بطور کلی
#سگ و
#گربی اهلی حیوان خانگی هستند که هیچوقت به این صورتی که الان وجود دارند در طبیعت وجود نداشته اند بلکه توسط انسان از تکثیر گزینشی و اصلاح نژاد در طی قرن ها؛ احتمالا از گرگ خاکستری
Canis lupus
یا دیگر
سگ سانان و گربهی وحشی
Felis silvestris
به وجود امده اند به همین دلیل در طبیعت جایی ندارند.
هم
سگ و گربه و هم هر حیوان اهلی یا غیر طبیعی یا غیر بومی دیگری در یک منطقه مشکل زاست
ورود این گونه های غیر بومی یک منطقه که در ان زیستگاه زندگی نمیکنند به روش های مختلفی موحب آسیب شدید به ان اکوسیستم میشود که در ادامه به چند مورد از این مشکلات اشاره میشود:
۱-
سگ های بی سرپرست و
سگ های گله با ورود به زیستگاه بسیاری از گونه های حیات وحش موجب انتقال بسیاری از بیماری ها که گاه کشنده هستند به انها میشوند و
سگ های گله و بی سرپرست میتوانند به عنوان مخزن بیماری برای گونه های حیات وحش عمل کنند .به عنوان مثال به عنوان مخزن بیماری ویروسی خطرناک دیستمپر در انتقال ان به بسیاری از گونه های حیات وحش مثل پلنگ و یوزپلنگ اسیایی نقش گسترده ای دارند که با توجه به مطالعات انجام شده به تازگی در ایران, این مشکل از طرف
سگ ها میتواند شدیدا برای بقای این دو زیرگونه ی گربه سان بومی ایران مشکلزا باشد و حتی موجب نابودی انها بشود و تنها راه کنترل ان هم حذف کامل
سگ از مناطق طبیعی و زیستگاه ها است.
همچنین جلوگیری از ورود
سگ های گله و بی سرپرست به زیستگاه گونه های حیات وحش و جلوگیری از دامداری سنتی
سگ ها در انتقال بسیاری از دیگر بیماری های ویروسی , باکتریایی , انگلی و قارچی هم میتوانند نقش داشته باشند.
۲-
سگ ها با ورود به طبیعت میتوانند با حمله به گونه های حیات وحش موجب اسیب رساندن,کشته شدن یا فرار ان گونه از منطقه شوند.
به عنوان مثال در سال های گذشته مواردی از گزارش حمله ی
سگ های گله و بی سرپست و کشته شدن یوزپلنگ اسیایی وجود دارد.
یوزپلنگ اسیایی یکی از زیرگونه های یوزپلنگ در دنیا است که فقط و فقط در ایران وجود دارد در حال حاضر و در خوش بینانه ترین حالت,کمتر از پنج عدد از آن زیست میکند.
سگ های به راحتی میتوانند با حمله به ان و دنبال کردنش باعث کشته شدن و زخمی شدنش بشوند که بارها این اتفاق رخ داده.
همچنین موارد متعددی از حمله ی
سگ های گله و بی سرپرست به گله های قوچ و میش و یا دیگر حیوانات در مناطق مختلف گزارش شده است و وجود دارد که باعث تلفات شدید میشود.
۳-
سگ ها در صورت ورود به یک زیستگاه باعث ایجاد رقابت بر سر منابع غذایی و قلمرو و ... با گونه های بومی ان منطقه میشوند چراکه برای تمام این موارد محدودیت وجود دارد و منابع یک منطقه نقش زیادی در کنترل جمعیت گونه های بومی یک منطقه دارد که با ورود یک گونه ی جدید غیر بومی(
سگ , گربه و ...) مشکلات فراوانی ایجاد میشود.
۴-
سگ ها میتوانند به عنوان تهدیدی برای ذخیره ی ژنی گونه های حیات وحشی مثل گرگ خاکستری عمل کنند.
در واقع به دلیل قرابت ژنتیکی که با گرگ دارند ممکن است به دلیل جفتگیری این دو , حیوانی هایبرید(دو رگه) حاصل شود که شدیدا برای ذخیره ی ژنی جمعیت ان گونه(گرگ خاکستری) خطرناک خواهد بود.
با توجه به موارد فوق در صورت ورود
سگ به طبیعت و بخصوص مناطق حفاظت شده در صورت مشاهده ی
سگ در این مناطق باید توسط محیط بان یا افراد مسئول معدوم گردد ،همانطور که تا پیش از این و همین حالا هم چنین کاری انجام میشود چراکه در صورتی که از اینکار خودداری شود آسیب جبران ناپذیری به طبیعت وارد میشود.
در مورد
سگ های بی سرپرست در حاشیه ی شهر ها هم لازم به ذکر است که در هر حال چه
سگ و چه گربه باید از سطح شهر ها جمع اوری شوند.
هرچند این پروسه ای زمان بر بوده و نیاز به اطلاعات اماری دقیق از جوانب مختلف در هر منطقه است اما در کنترل و نهایت حذف انها از حاشیه شهر و داخل شهر شکی نیست.
هرچند برخلاف طبیعت ،در مورد شهر ها الزاما روش برخورد در همه جا معدوم کردن نیست ؛که باز بستگی به شرایط دارد.
چه باید کنیم ؟
۱_بسیاری از بیماری های مشترک بین انسان و حیوان ممکن است توسط انها منتقل شود که به راحتی هم قابل کنترل و یا درمان نیستند و میتوانند در مواردی خطرناک باشند که بسته به نوع بیماری راه برخورد میتواند متفاوت باشد.
همچنین میتوانند به عنوان ناقلی برای عوامل بیماری زا به حیوانات خانگی یا پرورشی عمل کنند.
۲-میتوانند باعث ایجاد مزاحمت برای عده ای از مردم شوند که با الودگی صوتی یا برخورد با این حیوانات رابطه ی خوشایندی نداشته باشند.
همانطور که گفته شد برخلاف طبیعت الزاما در همه جا در حاشیه شهر راه برخورد و کنترل حیوانات بی سرپرست شاید معدوم سازی نباشد که بستگی به شرایط دارد ،مثلا ممکن است به دلیل اپیدمی یک بیماری خطرناک در یک منطقه و حساسیت ان لازم به معدوم سازی باشد اما در منطقه دیگر بشود به روشی دیگر جمعیت را کنترل کرد.
⚛ @AndisheKonim