🔵درهشهر شهر
#طاقها و
#گنبدهای ویران شده
📝احمد لطفی – مدرس دانشگاه
@CEYMARIAN🔹شهرستان
#دره_شهر (ماداکتوآ یا دارا شهر یا مهرگان کده)، یکی از شهرهای ایران زمین است که با قدمت 8000 ساله حوادث گوناگونی را شاهد بوده و آبادانی و ویرانیهای زیادی را تجربه کرده است. این شهر که در دوران ساسانیان و اوایل اسلام رونقی چشمگیر داشته و به سبب وجود آتشکدهها و قبرستانهای ادوار گذشته و قدمگاههای گوناگون، را میتوان شهر «چهار طاقیها و رودگاه تاریخ» دانست که هزاران راز تاریخی را در بطن مدفون شده اش چون گوهرهای ذیقیمت نگه داشته است.
@CEYMARIAN🔹بررسی تاریخی، اجتماعی، مذهبی و فرهنگی این آثار و مردمان خفته در دامان کوه و خاکش، به فراخنای قدمت تاریخ این دیار باید مصاحبه، مطالعه و مشاهده نموده و از این منظرها با دقت نظر، گذر کرد و سپس گوشهای از ناگفتهها و رمزها را بر زبان قلم جاری و تبیین نمود. تا جایی موضوع فوق به وضوح مورد توجه میباشد که از قدیمالایام در این شهرستان مرسوم بوده که قبر بزرگان (کدخدایان) و بهدینان (خوشنامها) را به شکل چهار طاقی آتشکدهها آراسته نموده تا نمادی از شکوه و عظمت انسانهای ارزشمند، مردمدار و تاریخساز را به مردمان حال و آینده نشان دهند. ذکر همه این چهار طاقیها و افراد مدفون در آنها از حوصله این مقاله خارج بوده زیرا خیلی از آنها ویران شده و تاریخ آنها، به آیندگان نرسیده است. به همین دلیل نگارنده به چند نمونه بسنده کرده تا بتوان از این چند مثال به حقایقی که به ما نرسیده است تا حدودی دست یافت.
🔹در ضلع شمالی رودخانه سیمره (که هم اکنون جزو خاک استان لرستان بوده) روبروی دو روستای دلفانآباد و سرورآباد چمکلان درهشهر ایلام، منطقهای به نام چالگه (چمجای اردو) که محل اطراق بیشتر والیان و سرکردگان پیشکوه و پشتکوه (لرستان و ایلام کنونی) بوده و مخصوصاً در دوره قاجاریه ناصرالدین شاه قاجار به این منطقه آمده است و چون در آنجا اردو زده است به این نام معروف شده است. آنچه از گفتههای معمرین و نقل قولهای سینه به سینه بر میآید، در گذشته و در حاشیة قبرستان قدیمی
#چالگه، که حکایت از ساکنان بی رد و نشان آن داشته، گنبد کوچکی وجود داشته که نامش «گنبد سیمین» که نام محلی آن «گمه سیمین» است و در حدود 40 سال پیش افرادی سودجو به عنوان اینکه آن محل جایگاه شاهان ساسانی بوده است آن گنبد و قبر را تخریب کرده و هم اکنون ما فقط نامی از آن را که شنیدهایم، برای خوانندگان نقل میکنیم. برخی روایات شفاهی حاکی از آن است که این سیمین نام، برادری به نام محلی
#فلکین (فلکالدین) داشته که در منطقه یارآباد روستای اسلامآباد سفلی قبرش به صورت چهار طاقی بوده است و ساکنان منطقه (که اغلب کشاورز و دامدار بوده و) بر اثر گذر زمان فرسوده شده و گویا در دوران پهلوی جاده مواصلاتی درهشهر تا ایلام، از آن گنبد و قبرستان حاشیه آن که معروف به قبرستان فلکین بوده است،گذر کرده و آن گنبد نیز کاملاً نابود شده است. ما از سیمین و فلکین اطلاع چندانی نداریم. برخی گویند چون منطقه سیمره ردپای ایلات سلسله و دلفان بوده، بنابراین گنبدفلکین جد اعلای طایفه فلکین (فلکالدین)
#خاوهالشتر بوده و این شخص احتمالاً از فرزندان قلیوند (کولیوند) به حساب میآید. همین روایت درباره سیمین خواهر او صادق میباشد. البته باید اضافه کرد که در بین ایل سنجابی تیرهای به نام سیمینوند وجود دارد که آیا آن تیره از نسل این زن است یا نه؟ (الله اعلم به الصواب).
@CEYMARIAN🔹ضمناً در مناطقی از لرستان رسم بوده که برخی طوایف نام خود را از مادرشان گرفتهاند زیرا مادر آنها از خانواده یا دودمان بزرگی بوده است. گل بهار که دختر «دیرک» (طایفه دیرکوند) بوده، هم اکنون نوادگان این دختر معروف به طایفه بهاروند هستند. آنچه از گفتههای معمرین میتوان نتیجه گرفت که این گنبدها (سیمین و فلکین) احتمالاً قدمتی بالای 1000 سال داشته باشد. اگر این نکته حقیقت داشته باشد به این فرضیه نزدیک میشویم که این خواهر و برادر در اواخر دوره ساسانی و اوایل دوران اسلامی میزیستهاند.
• در قبرستان قلعه گل درهشهر، نیز قبری به نام بیچونعلی سرخه مهری (سوره میری) وجود داشته است که گنبد و چهارطاقی او به نام محلی «طاق بیچون» معروف بوده که آن چهارطاقی دارای گنبد و کاشی کاری بوده و قدمت آن حداقل بیش از 200 سال بوده است. توسط حاکمان وقت (حدود 100 سال قبل) ابتدا سنگ قبر از بین رفته و سپس افرادی سودجو نیز برای یافتن گنج آن قبر و گنبد را برای همیشه تخریب میکنند....
ادامه در پست بعد
👇👇👇تاریخ و فرهنگ دره شهر
@ceymarian