🔳 ئەندێشەی فیلسوفانە ✍#کاناڵی_پەرانتێز ئایا فیلسوف تەنیا ئەوانەن فەلسەفەیان خوێندووە؟ یانی ئەم نازناوە تەنیا بۆ ئەوانەیە شارەزای مێژووی فەلسەفە و بیروباوەڕی فیلسوفەکانن؟ من پێم وایە نا. لەوانەیە کەسێک فەلسەفەی خوێندبێت و فیلسوفانە بیر نەکاتەوە. بەڵام بە پێچەوانە دەکرێ کەسێک مێژووی خوێندبێت و فیلسوفانە بیر بکاتەوە. دەکرێ کەسێک وێژەوان و سیاسەتوان و ئەستێرەناس بێت هەروەتر فیلسوفانە تێفکرێت. کەچی زۆربەی جار خەڵک وادەزانن فیلسوف تەنیا ئەوانەن فەلسەفەیان خوێندووە. واش دەزانن هەرکەس فەلسەفەی خوێندبێت حەتمەن وڵامی پرسیارەکانیشی لایە. ئەم ڕوانگە وادەزانێ فەلسەفە هەنبانەیەکە لێبڕاونە وڵامی هەموو پرسیارەکان دەداتەوە. خەڵکی ئاسایی کاتێک تووشی کەسێک ببن هەکە بزانن فەلسەفەی خوێندووە یەکەم پرسیاریان ئەوەیە: ئایا خوا هەیە؟! چون وادەزانن فەلسەفە هەگبەیەکە پڕە لە وڵامی ئامادەی جۆراوجۆر. هەمیشە چاوەڕوانن وڵامەکانیش یەکلاکەرەوە بن، بەتەمان فەلسەفە بەبارێکدا ئەوان دڵنیا بکاتەوە. خەڵک حەوسەڵەی بگرە و بەردەیان نییە. کەچی فەلسەفە لە ڕاستیدا پێشانمان دەدات لە یەک وڵامدا نەمێنینەوە، لێمان دەخوازێ لە نێوان وڵامەکان بەردەوام لە هاتوچۆدا بین. زیاد لە دەرگایەکمان بۆ ڕوانینی جیاواز بەرەوڕوو دەکاتەوە. فەلسەفە بیرکردنەوەیەکی چەند ڕەهەندە لە بوون و لە هەبووش. چۆن ڕوانینە بۆ دیاردەکان و ڕووداوەکان. فەلسەفە بەرلەوەی وڵامێک بە پرسیارەکان بداتەوە، پرسیارەکان فرەتر و هەمەلایەنەتر دەکا. واتە کاری فەلسەفە هەراوترکردن و قوڵترکردنەوەی پرسەکانە. فەلسەفە لە جیاتی ئەوەی تەنیا وڵام بداتەوە، تێ دەکۆشێ شوێن پێی وڵامەکان لەق بکات. فەلسەفە کاری ئەوەیە نیشانمان بدات هەتا سەرلەنوێ لە وڵامە باوەکان بیر بکەینەوە بۆ ئەوەی مانا سەرلەنوێ لە سووچە جیاجیاکانەوە عەیارانە سەربکێشێتە دەرەوە و زیتەڵە خۆی بنوێنێتەوە. هەر ئەمە ڕۆچنەیەکە بۆ ڕزگاری مرۆڤ. هەر ئەو ساتەی مرۆڤ جەسارەت بکات و لە وڵامێک دڕدۆنگ ببێت، لەو ساتەوە وەرەقەی ئازادی خۆی دەگرێ بەدەستەوە، دەتوانێ بەرەو ئاگاهیی، بەرەو ئایندە هەنگاو بنێت. کەوابوو ئاکامی بیرکردنەوەی فیلسوفانە، سەربەستی تاک و مانابەخشینە بە بوونی خۆی، فیلسوفانە بیرکردنەوە خەلاسییە لە دەست کۆنەپەرەستی و خورافەپەرەستی و دەمارگرژی. ئەندێشەی فیلسوفانە مرۆڤ ناچار دەکات لەگەڵ خۆی بکەوێتە وتووێژێکی قووڵەوە. لێرە و لەم خەڵوەتە فکریەدا مرۆڤ لەگەڵ وشەکان دەبێتە هاوڕێ و وەشەکانیش شلشل به پیریەوە دێن. وشەکان لەم خەڵوەتدا ئیتر وەک ڕابردوویان نامێننەوە، ئەوان لە هەناوی خۆیان چەندین دیمەنی ڕەنگاڵەییان حەشار داوە. ئەندیشەی فیلسوفانە ڕێک ئەو بیرەیە دەتوانێ ئەو دیمەنە سیحراویانە بدۆزێتەوە، ئەندێشەی فیلسوفانە دەبێ یارمەتی ئەو دیمەنانە بدات هەتا تەشەنە بکەن. ئەندیشە دەبێ خاکەڕایانە خۆی بسپێرێتە وشەکان، ئەوان دەستی تۆ دەگرن بۆ ئەوەی بیر بکەیتەوە، بۆ ئەوەی ئەویتر بخوێنیتەوە و فامی بکەیت، هەر ئەوانن دەرگای مانایەکی تازەترت بۆ دەکەنەوە، وڵاتێکی تازەترت پێ پێشان دەدەن. تۆ لە ماڵی ئەوان دەخەوێت و ڕۆژ دەکەیتەوە و دووبارە دەحەسیتەوە. بەستەری ژیان و ئەزموونەکانی ژیان باشترین و هەراوترین خوێندنگان بۆ فەلسەفاندن. لەم خوێندنگایە فیلسوف فێری تێفکرین و فەلسەفەکاری دەبێ. ئەندێشەی فیلسوفانە ئاکامی کرداریشی بە شوێنەوەیە. لەبەر ئەوەی لەو کاتانەی تاکێک لەگەڵ کێشە و پرسەکان دەکەوێتە وتووێژێکی ئاڵۆز و پێچەڵپێچ، پێویسته لەسەرخۆ، هێور هێور لەگەڵ هەموو ئەگەرەکان هەڵسوکەوت بکات، دەبێ بۆ هەموو بیروڕایەک گوێ شل بکات، دەبێت مەجال بۆ هەموو وشەیەک بکاتەوە، چون وشەکان موڵکی کەس نین ئەوان ئازادن لە هەر شوێنێ دەرکەون. نابێ پێشوەخت هیچ شتێ ڕەد بکرێتەوە، چون ئەوە دەبێتە هۆی خنکانی وشەکان. کوشتنی تاکە وشەیەک کارەساتە. بۆیە ئەندیشەی فیلسوفانە ناچارە مەجال بۆ هەندێ بیرۆڕا کە کەمتر ئاوڕیان لێ دراوەتەوە بڕەخسێنێ، چون هەندێ وشە لەوێ قەتیسماون، چاوەڕێی ژیانن دەبێ دەرکەون، دەبێ قەڵافەت بنوێنن. فیلسوف دەبێ جاران هەر خۆی لایەنگرییان لێ بکات، هەر خۆیشی پێویستە ڕاستگۆیانە گوزارشیان لێ بکات هەتا لە ئاست ئەویتردا بتوانن بەربەرەکانێ بکەن. هەر ئەم ئەخلاق و هەڵسوکەوتەیە، فیلسوف ئامادە دەکات هەتا لە کۆمەڵگەشدا بتوانێ لەگەڵ هەموو ئەگەر و لەگەڵ هەموو دیاردەیەک بکەوێتە وتووێژێکی هەمیشەیی و فرە سووچەوە. چون تەنیا ئەو کاتانەیە توانای هێزەکیی کۆمەڵگایەک دەتوانێ خۆی بنوێنێت. پێویستە ڕوانگەکانی هەناوی کۆمەڵگا هەمیشە لەگەڵ یەکدی لە وتووێژێکی نەبڕاوەدا بن بۆ ئەوەی لە پرۆسەیەکدا هەمووان بە ئاگاهییەکی ورد و ناسک بگەن.  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 💥 تکایە بابەتەکانی کاناڵ بە لینکی کاناڵەکەوە بگوازنەوە. زۆربەی بابەتەکانی کاناڵی پەرانتێز بۆ یەکەمجار لێرە بڵاو دەبنەوە. 🤝هاوڕێمان بن ↙️ 🆔 @parantez_net 🌾🌾🌾🌾🌾🌾🌾