📕میراث مصدق: شهروندی ملی و موازنه منفی اثر نیکلا گرجستانی
📌این یادداشت برآمده است از کتاب اخیر نگارنده در مورد میراث زندهیاد دکتر محمد مصدق. هدف این یادداشت شناسایی اندیشه دکتر مصدق در راستای مفهوم حقوندی است. بهطور مشخص، چارچوب تفکر مصدق در حکومتداری بر چه اصولی بنا شده بود و چگونه این اصول در سیاستگذاری و ابتکارات حکومتداری او جامعه عمل پوشیدند. از این رو، بحث خود را در سه بخش مطرح میکنم. بخش نخست، مرور مختصریست در باب دو وجهه کلیدی اندیشه مصدق یعنی
شهروندی ملی و حاکمیت
ملی. بخش دوم یک نمونه عملی از مفهوم
شهروندی ملی را در سیاست توانمندسازی شهروندان ترسیم میکند. و بخش سوم به یک نمونه عینی از مفهوم حاکمیت
ملی که در دکترین موازنه منفی و مذاکرات نفت با قدرتهای خارجی و بانک جهانی نهفته بود، میپردازد.
📌در خوانش نگارنده از میراث مصدق، مرکز ثقل اندیشه او انسان آزاد، و معادل آن در جمع، همان ملت آزاد بود. انسان و ملتی که هم حق دارند، یعنی حق آزادی و حاکمیت. و هم مسئولیت دارند، یعنی مسئولیت دفاع از این حقوق، چه در درون و چه در بیرون کشور. این اندیشه بنیادین مصدق منشا اکثر آرمانها، ارزشها و اصول حکومتداری او بود. دو نقل قول از گفتار مصدق، فلسفه حکومتداری او را خلاصه میکند: حاکمیت
ملی و آزادی دو روی یک سکه اند. یعنی آزادی بدون حاکمیت
ملی ممکن نیست؛ و ایران جز از طریق دموکراسی و غیر از عدالت اجتماعی با رویه دیگری اصلاح و اداره نمیشود. میتوان نتیجه گرفت که فلسفه حکومتداری مصدق کاملا مردم-محور بود، و نه ایدئولوژیک.
📌شهروندی ملی و حاکمیت
ملی دو اصل کلیدی حکومتداری مصدق بودند. این دو مفهوم را میتوان به عنوان دو وجهه اندیشه مصدق شناخت - به اصطلاح وجهه درونی و وجهه بیرونی-. منشا همگانی
شهروندی ملی و حاکمیت
ملی همان مفهوم حقوندیست که استوار است بر محور انسان یا ملت آزاد، که هر دو دارای حقوق و مسئولیت میباشند. وجهه درونی آن اندیشه، یعنی مفهوم
شهروندی ملی، پدیده نوین و بسیار پیشروتر از ذهنیتهای آن زمانه نه تنها در ایران بلکه در اکثر کشورهای جهان بود.
📌یک سخن از مصدق چراغ راه عملی کردن مفهوم
شهروندی ملی را ترسیم میکند. مصدق میگفت: ”اگر میخواهید کشور را اصلاح کنید، باید جامعه وارد جریان اصلاحات شود. به جای اینکه بگوییم اصلاحات را انجام میدهم و اگر دوست نداشتی دستگیرت میکنم.” در مقابل، پهلوی دوم میگفت ”من به حرف مردم اهمیت نمیدهم، هر کاری را که خودم به صلاح مملکت بدانم انجام میدهم.” فرق بارز بین رویکرد یک دموکرات و یک خودکامه به مفهوم
شهروندی ملی در این اصل بسیار ساده نهفته است.
🌐لینک متن کامل
#پهلوی #شهروندی_ملی #حقوق_شهروندی #حاکمیت_ملی #مذاکرات_نفت #موازنه_منفی #کانال_سوئز #ایران #انگلیس #کودتای۲۸مرداد۱۳۳۲ #صنعت_نفت #بانک_جهانی #نیکلا_گرجستانی #دکتر_مصدق🌐nedayeazadi.net🌍ندای آزادی در شبکه های اجتماعی:
🌐🌐🌐🌐🌐 - Aparat: nedayeazadinet
🆔@nedayeazadinet | ندای آزادی