#خانواده🔶️ شاید هیچکس به اندازه یک
خانواده درمانگر، نتواند درک کند که این نهاد مقدس، این واحد بی چون و چرای تشکیل دهنده نظاماجتماعی، پدیدهای که محل مناقشه متفکران، از افلاطون تا مارکس و انگلس بوده، موجودی که در نظام ج.ا. روی سرمان حلوا حلوایش کردهایم، اما جلوی چشممان روز به روز بیشتر در باتلاقبحران فرو رفته، همین جناب
#خانواده چقدر میتواند موجود ترسناک و آسیبزایی باشد. چه بسیارند آدمهایی که در
خانواده بیمار میشوند؛ جسمی یا روانی. عادتهای نادرست زندگی که در
خانواده میآموزیم، جسم ما را بیمار میکند؛ اما اثبات شده که سیستمروانی بیمار یک
خانواده، استعداد ژنتیکی ابتلا به اختلالات روانی، از اسکیزوفرنی گرفته تا اختلالاتاضطرابی و افسردگی را هم شکوفا میکند. بله،
خانواده، همان اسطوره ازلی و ابدی، می تواند همین قدر هیولا باشد
حدود ۷۰ سال قبل، وقتی
خانوادهدرمانی متولد شد، درمانگران
خانواده را به چشم دشمن میدیدند. مکاشفات فروید تصویری وحشتناک از
خانواده ترسیم میکرد:
خانوادهای که کودکانمعصوم را آزار میدهد، سرکوب میکند و قربانی میگیرد. بسیاری از روان پزشکان، هنوز هم جز موقع پرداخت صورتحساب، با
خانوادهبیمار کاری ندارند
دلیل مهم این رویکرد خصمانه، مقاومت
خانواده در برابر تغییر بود و هنوز هم هست. هنوز هم چالش بزرگ درمانگران
خانواده، غلبه بر این مقاومت هشیار یا ناهشیار است. گاهی اظهرمنالشمس است که این قاعده و رفتار چه افتضاحی به بار آورده، اما
خانواده نمیخواهد، یا نمیپذیرد چیزی را تغییر دهد. با اینحال در فرهنگ ما،
خانواده، این موجود خاکستری، یک دست سپید معرفی شده و همین نگاه متعصبانه، ما را به دردسر انداخته. تعصبی که در دامن
#پترنالیسمسنتی متولد شده، ردای مذهب هم پوشیده و حالا جز اینکه کلاهمان را برایش برداریم، راهی نداریم. دمخروس وقتی بیشتر بیرون زده که دیدهایم همانها که بیشتر ارزشهای
خانواده را در بوق و کرنا کردند و به اخلاق و ... پیوندش دادند، پشت این ویترین شیک و تمیز، خودشان گرفتار مسایل عجیب و غریب خانوادگی بودند. نتیجه اینکه ما
خانواده را در حد تقدیس خدایی بالا بردهایم و مردمان روز به روز از آن فاصله گرفتند. ما طلاق را شکست و گناه و تباهی معرفی کردیم و مردان و زنان بسیاری در سیستم بیمار
خانواده، خود و فرزندان شان را بیمار کردند، و دست آخر هم اگر طلاق نگرفتند، طلاقعاطفی و جنسی و خیانت و هزار آسیب دیگر را پیشه کردند. به خاطر فرزندان نظام بیمار
خانواده را تحمل کردند و در همان نظام بزرگترین آسیبها را به همان فرزندان وارد کردند.
حقیقت این است که
خانواده نیز هیچ تقدسی ندارد درست به هماناندازه که ترسناک هم نیست. پدیدههایی مثل
خانواده را مگر میشود ارزشگذاری کرد؟
خانواده، در مفهومی وسیع، مفهومی که همه انواع آن را دربر بگیرد، نه فقط یک مدل خاص را، مثل هواست. از آن گریزی نداریم. هوا میتواند روح آدم را تازه کند، میتواند آلوده هم باشد، میتواند سمی و کشنده هم باشد. این درست که ما چارهای جز نفس کشیدن نداریم، اما هیچ آدم عاقلی هم نمیگوید هوای آلوده را آنقدر نفس بکش تا بمیری. اگر هوا آلوده باشد، می توانیم برای سلامتمان، کوچ کنیم. میتوانیم دستگاه تصفیه هوا بگذاریم. میتوانیم بالاخره یک کاری بکنیم. البته که می توانیم هیچکاری هم نکنیم. زندگی خودمان است. فوقش میمیریم. اما منطقی است بگوییم همه باید در همین هوا نفس بکشند وگرنه عرش الهی به لرزه میافتد؟
چه سرنوشت غم انگیزی که کرم کوچک ابریشم تمام عمر قفس میبافت، ولی به فکر پریدن بود
⚤ دکتر شکیب، روانشناس بالینی و زوج درمانگر
⚛ @AndisheKonim