روزنامه اعتماد: 🖌 یادداشت:             سد ژاوه نبايد آبگيري شود ✍ سید مختار هاشمی روزنامه اعتماد، شماره ۵۸۱۸، صفحه ۱۰، چهارشنبه ۳ مرداد ۱۴۰۳ در چند ماه گذشته فعاليت‌هاي جدي براي آبگيري سد ژاوه صورت گرفته است. جلسات متعددي در تهران و سنندج برگزار شده است. ساخت اين سد بد مطالعه شده، در سال ۱۳۹۲ پايان يافت، اما به دلايل مشكلات كيفي آب ورودي به مخزن سد تا حالا امكان آبگيري نبوده است. مدتي قبل بعد از همايش بين‌المللي هامون با معاون آب وزير نيرو ملاقات داشتم و اين گزارش را به عرض ايشان هم رساندم كه سد ژاوه نبايد در اين شرايط آبگيري بشود. دولت چهاردهم با شعار تصميم‌گيري مبتني بر شواهد به پيروزي رسيد، بنابراين انتظار مي‌رود كه در پروژه‌هايي مانند سد ژاوه بر اساس يافته‌هاي علمي سازوكارهاي بخش آب و كشاورزي پيش رود. سد ژاوه در محدوده استان كردستان روي رودخانه ژاوه‌رود و در پايين‌دست دو رودخانه گاوه‌‌رود و قشلاق احداث شده است. درحوضه آبريز سد ژاوه و روي دو رودخانه مذكور سه سد احداث شده كه سدهاي گاوشان در استان كردستان و سد سليمان‌شاه در استان كرمانشاه روي رودخانه گاوه‌رود و سد قشلاق يا وحدت روي رودخانه قشلاق احداث شده است. كارفرماي سد ژاوه شركت توسعه منابع آب و نيروي ايران است و هدف از احداث آن استحصال آب ميان حوضه و آب رها شده از سدهاي قشلاق و گاوشان، جهت استفاده در بخش‌هاي كشاورزي است. نتايج مدل‌سازي كيفي رودخانه‌ها دفتر محيط زيست و كيفيت منابع آب شركت آب منطقه‌اي كردستان گزارشي از مطالعات مدل‌سازي كيفي رودخانه‌هاي مذكور كه توسط كارفرما و مشاورين انجام شده را منتشر كرده است. آناليزها و نتايج كيفي رودخانه نشان داده كه نبايد سد ژاوه آبگيري شود، چراكه شرايط آبگيري مهيا نشده است. اين گزارش به سهم آلاينده‌هاي بالادست سد اشاره دارد: حجم مخزن سد ژاوه در رقوم نرمال حدودا 65 ميليون مترمكعب است. منابع آبي تامين‌كننده آن از رودخانه گاوه‌رود با سهم تقريبي52درصد فراهم مي‌شود. سهم آلايندگي آن نيز در رودخانه ژاوه‌‌رود 34 درصد بوده كه عمدتا ناشي از فعاليت‌هاي كشاورزي، روستايي و دام و طيور است. منبع تامين‌كننده ديگر با سهم43 درصدي از آورد سد ژاوه، رودخانه قشلاق بوده كه با طول 45 كيلومتر از پاياب سد قشلاق شروع شده و در مجاورت آن باغات و اراضي كشاورزي توسعه يافته است. همچنين به واسطه عبور از شهر سنندج و نواحي منفصل شهري و روستاهايي كه به نحوي در كنار آبراهه‌ها و مجاري آب‌هاي سطحي منتهي به رودخانه واقع شده‌‍اند، همواره حامل جرياني از آلاينده‌هاست. سهم آلايندگي رودخانه قشلاق براي سد ژاوه معادل 66 درصد بوده كه از اين66 درصد، 45 درصد آن مربوط به تصفيه‌خانه فاضلاب و شيرابه زباله است. تصفيه‌خانه فاضلاب سنندج كه در 4 كيلومتري پايين‌دست شهر سنندج واقع شده در شرايط فعلي نه از نظر كمي (به دليل حجم قابل توجهي از وجود جريان پساب و تخليه فاضلاب خام به رودخانه) و نه از نظر كيفي (عدم حذف فسفر و نيتروژن)، شرايط لازم و كافي را براي آبگيري سد ژاوه مهيا نكرده و كماكان به عنوان يك كانون آلايندگي قابل توجه براي رودخانه قشلاق و تشديد وضعيت تغذيه‌گرايي سد ژاوه به شمار مي‌آيد. آناليزها و نتايج كيفي رودخانه نيز مويد و تاييد‌كننده اين موضوع است. هيچ اقدامي در خصوص ساماندهي فاضلاب، مديريت فضولات حيواني و دفع بهداشتي زباله‌هاي انساني روستاهاي واقع درحوضه آبريز سد ژاوه نشده است و آلايندگي كليه روستاهاي مذكور عمدتا از طريق مجاري آب‌هاي سطحي به رودخانه‌هاي قشلاق و گاوه‌رود سرازير و منتهي مي‌شود........ لطمه واردن شدن به منظر فرهنگي هورامان به عنوان ميراث جهاني يونسكو درياچه اين سد در حريم و عرصه منظر فرهنگي هورامان به عنوان ميراث جهاني يونسكو قرار گرفته است. يكي از شاخص‌هاي ارزيابي ميان مدت اين اثر جهاني حفظ محيط زيست و كاهش آسيب سد ژاوه است كه يونسكو به سازمان ميراث فرهنگي ابلاغ كرده. علاوه بر اين حفظ آثار ميراث فرهنگي و تاريخي در اين ميراث جهاني جزو وظايف ذاتي وزارت ميراث است كه پس از ثبت جهاني اين اثر در تعهدات جمهوري اسلامي ايران به يونسكو نيز قرار دارد. بنابراين وجود درياچه آلوده سد ژاوه نه فقط يك فاجعه زيست محيطي است، بلكه به (1) منظر فرهنگي هورامان به عنوان ميراث جهاني يونسكو و (2) معيشت و زندگي و رونق اقتصادي مردم منطقه لطمه وارد مي‌كند. 🌏 یادداشت کامل را در لینک زیر بخوانید: https://www.etemadnewspaper.ir/fa/main/detail/220005/%D8%B3%D8%AF-%DA%98%D8%A7%D9%88%D9%87-%D9%86%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AF-%D8%A2%D8%A8%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%B4%D9%88%D8%AF 🍃🌸🍃 @mukhtarhashemi