انجمن آنتی‌تئیست‌های‌ ایران

​انجمن آنتی‌تئیست‌های ایران

مهندس(!) #مهدی‌بازرگان، #متحجر یا #نوگرا؟

#مهدی‌بازرگان، نخست‌وزیر دولت موقت، یکی از باشندگان سیاسی مشهور عصر معاصر است. #عبدالکریم‌سروش، او را پدر روشنفکری دینی در ایران می‌داند. رضا‌ علیجانی، به وی لقب پدر نوگرایی دینی در ایران داده و محمد قوچانی هم او را یگانه ‌لیبرال ‌ایرانی در یک قرن گذشته نامیده است

نگاهی به کارنامه‌سیاسی #بازرگان نشان می‌دهد که چقدر این القاب و عناوین، #غیرواقعی و #مضحک هستند. حقیقت این‌ست که #بازرگان، فرسنگ‌ها با #نوگرایی و #لیبرالیسم فاصله داشت و تمام اندیشه و منش‌سیاسی او (به جز مقاله سال آخر عمرش درباره #هدف‌بعثت‌انبیا)، در جهت تقویت #بنیادگرایی بود.
#بازرگان، یک عمر در زمین سست ایدئولوژی ایستاد. هیچگاه بطور ثابت در زمین #ایران و #ملت‌ایران نایستاد و هیچ درکی از #مساله‌ایران نداشت


#بازرگان در جوانی، با بودجه دولت شاهنشاهی برای تحصیل علم به فرانسه اعزام شد. #ترمودینامیک خواند، استعداد خوبی برای تبدیل شدن به یک #تکنوکرات را داشت. وارد عرصه #دین‌شناسی شد و از آنجا که درک درستی از متون و متدولوژی دینی نداشت، دچار آشفتگی و اعوجاج و التقاط فکری شد. و این آشفتگی، به اندیشه و منش‌سیاسی او هم سرایت کرد
#بازرگان اصرار داشت که اصول و فروع دین را با #علوم‌تجربی اثبات کند! تا حدی که برخی نوشته‌هایش در این زمینه، به طنز پهلو می‌زد
خصوصا کتاب #مطهرات‌دراسلام آنقدر مضحک بود که سوژه طنز و انگیزه #صادق‌هدایت برای نوشتن کتاب #کاروان‌اسلام یا البعثة الاسلامیة الی البلاد الافرنجیة، همان کتاب #بازرگان بود، شخصیت #سکان‌الشریعه، در این کتاب هدایت، در واقع کاریکاتوری از شخصیت #بازرگان است

#بازرگان و #شریعتی، نقش اساسی در گسترش بنیادگرایی اسلامی در ایران داشتند، به گفته حمید عنایت، ایدئولوژی رادیکالیسم اسلامی و بنیادگرایی در ایران بر گرفته از آثار شریعتی است، بازرگان هم با نهادسازی در دانشگاه و خارج از دانشگاه، اسلام‌سیاسی را از یک گفتمان بی‌برنامه، به یک گفتمان دارای راهبرد و بابرنامه تبدیل کرد

مؤسس انجمن‌های‌اسلامی در دانشگاه‌های ایران و دانشگاه‌های خارج از ایران که نقش اساسی در گسترش اسلام سیاسی داشتند، #بازرگان بود. او سازمان‌هایی چون #متاع، انجمن اسلامی مهندسان و ... را هم ایجاد نمود. که همه آنها در جهت گسترش اسلام‌سیاسی فعالیت کردند.

#بازرگان، با هیچ معیاری، یک #نوگرای‌دینی و #روشنفکر‌دینی (بگذریم که اصطلاح #روشنفکری‌دینی، از اساس بی‌معنی و آشفته و پارادوکسیکال است) نبود
وی تا آخر عمر خود حتی به مقوله ارتجاعی #تقلید از مجتهد در امور دینی و حتی بعضی از امور غیردینی پای‌بند بود

در مورد ادعای #لیبرال بودن #بازرگان که وضعیت خنده‌دارتر است. فقط دو مورد ذیل به تنهایی برای متحجر نامیدن وی کافیست

الف) وقتی که علی‌شایگان، #بازرگان را برای وزارت‌ فرهنگ به دکتر #مصدق پیشنهاد کرد؛ این جواب را شنید که:
بازرگان به درد این کار نمی خورد، اگر وزیر فرهنگ شود اولین کاری که می‌کند این است که روسری و چادر بر سر دختربچه‌های مدرسه می‌کند. همان اداره آب جایش خوب است!

ب) رضاعلیجانی، سردبیر ماهنامه ایران‌فردا، در مقاله‌ای زیر فرنام نهضت بیداری زنان در ایران، به نقل از دو نماینده‌مجلس‌اول، عزت‌الله‌سحابی و حسن‌‌اشکوری، مسأله بسیار شگفت‌انگیزی را مطرح کرد، وی ضمن تأکید بر این نکته که #بازرگان، هیچ‌گاه دغدغه آزادی‌زنان را نداشت، تصریح کرد که، بازرگان در کمال تعجب، به پیشنهادی که اقلیت معدودی در مجلس اول مبنی بر ممنوعیت کاندیداتوری زنان برای انتخابات مجلس داده بودند، رأی #مثبت داد. این پیشنهاد در جلسه ۵۶۸ مجلس اول در روز ۹ بهمن ۱۳۶۲ و در جریان بحث پیرامون لایحه قانون انتخابات‌مجلس، توسط یک روحانی بنام فرج‌الله‌واعظی (نماینده ابهر) مطرح شد که رأی نیاورد، اما بازرگان به آن پیشنهاد متحجرانه رأی مثبت داد!
ابراهیم یزدی، ۵ ماه بعد، طی یک یادداشتی اعتراضی در شماره ۴۵ ایران فردا، نسبت به دقت دو شاهد این روایت ابراز تردید کرد، علیجانی هم، در پاسخ به یزدی، تصریح کرد که مجددا از سحابی و یوسفی‌اشکوری پرسیده و آنها مطمئن بودند که بازرگان به آن پیشنهاد رأی داد

چنین انسانی، یک متحجر تمام‌عیار است نه #لیبرال و #روشنفکر!



منابع:
۱. سروش، عبدالکریم - سخنرانی مراسم سومین سالگرد درگذشت #بازرگان، سال ۱۳۶۷ - ماهنامه ایران‌فردا - شماره ۳۹ - بهمن ۱۳۶۷

۲. علیجانی، رضا - ماهنامه ایران‌فردا - مرداد ۱۳۷۷ - شماره ۴۵ - برگ ۵۹

۳. قوچانی، محمد - روزنام‌شرق - ۳۰ بهمن ۱۳۸۵

۴. عنایت، حمید - اندیشه سیاسی اسلام معاصر - ترجمه بهاءالدین‌خرمشاهی - برگ ۱۷۵

۵. آدمیت، فریدون - آشفتگی در فکر تاریخی - برگ ۲۲

۶. علیجانی، رضا - ایران فردا - شماره ۴۱ - فروردین ۱۳۷۷ - برگ ۱۱


Join Us ☞ @iranian_antitheists