-ки боғловчисини (юкламасини) ўринсиз қўлламанг Олдинроқ бу боғловчининг имлоси ҳақида ёзган эдим. Мен жумла тузишда ва таҳрирда -ки боғловчиси (юкламаси)дан иложи борича фойдаланмасликка ҳаракат қиламан. Чунки у баъзи ўринларда мутлақо кераксиз бўлса, баъзи ўринларда ўзбекчага хос бўлмаган ифода шакли пайдо бўлишига хизмат қилади. Албатта, у тилимиздан жой олиб бўлган. Ҳар доим ҳам унга ўгай кўз билан қарайвермаслик керак. У қаерда ўринли турганини тажриба ва сезим билан топасиз. Масалан: Билдимки, жумлани хато туздим. 👉 Бу гап хато ёки ғализ эмас. Лекин уни мана бундай кўринишда берган яхшироқ, ўзбекча ифодага мосроқ: Жумлани хато тузганимни билдим. Биринчи гап тузилиши ўзбек тилига хос эмас. Лекин баъзида маънони кучайтириш учун жумлани айнан шундай шаклда беришга тўғри келади: Шундай хокисорлик билан сўрадики, рози бўлганимни билмай қолдим. Бу жумлани -ки боғловчисисиз ифодалаш мумкин, лекин бунда ундаги таъкид, урғу йўқолиб қолади: Шундай хокисорлик билан сўраганидан рози бўлганимни билмай қолдим. Шундай хокисорлик билан сўрагани сабабли рози бўлганимни билмай қолдим. Бундай ҳолатларда биринчи -ки қатнашган вариантни қолдириш керак. Юклама бўлиб келган ўринларда ундан бемалол воз кечиш мумкин: наҳотки – наҳот, гўёки – гўё. Наҳотки шуни тушунмасанг? – Наҳот шуни тушунмасанг? Кимки, қаердаки, агарки каби сўзлар таркиби -ки мутлақо ортиқча бўлса, модомики, ваҳоланки, ҳолбуки, чунки кабиларда сўзнинг ажралмас қисмига айланган. @oriftolib