تاریخ و فرهنگ دره شهر

روایتی از صیمره ...

میرجوان هاشمی

شاهزاده محمود میرزا درکتاب مقصودجهانش پس از ورود به صیمره در یاد داشتیی به برادرش درتوصیف صیمره ( دره شهر ) کنونی . گوید:
‌
برادر جان ،
از رامشگران ( رومشکان ) به صیمره روان شدیم .
اگر از آبش پرسی چشمه ی حیوان زیاد بر .
اگر ازهوایش جویی . بهشت را در نظر اور .
زمینش . غیرت بهاران است . وگل های رنگارنگش . بهتر از روی نگاران .
خاکش، دل نافه ی تتار چاک دارد و آسمان از غیرتش . بر سر خاک دارد .
مرغکان نغمه سنجش، نشان نغمه ی داوود دارند و زارعانش به جای کشت . گویی نغمه کارند .
بی توسل جام وشراب .
بی تخیل معشوق رباب ‌. به قدری که به هوش نباشی. بیهوشی اورد .
به اندازه ایکه ازخود غافل نباشی ‌. شورشیرین به سر اندازد . نه وقت خواب به خودی نه هنگام بیداری .
درست است انکه گفته اند . بیخود است انکه به خواب ناز است . ولیک مستی و درعین هوشیاری غریب وبیخودی در نوبت بیداری عجیب
بیت:

مستیم وولیک جمله هوشیار
خوابیم ولیک جمله بیدار

نرگس های خود رویش . چشم ارزو برنمی دارد . تاسفید چشمی خودرا ثابت نکنند .
دشتی دارد که پشته پشته گل و سنبل دراو موجود است و راه امد و شد خزان مسدود . غبار خاکش توتیای دیده است وخاک بی غبارش . سرمه به چشم کشیده .
طولاًوعرضاً ده فرسنگ در دوفرسنگ است و مشتمل است برجبال بسیار ومیاه بی شمار .
به لطافت هوا وعذوبت ماء سمر .
چندین رود دارد که از عیون متعدده اجتماع است از شمال وجنوب .
کوه های عظیم داردکوهساران شمالیش چندان امتیازی ندارد .
مسمی به کو ه ابرش ( #مئله ی کنونی ) است .

وکوه جنوبیش . نهایت خوبی دارد ویکی از جبال مشهور ایران است به کثرت اب وجود ت نبات معروف ونامش کوه ر کوه و #کبیرکوه است

ابتدایش سلیمانیه بابان و انتهایش دوم شاه که به دشت عربستان منتهی است . انچه ازکوهش که درلرستان است . به عرض کوه حدی است بر پشتکوه وپیشکوه در ارتفاع وبلندی هم اندک نیست . به قرب صدچشمه ی عظیم ورود وسط از ان کوه جاری است بعضی با اب زیاد وبرخی با اب کم . گویند درهنگام بهار . جمعیتش از نباتات مشهور است . اغلب از ان کوه به قدوم نرگس مشرف است . اکثر ازمدت سال را با اتصال به گرمسیر برف دارد .
غاری است در ان کوه . مسما به غار فیلمان گویند #دخمه_ی_نوشیروان بوده است انجا .

در این خصوص هم به زبان لری شعری گفته اند وآن این چنین است:

که ور کوه گپ کوه یا ایرونه
مال و غار نوشیروانه

دراین کوه جایی که موسوم به کان سیفی است . چاهی ازسنگ خارا به عمق صد و پنجاه متر به حکم انوشیروان حفر کرده اند . دران چاه برف پر می کرده اند . که در فصل تموز به مداین می برده اند .الآن ان چاه برجا است . سبحان الله ازان چاه که از برای برفی این چنین چاه بنا نهاده

ازین پیش شاهان و گردنکشان
که اکنون نباشد از ایشان نشان

بسی کاخ شاهی بر افراختند
برفتند و منزل به پرداختند
( محمود میرزاقاجار )

این کوه . جمله اش جنگل است . دروسط کوه که قلیلی به صحرا مانده است . انباری در #کمرکوه از گچ و اجر وسنگ برپا کرده اند ودران فرج های بسیار . به سیاق قلعه موجود است ونظاره اش خالی ازتماشا و عجیبی نیست . من خود به خصوص به انجا رفته وتماشا کردم . صورتش به تحریردر ضمیر نقش نبندد وموقوف است به دیدن نام ان دره #شیخ_ماکان است . ( شیخ مکان ) کنونی
یک میل ازاین انبار فاصله قلعه و دروسط همین کوه ساخته اند ومقابل اورا برج ها وسد ها کشیده اند بسیارجایگه سختی است وممکن نیست به عبور . چه جای گرفتن به زور . ان قلعه را #بهرام_چوبین میگویند . اگر چه درکتب مورخین به نظر نیامده . اما انچه مشهور لران است .

روایتی میکرد وگویند این قلعه را بهرام چوبین بنا نهاده است که خصم به ان استیلا نیابد . ازخوف چنان محکم کاری ها کرده . انباری که نام بردم . دفاین وخزاین او بوده است . چه اگر تعمقی شود . نیک معلوم گردد که این بنای محکم را حافظ جو وگندم نمایند . بلکه از برای ضبط نقود و دراری است . همچنین دراین کوه بعضی از این کار ها را ان #خسرو_ مال اندیش نموده . پس ازان که مرگ رسد واجل آید قلاع سنگ ابگینه و حصار است وچون طالع سستی پذیرد . کوه هامون است .

دراین دشت بقعه ای هست موسوم به #باباسیف_الدین . گویند یکی از صحابه ی کبار است ....
وهم درابتدای کوه وانتهای دشت . اثار شهر وعمارات رفیع وقصور منیع و مدارس و مساجد وکاروانسرا وحمام بی حد است . به نام ( دره شهر ) چون مرا به ان مقام گذر افتاد . دربی ثباتی جهان فانی این قطعه ام به خاطرم گذشت .

بگفت جان و دل من زکید ومکر زمانه
زبی ثباتی کیهان شدم بکلی پژمان

تو ازجهان بگذر پیش از ان که بگذرد ازتو
که هرکسی بگذشت و گذاشت اخر کیهان

بسی به سان تو پرورده و خوردمادر گیتی
مشو توعاجز نیرنگ این عجوزه ی فتان

ادامه در پست بعد

🌹"تاریخ وفرهنگ صیمره"
✍ @CEYMARIAN
┈••✾•🌿🌺🌿•✾

مسابقه چالش عکس📸
کانال تاریخ و فرهنگ دره شهر
اسپانسر: گالری موبایل محمدزاده
📸 #خسرو_دانیاری
https://t.me/joinchat/AAAAAD4zXAUV4wBRYrDOxw

در تکمیل مطلب
نقشه ی پراکندگی محوطه های باستانی شهرستان دره شهر که در آن.موقعیت جغرافیایی پل چم نمشت و قلعه شکر مشاهده می شود...

در کتاب سفرنامه های خطی فارسی این بنا را متعلق به #خسرو می دانند که آن را برای یار با وفای خود ساخته است.
برگرفته از کتاب باستان شناسی و تاریخ دره شهر.صفحه 131/ شریفی نیا
@CEYMARIAN

معرفی جلگه چم کلان
احمد لطفی ـ مدرس دانشگاه

@ceymarian
چم کلان نام جلگه ای سرسبز و خرم است که در ساحل جنوبی رودخانه سیمره و در پنج کیلومتری شمال و شمال غربی شهرستان دره شهر وجود دارد. این جلگه ی زیبا پنج روستا را در وجود خود شکل داده است که نام روستاها از شرق به غرب جلگه عبارتند از:
۱ـ روستای غلام آباد (سوره مهری/سوره میری)
۲ـ روستای دلفان آباد (یوسفوندها و یارکه ها)
۳ـ روستای جعفر آباد (ده عجم میر)
۴ـ روستای سرور آباد
۵ـ روستای الیاس آباد
وجه تسمیه چم کلان
۱ـ چم کلان را باید زمینهای پست حاصلخیزی که یکطرف آن آب و طرف دیگر توسط تپه هایی متوسط آن را در برگرفته اند، تعریف نمود که این چم به علت بزرگ بودنش، آن را چم کلان یا چم بزرگ می نامند.
۲ـ این چم چون دارای آثار باستانی و سکونت گاه افراد و طوایف بزرگی در تاریخ بوده است و درویش عبدعلی لرستانی هم در سال ۶۴۵ ه.ق به حوادثی در آن پرداخته است و گروهی از طایفه چم کلانی در روستای «وراینه» نهاوند زندگی می کنند و شاید از بومیان قدیم این جلگه بوده اند و سالها پیش برای کمک رسانی به کریم خان به آنجا رفته باشند و شاید هم سوره میری یا دلفان بوده اند که مستلزم انجام تحقیقی جداگانه است.
آثار و ابنیه تاریخی جلگه چم کلان
آنچه از روایات سینه به سینه و مشاهدات عینی بر می آید، در شرق جلگه چم کلان، منطقه و مزرعه ای به نام دم سنگر وجود دارد که این منطقه در بالای تپه ای ماهوتی و خاک رس خالص قرار دارد، دارای خندق و آرایش امنیتی مجهز بوده اند که هم دفاع از #قلعه_شکر زن اصفهانی الاصل #خسرو_پرویز و هم دفاع از حمله روم و تهاجم و شبیخون سردار متمرد ساسانی یعنی #بهرام_چوبین میباشد که آن ها نقش نگهبانی امنیت برای پل #چم_نمشت، قلاع و آثار آن طرف آب و کلاً حفاظت از جلگه و پل و منطقه سیمره را به عهده داشته اند.
در تپه های جنوبی جلگه چم کلان #قلعه_زینل حداقل مربوط به سیصد سال اخیر است
@ceymarian
قلعه زینل که روزگاری در آن نبض زندگی و دژ دفاعی در مقابل طرهان بود و برخی رجال پشتکوه و حکومت مرکزی در آن رفت و آمد داشتند .... ، کاملاً از رونق افتاد و الان فقط آثاری جزیی از آن در جنوب روستای الیاس آباد باقی مانده است. تپه های جنوب جلگه چم کلان دارای آثار باستانی و محل زندگی بوده اند و طبق برخی اشعار در زمان جنگ شاه سلیمان و کردها با اتابک حسام الدین خلیل که بعدها درویشی به نام عبدعلی لرستانی در سال ۶۴۵ ه.ق نوشته، چم کلان را صاحب سکنه ذکر کرده است. مهمترین آثار تاریخی جلگه چم کلان، منطقه انبار کهنه است که در هزار سال پیش هم دارای حیات اجتماعی و فرهنگی بوده است و پایگاه حکومتی قبل از قلعه زینل بوده است. انبار کهنه در حدود سیصد سال پیش تا ورود [طوایف دیگر] به سیمره رونق داشته و مالیات و اجاره دولت مرکزی و والیان پشتکوه و پیشکوه از آن بهره می بردند. در زمان قاجاریه کدخدا جعفر سوره میری رئیس انبار کهنه بوده و وی سگ های آموزش دیده ای از طرف حکومت داشت که در نگهبانی انبارها و تنبیه متجاوزان و دزدان، از آن سگ های خطرناک استفاده می کرد. در این جلگه آسیاب های آبی در انبار کهنه که بین دو روستای غلام آباد و دلفان آباد واقع شده بود، از رونق خاصی برخوردار بودند. در روستای سرور آباد نیز آسیاب آبی وجود داشته است. از دهه چهل به بعد روستای غلام آباد به همت کدخدا علی مقصودی آسیاب جدید آوردند و در دهه شصت به این طرف عبدالعلی ابن علی منصور ابن طهماسبعلی ابن کدخداعوضعلی دارای آسیاب یا مکینه برقی شده و آن را در روستای غلام آباد به راه انداختند.
طوایف ساکن جلگه چم کلان
۱ـ ساکنان روستای الیاس آباد
در این روستا خانوارهایی از طوایف زیر در این روستا زندگی می کرده اند و برخی از آنها الان در سطح شهر زندگی می نمایند.
الف) طایفه سگوند رحیم خانی
ب) طایفه سیاه سیاه حسنوند
ج) طایفه میر
۲ـ ساکنان روستای سرور آباد
الف) افرادی از طایفه میر
ب) افرادی از طایفه حسنوند (تیره گیا) معروف به چرچی
ج) افرادی از طایفه دلفان (تیره یارکه و دوسکه)
د) افرادی از طایفه حسنوند (تیره سیاه سیاه)
۳ـ ساکنان روستای جعفر آباد
الف) افرادی از طایفه چگنی (تیره امیری)
ب) افرادی از طایفه کلهر
ج) افرادی از طایفه کولیوند (تیره هواسعلی)
د) افرادی از طایفه کرمشه (تیره اولا)
ه) افرادی از طایفه میر

ادامه در پست های بعد
تاریخ و فرهنگ دره شهر
https://telegram.me/ceymarian

قسمت دوم مطلب ارسالی رجب اولاد با موضوع روستای چم ژاب

انقلاب اسلامی وحماسه اولادها
@ceymarian
همزمان با شکل گیری انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام (ره) و اگاهی نسبی بزرگان روستا با شهر قم، طمع انقلاب خیلی زود به ذائقه بزرگان روستا چسبید و افرادی که جهت تامین مایحتاج زندگی در قم و تهران مشغول کار بودند در کنار مردم در تظاهرات میلیونی شرکت می نمودند ...
@ceymarian
با آغاز جنگ تحمیلی وحمله همه جانبه عراق به کشورعزیزمان خیل عظیمی از جوانان و دلیر مردان روستا در کنار سایر همرزمان خود عازم جبهه های جنگ شدند و در طول هشت سال دفاع مقدس جانانه از کیان و سرزمین خود دفاع نمودند. ماحصل این مبارزه تقدیم دو شهید به نام سردار دلاور #علی_سجادی(فتحعلی شادیه) و سرباز سلحشور و جانثار #خسرو_اولاد و آزاده سرافراز #نوروز_اولاد و حدود ۲۰ نفر جانباز و صدها رزمنده ی دلاور بوده است.
خالی از لطف نیست که یاد جانباز وپاسدار فداکار مرحوم #احمد_علی_اولاد که جانانه با تحمل سختی ها و مشکلات، زندگی پرنشیب وفرازی را سپری نمود گرامی بداریم.
@ceymarian
ارسالی: رجب اولاد
تاریخ و فرهنگ دره شهر
http://telegram.me/ceymarian

‍ ‍ با شهدای دره شهر

#خسرو_اولاد

تاریخ تولد: ۱۳۴۳

شهادت: ۶۴/۵/۲۵

شهید در سال ۱۳۴۳ در اکبر آباد ساوه به دنیا آمد ... و با شروع جنگ راهی جبهه های حق علیه باطل گردید ...وی می دانست که بازگشتی نیست...
شهید سرانجام در کربلای چنگوله حسین گونه به خاک شهادت افتاد و به ملکوت اعلی پیوست ...
زندگی وی سراسر تلاش و مبارزه خالصانه و عارفانه در راه خدا بوده است‌...
روحش شاد🌹
@ceymarian
تاریخ و فرهنگ دره شهر👇👇👇
https://telegram.me/joinchat/B0nZgT4zXAV1FXbI03MGog

بهرام چوبین اهل مطالعه بوده است..

#بهرام_چوبین عضو خاندان مهران از خاندان¬ها مشهور ایران باستان بود. در عهد ساسانی بهترین افسران ارتش از این خاندان برمی¬خواستند. افسرانی مانند: #شاپور رازی، #فیروز، #رهام، #شهرین پدر بزرگ بهرام چوبین (مرزبان کرمانشاه و لرستان)، #گشنسب (پدر بهرام)، #بهرام چوبین و سیاوش رازی (پسر بهرام) مشهورترین افسران این خاندان بودند که هر یک از دگری کارآمدتر و دشمن کوب¬تر بودند.
نامة فیروز به بلیزاریوس سردار رومی در تاریخ مشهور است که به بلیزار که خود آغازگر جنگ با ایرانیان بود گفت: «خواهشمندم غذا و حمام برای ما در داخل حصارهای خود تدارک ببینید». جدا از مناصب لشکری، افراد این خاندان در کادر اداری ساسانیان نیز صاحب نفوذ بودند. چنانکه دو نفر از وزیران خسرو انوشیروان از این خاندان بودند و یک از آنان به دلیل داشتن سواد بالا و آگاهی به علم حقوق سفیر خسرو انوشیروان برای مذاکره با رومیان بود. امپراتور روم به دلیل شأن بالای این سفیر، او را از هر سفیر دیگری که تا آن وقت به دربار روم رفته بود گرامی تر و معززتر داشت. نامة او در دنیای امروز ما هم مایة مباهات می-باشد. او در نامة خود به رومیان می¬نویسد: «ما گمان داریم که غلبه بر هر دشمنی کاری است جزئی و فرعی. از آن روی که ما (ایرانیان) را برای پیروزی پرورش داده¬اند، همانطور که اقوام دیگر آموخته¬اند که مغلوب ما شوند....» (برای اطلاعات بیشتر از خدمات سیاسی – نظامی این خاندان و جزئیات نامه¬های فوق، رجوع شود به مقاله نقش خاندان مهران در تحولات سیاسی ایران در عهد ساسانی، گیلانی، نشریه علمی پژوهشی تاریخ¬های محلی ایران).
#بهرام_چوبین نیز که آخرین پهلوان اژدهاکش شاهنامه به حساب می¬آید از این خاندان برخواست. وی اهل سواد و مطالعه و تدبیر و آداب حرب و شجاعه بود. سند این گفته در شاهنامه فردوسی موجود است. زمانی که خسرو پرویز جاسوسی فرستاد تا اعمال #بهرام را زیر نظر بگیرد، در کمال ناباوری دید بهرام چوبین مشغول مطالعه کتاب #کلیله و دمنه است:
@ceymarian
«جُز از رسمِ شاهان نراند همی
همه دفتر دِمنه خواند همی».

وقتی سفیر این خبر را به خسرو داد:

«چنین گفت خسرو به دستور خویش
که کارِ دراز است ما را در پیش

چو بهرام بر دشمن اسپ افکند
به دریا دل اژدها بشکند

دگر آنکه آیینِ شاهنشهان
بیاموخت از شهریار جهان

سوم کش کلیله است گویی وزیر
چُنو رایزن کس ندارد دبیر».
@ceymarian
ملاحظه می-گردد که #خسرو نیز با اینکه در آن زمان سنی ندارد، از محتوای کلیله و دمنه با خبر است و می¬گوید هر کس این کتاب را بخواند گویی بهترین وزیر را دارد!! نظامی گنجوی نیز مدام از رای و تدبیر قوی بهرام چوبین سخن می¬گوید: «چو آگه شد بهرام قوی رای/ که خسرو شد جهان را کارفرمای» و پس از آنکه بهرام چوبین با تدبیر و بیان نقطه ضعف¬های خسرو پرویز موفق می¬شود دل مردم را به دست آورد، نظامی می¬گوید: به تدبیری چنین آن شیر کین خواه/ رعیت را برون آورد بر شاه»...

دکتر نجم الدین گیلانی
@CEYMARIAN
برگرفته از مقاله نقش خاندان مهران در تحولات سیاسی ایران در زمان ساسانیان، نجم الدین گیلانی، فصلنامه علمی – پژوهشی تاریخ¬های محلی ایران...
تاریخ و فرهنگ دره شهر👇👇👇
https://telegram.me/joinchat/B0nZgT4zXAV1FXbI03MGog