کتاب "قواعد روش جامعهشناسی" (Les Règles de la méthode sociologique) اثر امیل دورکیم در سال 1895 منتشر شد و یکی از آثار بنیادی در زمینه جامعهشناسی به شمار میآید. در این کتاب، دورکیم اصول و قواعدی را برای مطالعه پدیدههای اجتماعی ارائه میدهد. برخی از نکات کلیدی این اثر عبارتند از:
1.
پدیدههای اجتماعی به عنوان واقعیتهای مستقل: دورکیم تأکید میکند که پدیدههای اجتماعی باید به عنوان واقعیتهایی مستقل از افراد مورد بررسی قرار گیرند. او بر این باور بود که جامعه ویژگیها و قوانین خاص خود را دارد که نمیتوان آنها را صرفاً از طریق مطالعه رفتار فردی توضیح داد.
2.
روش علمی: دورکیم بر اهمیت استفاده از روشهای علمی و تجربی در مطالعه جامعه تأکید دارد. او معتقد است که جامعهشناسان باید از دادههای عینی و قابل اندازهگیری استفاده کنند تا به تحلیل دقیقتری از پدیدههای اجتماعی برسند.
3.
تحلیل علّی: دورکیم به بررسی علل و عوامل مؤثر بر پدیدههای اجتماعی میپردازد. او تلاش میکند تا روابط علّی میان متغیرها را شناسایی کند و نشان دهد که چگونه عوامل مختلف میتوانند بر یکدیگر تأثیر بگذارند.
4
. مفهوم همبستگی: دورکیم به مفهوم همبستگی اجتماعی توجه ویژهای دارد و معتقد است که انسجام اجتماعی به عنوان یک عامل کلیدی در فهم جامعه عمل میکند. او انواع مختلف همبستگی (مکانیکی و ارگانیکی) را معرفی میکند.
5.
توجه به ارزشها و هنجارهای اجتماعی: دورکیم بر اهمیت ارزشها و هنجارهای اجتماعی در شکلدهی به رفتار فردی تأکید میکند و معتقد است که این ارزشها باید در تحلیلهای اجتماعی مد نظر قرار گیرند.
این کتاب تأثیر عمیقی بر توسعه روششناسی جامعهشناسی داشت و بسیاری از محققان بعدی از نظریات دورکیم بهرهبرداری کردند. دورکیم با تأکید بر اهمیت روش علمی، پایهگذار رویکردهای تجربی در جامعهشناسی شد.