بینش جامعه‌شناختی سی. رایت میلز (C. Wright Mills) به ویژه در کتاب معروفش با عنوان "خیال‌پردازی جامعه‌شناختی" (The Sociological Imagination) مطرح شده است. میلز در این کتاب به اهمیت ارتباط بین فرد و جامعه تأکید می‌کند و سعی دارد تا نشان دهد که مسائل فردی و اجتماعی به هم مرتبط هستند. مفاهیم کلیدی بینش جامعه‌شناختی میلز: 1. خیال‌پردازی جامعه‌شناختی: میلز این مفهوم را به عنوان توانایی درک ارتباطات بین تجربیات فردی و ساختارهای اجتماعی تعریف می‌کند. او معتقد است که برای درک بهتر مسائل اجتماعی، افراد باید بتوانند از دیدگاه‌های شخصی خود فراتر رفته و به زمینه‌های اجتماعی وسیع‌تر نگاه کنند. 2. پیوند بین فرد و جامعه: میلز تأکید می‌کند که بسیاری از مشکلات فردی، مانند بیکاری یا افسردگی، ریشه‌های اجتماعی دارند. او به بررسی چگونگی تأثیر ساختارهای اجتماعی بر زندگی فردی می‌پردازد. 3. نقد جامعه‌پژوهی: میلز به نقد جامعه‌شناسی موجود و روش‌های متداول آن می‌پردازد و بر این باور است که جامعه‌شناسان باید به مسائل واقعی و مهم اجتماعی توجه بیشتری داشته باشند. 4. قدرت و نخبگان: او همچنین به بررسی ساختارهای قدرت و نقش نخبگان در جامعه می‌پردازد و معتقد است که تصمیمات کلیدی معمولاً توسط گروه‌های کوچک و قدرتمند اتخاذ می‌شود که بر زندگی اکثریت تأثیر می‌گذارد. 5. تاریخ و جامعه: میلز بر اهمیت تاریخ در فهم مسائل اجتماعی تأکید دارد و معتقد است که برای درک وضعیت کنونی، باید به تاریخ گذشته نیز توجه کرد. به طور کلی، بینش جامعه‌شناختی میلز یک ابزار قدرتمند برای تحلیل و درک پیچیدگی‌های زندگی اجتماعی و روابط انسانی است.