درنگی در
#گونه_پرستی#speciesismواژه
گونه پرستی را نخستین بار ریچارد رایدر [Richard Ryder] بکار بست و پیتر سینگر به نحو ویژه ای در کتاب مشهور خود «آزادی حیوانات» باعث مطرح شدنِ این اصطلاح گردید. اما مراد از
گونه پرستی چیست؟
گونه پرستی را معادل:
#نژادپرستی#racism #جنسیت_پرستی #sexism میدانند.
به تعبیر دیگر، منطقِ حاکم بر این نگرش و تمایل را پیرو همان منطقی میدانند که نژادپرستی و جنسیت
پرستی از آن تبعیت میکنند. همچنانکه در نژادپرستی و جنسیت
پرستی، مبنای قائل شدنِ حق یا منفعت برای افراد براساس نوعِ نژاد یا جنسیت آنها تعیین میشود، در
گونه پرستی نیز ملاک حق داشتن یا منفعت داشتن، تعلق گرفتن به
گونه ای خاص است.
وقتی در پاسخ به پرسش از اینکه ملاک حق داشتنِ انسانها چیست، پاسخ مثلن (طبق مثالِ متداول) عبارت باشد از «سفیدی پوست»، یا «مرد بودن»، در مورد اول با نژادپرستی مواجه ایم و در مورد دوم با جنسیت
پرستی یا تبعیض بر اساس جنسیت. یعنی بر این اساس، چیزِ بی ربطی را ملاکِ حق یا منفعت داشتن قرار میدهیم. انگار که سیاه پوستان یا زنان نمیتوانند از حق یا منافعی برخوردار باشند. مثلن انگار، برای اینکه شخصی از حق برخورداری از آب بهداشتی برخوردار باشد باید «سفید پوست» یا «مرد» باشد وگرنه چنین حق یا منفعتی به او تعلق نمیگیرد. و همه میدانیم که این نوع از تبعیض کاملن ناموجه و بدون مبنای عقلانی است، زیرا شخص موردنظر چه سیاه باشد و چه زن، درصورت مصرف آب غیربهداشتی چه بسا بیمار شود و اینکه ترجیحِ خودِ او بر مصرف آب تمیز و بهداشتی است نه آب آلوده.
حال این مطلب درخصوص
گونه پرستی نیز صادق است. وقتی در پاسخ به پرسش از اینکه «چرا باید روی حیوانات آزمایش انجام داد؟»، گفته شود چون آنها «حیوان» هستند (و به تعبیر دقیقتر کلمه، حیواناتی غیر از
گونه ی ما انسانها)، بدون آنکه دلیلِ منطقن واردِ دیگری به دست داده شود، این میشود
گونه پرستی یا تبعیض قائل شدن میان جانوران براساس
گونه ای که بدان تعلق دارند. یا وقتی در پاسخ به پرسش از اینکه «چرا باید از گوشتِ دیگر حیوانات استفاده کرد؟» گفته شود چون آنها «حیوان» هستند (یا به تعبیر دیگر، حیواناتی غیراز
گونه ما)، این یعنی مبنای منفعت یا حق داشتن را متعلق بودن به
گونه ای خاص دانستن.
همچنانکه صِرف تعلق داشتن به نژاد یا جنسیتی خاص باعث نمیشود که آن نژاد یا جنسیت در زمینه ای خاص مثل «درد کشیدن»، در مقایسه با نژادها یا جنسیتهای دیگر «درد بیشتری» بکشد یا تنها آن نژاد یا جنس درد بکشد و از اینرو، شایسته توجه بیشتر در آن زمینه و در نتیجه تبعیض، برهمین اساس هم، صِرف تعلق داشتن به
گونه ای خاص باعث نمیشود که تنها آن
گونه در مقایسه با
گونه های دیگر درد بکشد یا درد بیشتری بکشد و از اینرو از اینجا به این نتیجه برسیم که تنها آن
گونه واجد منافع و حقوقی هست.
پس، اگر ملاکِ تفاوت گذاری در زمینه ای خاص، تنها نژاد، جنسیت یا
گونه باشد، همه این گرایشها و تمایلات ناموجه اند از آنروی که مبنای تفاوت را بر چیزی می نهند که آن چیز نمیتواند آن تفاوت را توجیه کند. برای اینکه تفاوت در زمینه ای معنا داشته باشد، باید مبتنی بر خصوصیت یا ویژگیِ مرتبطی باشد.
<خداپناه>
@hamyaneheyvanat_lorestan