🔺روایتی از سرپرست کاوشهای شهر سوخته
📍یافتههایی که تاریخ ایران را متحول کرد
🖋#سمیه_حسنلو
🔸سرپرست کاوشهای شهر سوخته گفت: غربیها تمایل به القاء این موضوع داشتند که تمدن در بینالنهرین (غرب ایران) و سند (شرق ایران) وجود داشته و فلات ایران تنها گذرگاهی بوده است، اما این درست نیست. با کشف تمدن شهر سوخته و جیرفت این نتیجه بهدست آمد که این مناطق هیچچیز از بینالنهرین کم ندارد.
🔸مجموعه تاریخی نیاوران همزمان با هفته پژوهش، ششمین نشست از سلسله نشستهای «یک عمر تجربه» را به سید منصور سید سجادی ـ چهره ماندگار میراث فرهنگی، باستانشناس سرشناس ایرانی و سرپرست کاوشهای شهر سوخته ـ اختصاص داد.
🔸سیدسجادی گفت:یافتههای باستانشناسی نشان میدهد در سیستان و بلوچستان که محیطی خشک دارد هشت نوع انگور تولید میشده، اما امروز اصلا انگوری تولید نمیشود و این یافتهها در اختیار نهادها قرار داده میشود تا پتانسیلهای مناطق مشخص شده و از آن در برنامهریزیها بهره گرفته شود.
🔸تاریخ هنر «مرقع و ترصیع» تا ایلخانیان میرسد، اما در حفاری تعداد زیادی شانۀ مو یافت میشود که روی دسته آن کار ترصیع انجام شده و همین امر مشخص میکند که سابقه هنر مرصعکاری در ایران ۵۰۰ سال نیست و به ۵ هزار سال قبل باز میگردد.
🔸 الان با موبایل پیام میدهیم، درحالیکه هزاران مورد در شرق ایران (شهر سوخته) یافت شده است که نشان میدهد پیشینیان ما در گذشته پیامهای خود را به شکل علائمی (اشکالی) روی ظروف برای یکدیگر ارسال میکردند.
🔸غربیها تمایل به القاء این موضوع داشتند که تمدن در بینالنهرین (غرب ایران) و سند (شرق ایران) وجود داشته و فلات ایران تنها گذرگاهی بوده است، اما این درست نیست. با کشف تمدن شهر سوخته و جیرفت این نتیجه حاصل می شود که این مناطق هیچچیز از غرب ایران و حتی بینالنهرین کم نداشتند.
🔸در محدوده ای که تعیین کردیم، شرق ایران را میانه آسیا نامیدهایم و در این محدوده مناطق ۶ گانه تمدنی به مرکزیت «نمازگاه»، «ترنگ تپه و تپه حصار»، «ماندگار»، «سیستان»، «جیرفت» و «مهرگره» وجود دارند.
🔸سیستانی که بر اساس یافتههای باستانشناسی انگور و دو بار در سال گندم تولید میکرد، به دلیل جنگلزدایی توسط انسانها و مشکلات بستن سرچشمه رودخانهها به سرزمینی خشک تبدیل شده است.
🔸مواد فرهنگی که در این منطقه پیدا شده، یگانه است؛ کشیدن تصویر یک الهه در کف قبر، جعبه موزائیک، تنها نوشته شرق که در منطقه شهداد یافت شده و بر لبه کوزه آبی نوشته شده بود. همچنین در قبور افراد مجسمههایی در ابعاد بزرگتر از آنچه پیش از این دیده بودیم قرار داده میشد که مشخص نیست پیکره و مجسمه چه کسی است.
🔸این شهر ۳۲۰۰ پیش از میلاد پایهگذاری و ۱۸۰۰ قبل از میلاد از بین رفته است. مساحت خانهها بین۹۰ تا ۱۵۰ متر بوده و چند نسل در آن زندگی میکردند. در اینجا ۷۰۰ تا ۸۰۰ قطعه بافته و پارچه یافت شده که به دلیل شرایط اقلیمی محیط از بین نرفته و باقی ماندهاند.
🔸شهر سوخته تنها سایت تاریخی در ایران است که بایگانی زیستی دارد و حدود ۱۱۰۰ اسکلت در آنجا طبقهبندی شده است و به بازسازی جامعه انسانی پرداختهایم که بخشی از آن از طریق پروژههای پایاننامههای دانشجویی انجام شد.
🔸جمعیت شهر سوخته در اوج شکوفایی خود بین ۱۲ تا ۱۴ هزار نفر بوده است، در قبور شهر سوخته از یک لیوان ساده تا مجموعهای از اشیاء قرار میدادند، چون معتقد به زندگی جاویدان و بازگشت بودند و به دلیل آنکه مردم صلح دوستی بودند هیچ ادوات جنگی در این قبور یافت نشده است.
🔸در قبور زنان سفالهای رنگی یافتیم که نقش بز پویا روی آن ظروف مشاهده میشود که بسیار جالب توجه است. در ساخت زیورآلات نیز از سنگهای نیمهگرانبها و فلزات گرانبها استفاده میکردند و اولین و قدیمیترین چشم مصنوعی جهان نیز از این شهر یافت شده است.
🔸 یکی از کشفیات شهر سوخته اسکلت میمون ماکاک است و فقط دو نوشته در این شهر یافت شده که شامل یک رسید یا فاکتور و یک لوح حسابداری است./ایسنا
isna.ir/xdQbvLinstagram.com/miras_bashi@mirasbashi