**
دوزومون الیله انسان هر زامان ،
کدرین اونودوب دوگونون آچیب ،
قیش عومرون دوغراییب بودارلاماقدا ،
حکمت لر گیزله نیب معنالار یاتیب ،
**
یامانین دالینجا قیزیم هر زامان ،
رسمیدیر چالینار بیر قارا بایداق ،
معناسی بودور که یامانین سسی ،
سال آتدان اوجالسین دونمه سین آنجاق ،
**
آز یاشا دوز یاشا سنده عمورونده ،
امیدلر دینله دن اینجه بیر ساز اول ،
اوزونلو قیش اولما بئزدیریب یوران ،
خلقیوه بیر گونلوک باهار اول یاز اول ،
**
بیر اوزون یاز اولسون بیر اوزون ده قیش ،
یاخشی یا یاخشی اول پیسینن آتیش ،
ناغیللار بزه گی پریلر کیمی ،
باتلاغا باتانین الیندن یاپیش ،
**@MuhammadMushtari
ائله قایغی چکن آزدا یاشاسا ،
ائل اونا ابدی حیات باغیشلار ،
اوزالدار عومرونو آرزیلار کیمی ،
آدینی سیلنمز یاغان یاغیشلار ،
**
داغ بویو کول اولما بیر آز سورمه اول ،
گوزللر گوزونه یاخسینلار سنی ،
یانگینان یاغ کیمی حق چیراغیندا ،
اورکده یاشاتسین قالانلار سنی ،
**
حیاتین اولماسین پولاد اوز قیلینج ،
شیمشک تک ظالیمین الینده شاخسین ،
بیر گونلوک چیچک اول گوزللر سنی ،
سئوینجله قوپاریب یاخایا تاخسین ،
**
گورشون تک داملاما حسرت گوزوندن ،
گولوش اول دوداقدا غنچه تک آچیل ،
یازلارا آداخلان چیچکلر کیمی ،
پارلایان قندیل اول اورکدن آسیل .

"قیش - 1363 "
ح . ع . باریشماز
@MuhammadMushtari
پیشکش عاشقان
با تشکر از آقای علیرضا اقبالی
ن . ع . ن
@MuhammadMushtari