📖 خلاصه کتاب نظم بدون طراحی 🏷 قسمت چهارم 🔹همانطور که در پست‌های قبلی نیز اشاره شد، برتود معتقد است که باید آزادی کامل برای شکل‌گیری شهر براساس بازار عرضه و تقاضا وجود داشته باشد و ضوابط محدودکننده برچیده شوند. او بیان می‌کند که تغییرات مرتبط با تراکم و شکل شهر در طول زمان، تنها از طریق مکانیسم‌هاى بازار تعیین می‌شود و طراحى به عنوان یک عنصر بالادستی نمی‌تواند تعیین‌کننده شکل شهر باشد. در واقع از طریق طراحی، تنها میتوان سناریوهاى مختلف مرتبط با بازار که سبب تغییر در تقاضا می‌شوند را شبیه‌سازی نمود. در این کتاب، تاکید بر آنست که برنامه ریزان نباید با طراحى به دنبال تغییر در شکل و فرم شهر باشند؛ بلکه باید با فاکتورهایى مثل درآمد، قیمت زمین و اجاره، زمان سفرهای شهری و ... در جست و جوی مشکلات در زمینه ناکارآمدی شهرها و سکونت‌گاه‌ها برآیند تا متناسب با مشکلات یافت‌شده، به ارائه پیشنهاد (برای حل مساله و نه طراحی شهر) بپردازند. بعضا راه‌حل‌ها میتوانند کالبدى نبوده و اقتصاد شهری را در دستور کار قرار دهد. 🔹برتود در ادامه بحث خود با بهره‌گیری از مدل استاندارد یا تک‌مرکزی، به تقویت بنیان‌های علمی نظریه خود مبنی بر پیش بینى‌پذیربودن تحرکات بازار در برنامه‌ریزى شهرى پرداخته تا خوانندگان را برای اولویت‌بخشی به بازار به عنوان عنصر اصلی نظم شهری متقاعد کند. مدل استاندارد، یک مدل اقتصاد شهرى است که در دهه 79و 80توسط ویلیام آلونسو، ادوین، میلز، ریچارد موز و ویلیام ویتون طرح شد و سبب گردید تا فهم مسائل شهری بسیار سهل شود. این مدل بر این منطق استوار است که با معلوم‌بودن، میزان درآمد، هزینه حمل و نقل و جمعیت، میتوان چگونگى پراکنش قیمت‌ها و تراکم در اطراف یک ناحیه مرکزى تجارى (CBD) را شرح داد. این مدل توصیفى بوده و به هیچ عنوان داعیه ارائه رهنمودهای تجویزى را ندارد. این مدل همچنین بیان مى دارد که در کشورهایى مثل ایران که قیمت سوخت توسط دولت و با سوبسید مشخص شده و منطبق با قیمت بازار نیست، برنامه‌ریزان و مدل‌های علمی نظیر مدل استاندارد تاثیر چندانى بر پراکنده‌رویى شهر نداشته و نمیتوانند آن را کنترل کنند. 🔹نویسنده، به بررسى تغییرات تراکمى جمعیتی در فواصل مختلف از مرکز شهر به وسیله مدل استاندارد میپردازد. او علاوه بر بررسى وضعیت فعلى تراکم‌ها در ارتباط با فاصله از شهر به پیش‌بینى تغییرات تراکمى توسط مدل نیز میپردازد. مطابق با این مدل با افزایش فاصله از مرکز شهر، از تراکم جمعیت و قیمت اراضی کاسته میشود و هر چه به مرکز نزدیک شویم این اعداد افزایش پیدا میکنند. 🔹این مدل براى پیش بینى اکثر شهرها جوابگو هست. با این حال برخى شهرها مانند مسکو، برازیلیا و ژوهانسبورگ دهه 90در این مدل قابل تحلیل و پیش بینى نبوده و بعضا با افزایش فاصله از مرکز شهر، تراکم افزایش مى یافت. این امر چیز شگفت‌آورى نیست. چرا که قبلا هم تاکید شد که این مدل مطابق با مکانیسم بازار و بررسى روابط میان گرایشات بازار با شکل شهر کار مى کند. حال اینکه شهرهاى یادشده بدون توجه به بازار و براساس طرح هاى بالادستى و نگاه هاى سیاسى به طور دقیق برنامه ریزى و ساخته شدند. مدل استاندارد تنها بر شهرهای تک‌مرکزی تمرکز نداشته و در شهرهای با چند مرکز نیز جوابگو است. شیب تغییرات در شهرهاى تک مرکزى بسیار محسوس‌تر از شهرهاى بدون مرکز و یا چندمرکزى خواهد بود. با این حال این از ارزش‌هاى مدل استاندارد کم نمیکند. #نظم‌بدون‌طراحی 🆔 @ketab_shahrsazi