منابعی برای دروس اقتصاد انرژی
در این سالها چند بار درس اقتصاد انرژی پیشرفته/کاربردی را برای دانشجویانی با پیشینه عموما مهندسی و فنی تدریس کردهام و دنبال منابع مناسب هم برای چنین کلاسی بودهام. این تابستان منابع را دوباره بروز کردم و برخی را معرفی میکنم شاید به کار بقیه هم بیاید.
ابتدا باید این توضیح را بدهم که درسهای اقتصاد انرژی باید چند موضوع مهم را پوشش بدهند که لزوما یک کتاب خوب برای همه آنها وجود ندارد. به نظرم موضوعات اصلی را میشه در این گروهها طبقهبندی کرد:
۱) سیستمهای انرژی: فهم روابط فیزیکی حاکم برای تولید، انتقال و مصرف انرژی، تبدیل واحدها، درک قیود فیزیکی حاکم بر سیستمهای انرژی
۲) اقتصاد کلان انرژی: درک نظاممند از تعامل منابع، مصارف و روندهای انرژی در دنیا، سناریوهای انرژی، امنیت انرژی، روندهای بلندمدت انرژی
۳) اقتصاد خرد: مفاهیمی مثل ماهیت تخصصی تابع عرضه و تقاضا، کشش و تعادل در بازارهای انرژی
۴) اقتصاد صنعتی (IO): درک رفتار رقابت ناکامل و استراتژیک بین بازیگران و تحلیل و طراحی بازارهای انرژی (خصوصا بازار برق)
۵) اقتصاد بخش عمومی: جنبههای نرماتیو، رفاه اجتماعی و سیاستگذاری بهینه بخش محیطزیست و انرژی (مباحثی مثل مالیات و یارانه بهینه)
و نهایتا
۶) تحلیل و درک رفتار و ماهیت بازارهای مختلف انرژی مثل نفت و گاز و ذغالسنگ و برق فسیلی و تجدیدپذیر و هیدروژن و برق هستهای و بازار کربن و ... که هر کدامشان میتواند یک بحث مفصل باشد.
کتابی که همه این جنبهها را به خوبی پوشش بدهد پیدا نکردم ولی چند کتاب که ترکیبشان کمابیش مباحث را پوشش میدهد اینها هستند:
اول از همه یک
کتاب با دسترسی باز که همین امسال منتشر شد و پوشش خوبی روی اقتصاد کاربردی بازارهای مختلف دارد را معرفی کنم. میتوانید رایگان دانلود کنید.
کتاب «
اقتصاد انرژی: بازارها، تاریخچه و سیاستها» جنبههای نظری را خیلی پوشش نداده ولی بازارها و فناورهای را نسبتا با جزییات وارد شده است. نویسنده
کتاب دومی هم دارد که بیشتر روی جنبههای فنیتر انرژی متمرکز است.
کتاب
اقتصاد انرژی شوارتز به عنوان منبع اصلی درس گزینه بدی نیست چون هم یک مقدار خوبی به تئوری اقتصاد خرد و اقتصاد منابع پایانپذیر پرداخته است و هم بازارهای مختلف انرژی را بحث کرده است. این
کتاب نسبتا جدید هم خصوصیات کمابیش مشابهی دارد.
باتاچاریا سعی کرده بیشتر نظری باشه ولی به نظرم از برخی مباحث نسبتا سطحی عبور کرده است.
نهایتا چند هندبوک انرژی (
اولی،
دومی) هم در سالهای اخیر منتشر شده که لزوما مناسب کتاب درسی نیستند ولی برخی فصلهایشان را میشود ه عنوان خواندنی مکمل در کلاس بحث کرد.
تماس با نویسنده
@hamed_ghoddusi
@hamedghoddusi