رسول خدا ﷺ فرمود: «بپرهیزید از سه چیز که موجب لعنت است: قضای حاجت در محل رفت و آمد، بر سر راه، و در سایه». صحیح ابی داود پی نوشت: اسلام دینی است که همه جوانب مختلف حیات بشر را پوشش داده و هیچ چیز را از قلم نیانداخته است. اسلام دینی است که هم دنیا را آباد می‌کند و هم آخرت را؛ اگر قرائتی از اسلام وجود داشته باشد که انسان را به ترک دنیا فرا بخواند قطعاً نادرست است، و اگر خوانشی از اسلام وجود داشته باشد که دنیای مردم در اثر آن ویران گردد قطعاً نادرست است و با زر و زور و تزویر به اسلام نسبت داده شده است، و بدین سان هر حکومتی که با نام اسلام، دین مردم را به فساد بکشد و آخرتشان را نابود سازد. همانگونه که در این حدیث می‌بینیم اسلام بر رعایت اصول تمدن و حفظ حقوق شهروندی بسیار تاکید کرده است. اسلام نه مانند حکومتی با جهان‌بینی این دنیایی که اخلاق را با زور و قانون ترویج می‌دهد بلکه در گام نخست، التزام اخلاقی را به ایمان آویزان می‌کند تا فرد بدون نیاز به نظارت حکومت به اصول اخلاقی متعهد باشد. پیامبر ﷺ در حدیثی دیگر بیان می‌کند که یکی از شعبه‌های ایمان، برداشتن موانع و خس و خاشاک از سر راه است؛ یعنی ایجاد این عوامل مزاحم بر سر راه، به معنای ضایع کردن این شعبه از ایمان و در نتیجه، نقص ایمان است. در حدیث فوق می‌بینیم که پیامبر ﷺ ما را از قضای حاجت در سه مکان نهی کرده که شامل مکان عبور و مرور و نشست و برخاست و چشمه آب و بازار و سر راه و استراحتگاه‌ و تفرجگاه می‌شود تا هم حقوق شهروندی زیرپا گذاشته نشود و هم از شأن انسان کاسته نشود. رعایت این امر به افزایش ایمان و کاسته شدن از آن ربط داده شده تا فرد بدون نیاز به کنترل اجتماعی با اصول تمدن و فرهنگ، منطبق گردد. اسلام، فردی را تربیت می‌کند که پیش از گوش سپردن به بازدارنده بیرونی، به بازدارنده درونی خود که ایمان است گوش فرا دهد؛ در نتیجه در هر زمان و مکانی بر حسب توان، به وظایف خود عمل می‌کند. از این رو امت اسلامی نیازمند درونی شدن مفاهیم ایمانی در قلوب مسلمانان است و تا این مهم حاصل نگردد آینده‌ای روشن در انتظار ما نخواهد بود. #احفظها_جيدا https://t.center/mortaqsaed