ایران ما آریانا ایران بزرگ و کهن شاهنامه @IranArianaShahnameh

زوال و فروپاشی ساسانیان
#ساسانی
#ایرانشناسی
#زوال_و_فروپاشی_ساسانیان

پیشگویی زوال دولت #هرمزدچهارم که مادرش دخترش خاقان ترک بود

#فردوسی ارجمند،بی درنگ داده هایی بنیادین از سه سر خاندان اشرافی به دست می دهد که بدست هرمزد کشته شده اند.
(ایزدگشنسب،برزین و بهرام ماه آذر):

بر تخت نوشیروان این سه پیر
چو دستور بودند و همچون وزیر
چو ایزد گشسب و دگر بُرزمِهر
دبیر خردمند و با فرّ چهر
سه دیگر که ماه آذرش بود نام
خردمند و روشن دل و شاد کام
همی خواست هرمز کزین هر سه مرد
بر آرد یکایک زِ ناگاه گرد
شاهنامه،همان،۳۱۹

این سه بزرگ زاده‌ و وزیر دربار خسرو یکم،یکی پس از دیگری کشته می شوند.
فردوسی گرامی ایزد گشنسپ مهرانی را وزیر و دبیرِ خسرو یکم میداند.
یکی از نخستین قربانیان خشم هرمزد چهارم،همین ایزد گشنسب بود که بنابر روایت گسترده ی شاهنامه،نخست زندانی و سپس کشته می شود.(برگ ۱۳۶)

+نخستین بار در تاریخ ساسانی،هرمزد چهارم یورشی ویرانگر در برابر بزرگان پارتی و دیگر خاندان های اشرافی را سامان می دهد.
شمار ارتش سواره و پرداختی به سپاهیان آنها را بی اندازه کاهش داد(برگه ۵۱۹شهبازی،۲۰۰۷)
گرچه سیاستهای هرمزد چهارم،به ویژه درباره مالیات،پیرو خسرو یکم بود،ولی برخورد او با خاندانهای پارتی چنان شدتی داشت که در شورش #بهرام_چوبین به تخت شاهی نیز در سرتاسر تاریخ ساسانیان بی همتا ماند.

حتی پس از شکست نهایی پارتها درخیزش بهرام چوبین،در پی آن،پیوندی ستبر بین خاندان های پارتی درگرفت.
از همین روست که درگیری ساسانی_پارتی در روایت های فارسی_عربی و منابع غربی نیز با شورش بهرام چوبین آمیخته شده است.
+هرمزد چهارم،که در زمان خسرو انوشیروان نیز سپاهبد بود،بدست بهرام_آذر_ماهان(بهرام ماه آذر)،یا آنگونه که در مُهرها آمده،وهرام پسر آدورماه،هزارفت،از سرآمدن هزاره و برگشتن بخت از او آگاه شد.
بهرام ماه آذر با هشدار افول بخت هرمزد،میخواست با این پیشگویی که (دولت او بیش از دوازده سال دوام نخواهد آورد)عرصه ی روزگار را بر وی تنگ کند.

بنابر روایات،هرمزد چهارم چند سالی پس از آغاز دوره ی پادشاهی ۱۲ساله اش با یورش ترکها از خاور،بیزانس از باختر،خزرها از شمال غرب دریای مازندران،و عربها از باختر روبرو می شود
(طبری،۳۰۱_۲۹۸) هرمزد به دلیل جنایات خود برابر بزرگان کشور،و ستیز با"#آیین و #کیش"سنتی،راه بیداد در پیش گرفته بود:
همه #موبدان و دبیران خویش
بکشتی و گشتی زِ آیین و کیش
#شاهنامه‌،هشتم،۳۱۹(برگ ۱۳۹_۱۴۰)

پس از #بهرام_ماه_آذر اینبار یکی از #مهرانی های #پارتی به شاه هشدار میدهد:
#نستوه مهرانی،پسر #مهرانستاد،شاه را به آگاهی یافتن از دانسته های پدرش سفارش می کند.
هرمزد به دنبال مهرانستاد که در ری،منزلگاه سنتی مهرانی ها،در کنج عزلت بود فرستاد.
جالب است که او در #ری داشت زند و #اوستا میخواند (شاهنامه،هشتم،۳۳۵)
مهرانستاد با رسیدن به پیشگاه شاه،گویا از ترس جان،به سخن از نقش محوری خود در گزینش مادر شاه(دختر #خاقان ترک) به همسری #انوشیروان پرداخته و سپس به هرمزد میگوید که بنابر طالع بینی ها،با آغاز یورش ترکها به ایران،تنها ناجی تخت هرمزد،بهرام چوبین نامی از دوره ی پارت ها می‌باشد.
مهرانستاد سپس هرمزد را به جستجوی بهرام چوبین سفارش می کند.
به روایت فردوسی ارجمند،مهرانستاد سالخورده پس از بیان پیشگویی خود و خبر دادن از بهرام چوبین،در دم می‌میرد
(شاهنامه،۱۹۷۱،هشتم،۳۷_۳۳۶):
به پرسش گرفت اختر دخترش
که تا چون بود گردش اخترش
ستاره شمر گفت جز نیکویی
نبینی و جز راست نشنوی
از این دخت و از شاه ایرانیان
یکی پور زاید چو شیر ژیان
به بالا بلند و به بازو ستبر
به مردی چو شیر و به بخشش چو ابر
فراوان ز گنج پدر برخورد
بسی روزگاران به بد نسپرد
وزان پس یکی شاه خیزد سترگ
ز ترکان سپاهی بیارد بزرگ
یکی کهتری باشدش دور دست
سواری سر افراز مهتر پرست
جهانجوی چوبینه دارد لقب
هم از پهلوانانش باشد نسب
به فرموده ی فردوسی،این شدکه هرمزد چهارم به بهرام چوبین،سر خاندان مهرانی روی آورد و بهرام در روند برنامه ی جنگی خود در باختر و خاور به نگهداری پادشاهی هرمزد کمک کرده بود.(برگ۱۴۰_۱۴۱)
@IranArianaShahnameh
بن مایه:پور شریعتی.پروانه_زوال و فروپاشی ساسانیان ترجمه:خشایار بهاری _نشر فرزان روز _۱۳۹۷

👑 #انوشیروان_دادگر
شیر پیر ایران در دو سو می جنگد و سربلند بیرون می آید.
@darik2500
نزدیک سال 570 م
خسرو انوشیروان #ساسانی دوران سال خوردگی را می گذراند.
#امپراتور_روم که همواره در اندیشه ی دست اندازی به ایران بود به گمان اینکه انوشیروان پیر و در لشکرکشی و گردآوری سپاه ناتوان است
با #خاقان_ترکان_کاشغر پیمانی بست که هم زمان و هماهنگ از دو سو به #ایران یورش آوردند.
این کار در سال ۵۷۰ هم زمان از سوی ترکان و رومیان انجام گرفت.
#ترکان از بیابانهای باختری(غرب) #خوارزم به سوی #جنوب تا نزدیک #مرو رسیدند
و #قیصر روم از سمت شمال آمد و از #فرات گذشته و #حران را گرفت و #نصیبین را به شهربند(محاصره) درآورد.
خسرو سپاه بزرگی به فرناندهی #هرمز برای پس زدن ترکان فرستاد.که #اتراک را تا بیابانها راند.
در همین دم #شیر_پیر
خسرو انوشیروان دادگر👑
با خشم به سوی قیصر شتافت
او #نصیبین را رهایی بخشید سپس #حران را بازیافت و شکست سختی به قیصر نشاند و او را به درون #شام فراری داد.
آنگاه از فرات گذشت،پس از گرفتن شهرهای #افامیه #دارا و #حلب در شام بر #انتاکیە پایتخت خاوری(شرقی) امپراتوری رسید،سپس بخش پهناوری از سوریه را گرفت(سال ۵۷۳ م)
قیصر از این شکستها به دیوانگی رسید و از تخت شاهی کنار گذاشته شد
و دولت ایران و روم پس از گفتگو به آشتی رسیدند
و چون قیصر آغازگر جنگ بود،دولت روم پذیرفت که خسارت و هزینه ی زیان جنگی را به ایران بپردازد و ایران سرزمینهایی را که گرفته را به روم برگرداند.
#خسرو_انوشیروان_دادگر
پس از گرفتن انتاکیە سپاهیان،فناوران(صنعتگران)و هنرمندان رومی اسیر شده را با خانواده هایشان به ایران برد که در همسایگیِ جنوبیِ #تیسپون پایتخت رویایی ساسانی برایشان شهری نو ساخته بود،جای داد.
او این شهر را #به_از_انتوخیه (بهتر از انتاکیە)نامید،و ایرانیان آنرا»رومیگان«و بومیان،رومیه میگفتند.
گزارشی درباره این شهر نوپا و مردمانی که در آن جای داده شدند را تاریخ نگاران به گونه ای نوشته اند که به راستی باید انسان دوستی و بزرگواری انوشە روان را بستائیم.
🔥 #طبری در کتاب تاریخش میگوید:
شاه فرمان داد که نقشه ی شهر انتاکیە را همان گونه ای که بود با خانه ها و خیابانهایش و هرچه در آن بود را برایش پیاده سازند.
سپس شهری به همانند انتاکیه در کنار مدائن ساخت که همان شهر پرآوازه ی #رومیه باشد.
و اهل انتاکیە را کوچ داده در آن شهر برد
و چون به شهر شدند اهل هرخانه به خانه ای که همسان خانه خودش در انتاکیە بود رفت.
و چنان بود که انگار از انتاکیە بیرون نشده بودند
بن مایه ها:
تاریخ طبری ج1 ص424
تاریخ ایران باستان پیرنیا ج4 فصل انوشیروان ساسانی
تاریخ ایران باستان امیر حسین خنجی
آرش_ماد_اندیمشکی_مغان
کانال ایران ما،آریانا ایران بزرگ و کهن شاهنامه
@IranArianaShahnameh

https://www.instagram.com/p/BVluPoYjnoS/