دیگران کاشتند ما خوردیم، ما میکاریم دیگران بخورند!
در مقابل:
لحظه را دریاب! در لحظه زندگی کن!
گزاره اول، یک باور آیندهنگر است! یک باور دارای توالی زمانی که حال را در امتداد گذشته و آینده را در امتداد حال توصیف میکند. مفهوم پایداری توسعه را در خود دارد. در توسعه پایدار میگوییم به مقداری از منابع استفاده کن که آیندگان هم حداقل به اندازه امروز منابع برای استفاده داشته باشند!
گزاره دوم، یک باور لذت لحظهای فاقد دید آینده است. گویی جهان با مرگ ما به اتمام خواهد رسید. نسلهای آتی وجود نخواهند داشت. آینده اهمیتی ندارد. باید لحظه را دریافت. این گزاره، شاید به ظاهر فقط میخواهد از نگرانی و اضطرابهای آینده رهایمان کند، اما نهادینه شدن این باور، نفی پایداری توسعه است. امروز لذت ببر ولو اینکه منابعی برای فردا و آینده باقی نماند. همین باور، کم کم به گسست روابط اجتماعی منتهی میشود. اعتماد عمومی را کاهش میدهد. چون هرکس فقط فکر این است که در لحظه شاد باشد ولو به ضرر دیگری در لحظهای دیگر!
چه شد که باور توسعه پایداری به باور فاقد چشمانداز آینده تبدیل میشود؟
انسانها وقتی با شرایطی مواجه میشوند که نمیتوانند چشمانداز مثبتی از آینده خود ترسیم کنند و حتی چشماندازهای قبلی نیز به تدریج رو به سیاهی و تاریکی و عدم دستیابی میرود، ابتدا افسرده میشوند. در نبود هیچ چشمانداز مثبت از آینده، راه درمان این افسردگی، پناه بردن به مخدری است که لذت لحظهای تأمین کند. گزارههای لحظه را دریاب! انسان باید در لحظه زندگی کند! و از این دست، نقش مخدرهایی را برعهده میگیرند که با لذت لحظهای قرار است ما را از افسردگی برهانند.
جامعهای که برای مدت طولانی دچار رکود تورمی شدید باشد، جامعهای که افراد آن نتوانند رویای داشتن خانه، ماشین خوب، فرزندان خوب، شغل مناسب و ... داشته باشد و رویاها را دست نیافتنی بداند، افسرده و سپس به تغییر باور به زندگی در لحظه میپردازد! چنین جامعهای انگیزهای برای بهبود شرایط برای آینده ندارد.
سیاستهای غلط حاکمیت، وقتی ماندگار میشوند، نهادهای غیررسمی (باورها و عرفهای رفتاری) را هم کم کم تغییر میدهند. تغییر باورها از باورهای توسعه خواهانه و پایدار، به باورهای خوشی لحظهای را در پی دارند. بازگشتپذیری از باورهای نهادینه شده، سخت و زمانبر خواهد بود.
بنابراین، اثر ناگوار سیاستهای غلط بر توسعه، حتی با اصلاح سیاستها و اتخاذ سیاستهای درست، ممکن است فرآیند توسعه پایدار را سالهای سال به محاق ببرد.
https://t.center/maolad