✅️گزارش نشست:
نهمین نشست مجازی گروه تخصّصی "محفل حقوق بین‌الملل" با سخنرانی جناب آقای
پروفسور سیّد حسن امین با عنوان "بایسته‌های حقوق بین‌الملل: از دانشگاه تا مجامع جهانی" برگزار شد.
ایشان بیان داشتند هنگامی که سخن از مجامع جهانی می‌رود، این نه تنها شامل دادگاه‌های اختصاصی، تخصّصی و مراکز داوری بین‌المللی می‌شود، بلکه شامل حتّی مجامع و مراجعی که جنبه‌ی منطقه‌ای داشته باشند، خواهد شد.
حقوق بین‌الملل دارای شاخه‌های بسیار گسترده و متفاوت است، جداگانه پرداختن به هر حوزه باعث می‌شود از اصل و اساس حقوق بین‌الملل غافل شویم.
موضوع سخن را به نوعی دیگر هم می‌شود تعبیر کرد که از تئوری تا عمل، این چه حالاتی به خود می‌گیرد و در دانشگاه بیشتر جنبه‌ی تئوری و فهم مفاهیم است ولی در مجامع جهانی امری می‌شود که کاملاً با سرنوشت کشورها پیوند دارد.
مجامع بین‌المللی یعنی عمل‌گرایی و practical بودن و اینکه حقوق بین‌الملل را به عنوان امری تاثیرگذار ببینیم چه اثراتی داشته است.
در اینجا چند مسئله قابل ذکر است؛ هنگامی که ایران در مسئله‌ی بحرین در جامعه‌ی ملل حقوق خویش را مطالبه کرد، سیّد حسن تقی زاده نماینده و سفیر ایران در لندن بود و هنگامی که انگلستان حقّ حاکمیّت ایران را نقض کرد، آقای تقی زاده به این امر اعتراض کرد و به وزیر امور خارجه‌ی وقت یعنی هژیر نامه نوشت تا به وزیر دربار عبدالحسین تیمورتاش برساند و پیشنهاد کرد که باید جواب قطعی حقوقی و محکمه پسند به انگلستان داده شود و از حقّ ایران در بحرین دفاع شود، بهتر است ایران از یک دانشمند حقوقدان بین‌المللی خارجی کمک بگیرد و این امر بعدها در اختلاف ملّی کردن صنعت نفت بین ایران و انگلیس و حاکمیّت اقتصادی ایران بر منابع خودش هم مورد قبول قرار گرفت و ایران از یک پروفسور ایتالیایی استفاده کرد و به نتایج مطلوب هم رسید و امروز در مجامع جهانی کسانی هستند که به طور تخصّصی وکیل دادگستری هستند که در پرونده‌های متعدّدی حضور پیدا می‌کنند و از افراد، دول یا سازمان‌های بین‌المللی مختلف، کاملاً به طور رسمی در مجامع جهانی وکالت آن‌ها را برعهده می‌گیرند و دفاع می‌کنند.
از جمله از بزرگ‌ترین کارها در ایران اوّل ملّی کردن صنعت نفت در زمان دکتر محمّد مصدّق بود که ابتدا به شورای امنیّت رفتند.
هنگامی هم که پرونده به دیوان بین‌المللی دادگستری رفت، قضات دیوان بیان داشتند که طرف ایران دولت بریتانیا نیست و شرکتی‌ست که دولت انگلیس سهامدار آن است که امتیاز دارسی هم در زمان حضور دول استعماری طیّ قراردادی منعقد شده است.
امری دیگر: پس از اتمام جنگ جهانی دوم قوای اشغالگر انگلیس، شوروی و آمریکا تعهّد کردند که پس از پایان جنگ قشون خود را از ایران بیرون بکشند و شوروی به این تعهّد عمل نکرد و ایران به شورای امنیت شکایت کرد و احمد قوام هم برای این امر با هیئتی به شوروی رفت و با استالین ملاقات کرد.
ایران در نهایت با درایت تقی زاده به عنوان سفیر ایران در انگلستان و حسین علا به عنوان سفیر ایران در ایالات متّحده، که توانستند شکایت ایران را در سازمان ملل متّحد تعقیب کنند، موفّق شد.
در یک مسئله هم موضوع به نفع ایران نشد و آن مسئله‌ی انتزاع بحرین از ایران بود و از روزگاران قدیم عصر هخامنشیان خلیج فارس همیشه خلیج فارس بوده است و بحرین یکی از مراکز متعلّق به ایران بوده است.
و حتّی در دوره‌ی قاجار ایران به هیچ وجه از حاکمیّت ولو اسمی خویش در بحرین صرف‌نظر نکرد.
در دوره‌ی رضاخان هم تیمورتاش در نامه‌ای به انگلیس بر حاکمیّت ایران بر بحرین پای فشرد.
در ادامه‌ی نشست ایشان به بیان دیدگاه‌های حقوقی خویش پیرو مسئله‌ی غزه پرداختند و با نگاهی مفصّل بر جایگاه حقوق بین‌الملل در مجامع جهانی با تاکید بر سیر تاریخ ایران در این حوزه تا زمان حاضر از جمله جزایر سه‌گانه و سهم ایران از خزر، موضوع را مورد بررسی قرار دادند.
در انتهای جلسه هم پرسش و پاسخی گسترده بین ایشان و حضّار، پیرو موضوع نشست از جمله حقوق بین‌الملل عملی در اروپا و تفاوت‌های آن با ایران، صورت گرفت.
(فایل صوتی این نشست، پیوست این فایل همزمان در کانال تلگرامی گروه تخصّصی "محفل حقوق بین‌الملل" منتشر گردید.)
@MAHFEL_HB
