به بهانه روز معلم و تکریم زحمتکشان عرصه تعلیم و تربیت سلسله، از سری متون الشتر شناسی، شماره ۷۸، به قلم
#استاد_رضا_اقبالی✅دستور دکتر محمد مصدق برای تاسیس دبیرستان در الشتر
قسمت اول
⚪️ادارهی فرهنگ الشتر - آموزش و پرورش- که پس از ادارهی انتظامات، دومین نهاد نوین تاسیس شده در این منطقه است با کارنامهای درخشان، از مرز نودسالی هم گذشت.
نخستین دبستان دولتی الشتر، ثمرهی تلاش
#عزیز_خان_صادقی《سردارجنگ》 حاکم وقت الشتر و جمعی از خوانین همفکر او بود. بزرگزادهای فرهنگ دوست که در روزگاری پرالتهاب، افق نگاهش را به سمت ارزشهایی فراتر ازمسائل محلی و قومی، متمرکز نمود.
⚪️سرتیپ «شاهبختی» فرمانده لشکر غرب در حاشیهی درخواست عزیزخان سردار جنگ، که خواهان تاسیس مدرسه دولتی در الشتر بودند چنین نوشت:
«دلخوشی من این است که، طوایف دیگر هم به تبعیت از شماها، روزی ازحکومت مدرسه و معلم بخواهند!
نه این که در کوه و بیابان پناه بگیرند و مترصد باشند سرباز وطن غفلت کند تا خونش بریزند و تفنگش ببرند!!
⚪️«مدرسهی امینه»ی بروجرد در سال ۱۲۷۹خورشیدی تاسیس شد. این مدرسه مخصوص شاهزادگان مقیم بروجرد، فرزندان خوانین، اعیان و روحانیون سرشناس و ثروتمند این شهر بود. قریب به ۲۴سال بعد - سال ۱۳۰۳ خورشیدی- به دستور سپهبد امیراحمدی، «مدرسه سپه» در خرمآباد گشایش یافت.
چهارسال بعد، به زعم کارشناسان نظامی، امنیت کامل در الشتر برقرار شد و اعتماد دو طرفهی مردم و دولت قوت گرفت و در راستای خدمات دولتی، مردم حاضر به همکاری و حتی همیاری شدند.
سال ۱۳۰۶خورشیدی، مدرسهای دولتی الشتر، در محل
#قلعه_ی_امیرمنظم، تاسیس شد. بنا بر اسناد موجود، حمایت مالی عزیز خان سردار جنگ و
#حسین_خان_سردار_اکرم و ۱۵ خانواری که فرزندانشان را در آن مدرسه پذیرفته بودند، در تاسیس آن مدرسه موثر بود. کمکهایی که تا چند سال ادامه داشت و از آن پس، برابر با بخشنامه متحدالمال وزارت فرهنگ، دریافت هرگونه کمک نقدی و جنسی غیردولتی ممنوع گردید!
⚪️هفدهسال پس از تاسیس دبستان هدایت، «
#اسفندیار_خان_منظمی» به عنوان ریاست فرهنگ سلسله و دلفان، انتخاب شد. در این ایام، الشتر دارای
#۴_باب مدرسه بود که دو باب در مرکز بخش، یک باب در سراب هنام و دیگری هم در روستای گلزرد واقع شده بود.
اسفندیار خان منظمی در اقدامی هوشمندانه با کمک تعدادی از جوانان دارای مدرک تحصیلی کلاس ششم ابتدایی و همکاری و همیاری کدخدایانی فهیم و فرهنگ دوست، طی چندین سال تلاش توانست،تعداد
#۲۰_باب مدرسهی ابتدایی را در روستاهای دیگر الشتر تاسیس نمایند.
⚪️اکنون تعداد دانشآموزان-پسر و دختر - به بیش از
#۵۰۰_تن و شمار مدارس ابتدایی الشتر به
#۲۴_باب رسیده بود! این آمار با تعداد مدارس در دیگر مناطق لرستان و حتی استانهای هم جوار، هم قابل قیاس نبود.
در تایید و ستایش این اقدام بیسابقهی فرهنگی، همان بس که وزیر فرهنگ وقت، تلاش و همت عالی «اسفندیار منظمی» را ستود و به پاس این افتخار و شایستگی،
#نشان_عالی «فرهنگ» به وی اهدا نمودند.
⚪️در سال تحصيل۱۳۳۱- ۱۳۳۰سالنامهای رسمی از وزارت فرهنگ منتشر شد و از وضعیت مدارس ابتدایی لرستان، آماری منتشر نمود که قابل اعتنا و تامل برانگیز بود!
به استناد همان منبع، آمار مدارس در حوزههای نمایندگی فرهنگ لرستان به شرح زیر بود:
#بخش_الشتر دارای ۲۴ باب مدرسه
بخش ويسيان داری ۸ باب مدرسه
بخش زاغه داری ۵ باب مدرسه
بخش نورآباد دارای ۴ باب مدرسه
بخش ملاوي دارای ۴ باب مدرسه
بخش چگني دارای ۴ باب مدرسه
بخش مازو دارای ۴ باب مدرسه
بخش کوهدشت دارای ۳ باب مدرسه
بخش پاپی داری ۳ باب مدرسه
بخش چغلوندی دارای ۲ باب مدرسه
⚪️در آن سال، تعداد ۲۰۰
تن از دانشآموزان روستایی موفق به دریافت گواهینامهی ششم ابتدایی شدهاند.
آمار قابل توجه مدارس ابتدایی و تعداد دانشآموزانی که موفق به پایان تحصیلات دورهی ششسالهی ابتدایی شده بودند در آن روزها چنان چشمگیر و قابل اعتنا بود که بسیاری از کنشگران اجتماعی و اهالی فرهنگ دوست الشتری را بر آن داشت تا با ارسال طومار و تلگرافهای متعدد به دفتر نخستوزیر و وزارت فرهنگ، مُصرانه خواهان تاسیس دبیرستان سیکل اول در الشتر باشند.
(سیکل اول شامل کلاس هفتم، هشتم و نهم بود)
⚪️«
#حاج_کاظم_خان_نورمحمدی» از خوانین برجسته و سرشناس
#ایل_کولیوند بودند که در روستای «بُتکی» سکونت داشت. ایشان نیز در شمار کنشگرانی بود که توسط فرزند ادیب و فاضلاش اسماعیلخان نورمحمدی تلگرافی به دفتر نخستوزیر وقت – دکترمحمدمصدق – ارسال نمودند و ضمن توصیف اوضاع فرهنگی و تاریخی منطقه و ارائهی آمار گفته شده به عنوان یکی از سران ایل کولیوند خواستار تاسیس دبیرستان در الشتر شده و اعلام نمود که خود و مردم طایفهاش، در این راستا حاضر به کمک
#مالی هم خواهند بود.
@n_monazami