گفت آری! گر توکّل رهبر است
این سبب هم سنّتِ پیغمبر است
گفت پیغمبر به آوازِ بلند:
«با توکّل زانوی اشتر ببند»
مثنوی معنوی به تصحیح
#محمد_علی_موحداستاد
#بدیع_الزمان_فروزانفر در ارتباط با این فراز از داستان "شیر و نخجیران" ِ مثنوی نوشته است: "در روایت است که عربی بهحضور پیغمبر آمد و شتر خویش را یله کرده بود. حضرت رسول(ص) پرسید که شترت را کجا گذاشتی؟ گفت آن را رها باز گذاشتم و بر خدا توکّل کردم، فرمود: اِعْقِلْها وَ تَوَکَّلْ. (پایش را ببند و بر خدا توکّل کن)." «شرح مثنوی شریف، جلد دوم، صفحهٔ ۳۶۴»
و حالا حالِ ما در مبارزه با کرونا همین است. شتر را رها کردیم و به خیالِ خودمان بر خدا توکّل کردیم! از پیغمبر بشنوید که فرمود شتر را ببندید و آنگاه به خدا توکل کنید. توکل منافاتی با خردورزی ندارد، اتقاقاْ یکی از دریچههای توکل همین خردورزی است و یکی از مهمترین وسیلههای نزدیکی به خداوند همین خِرَد است که حق فرمود: «یَا اَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَهَ وَابْتَغُوا اِلَیْهِ الْوَسِیلَةَ (ای مومنان از خدا پروا کنید و وسیلهای برای تقرّب به سوی او بجویید)» درودِ خدا بر استادِ بزرگِ خردورزیِ ما، حکیم
#فردوسی که فرمود:
خِرَد بهتر از هرچه ایزدْت داد
سِتایش خرد را به، از راه داد!
خرد رهنِمای و خرد دلگشای
خرد دست گیرد به هر دو سَرای
شاید این مبارزه با خردورزی حاصل شکستِ تاریخی "معتزله" در مقابله با "اشاعره" باشد، گرچه فقط این نیست، چرا که به روایتهای گوناگون به تاریخهای بسیار پیش از این نیز بر مبارزه با خرد در ایران اشاره شده است. اما هرچه هست، این حلقهٔ نامبارکِ تاریخی یکجا باید قطع شود. باید به خرد رجوع کرد که "عاقلان نقطهٔ پرگارِ وجودند".
خداوند فقط در حرم حضرت معصومه نیست، خداوند فقط در مسجدالاقصی و مسجدالنبی نیست، خداوند فقط در کعبه نیست. در تذکرةالاولیا در ذکر
#محمد_واسع آمده است که: «و در معرفت چنان بود که سخن اوست: (ما رَایتُ شَیئاً الّا وَ رَأیْتُ الله فیهِ، هیچ چیز ندیدم الّا که خدای را تعالی در آن چیز دیدم.)». خداوند در قرآن کریم فرموده است: «فَاَیْنَمَا تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللهِ (پس به هرسو روی کنید، آنجا روی به خداست)»
پس هم خرد و هم ایمان، هم عقل و هم نقل پیشنهاد میکند که در این روزها تا جایی که ممکن است در خانه بمانیم و در خانه خدای را، آن گرهگشای را به مدد بخوانیم و همنوا با
#حافظ بخوانیم:
یا رب امان ده تا باز بیند
چشمِ مُحبّان روی حبیبان
#جویا_معروفی@jooyamaroofi1