موضوع. اسباب که منجر به عذاب قبر میشود
اول. کفر و شرک از مهمترین و بزرگترین اسبابی است که باعث میشود شخص در قبرش عذاب داده شود.
خداوند متعال میفرماید:
﴿وَلَنُذِيقَنَّهُم مِّنَ ٱلۡعَذَابِ ٱلۡأَدۡنَىٰ دُونَ ٱلۡعَذَابِ ٱلۡأَكۡبَرِ لَعَلَّهُمۡ يَرۡجِعُونَ ٢١﴾ [السجدة: ۲۱].
«قطعاً ما عذاب نزدیکتر (دنیا) را پیش از عذاب بزرگتر (آخرت) به ایشان میچشانیم، شاید از کفر و معاصی دست بکشند و به سوی خدا برگردند».
ابن عباس رضی الله عنه میگوید: مفهوم این آیه «عذاب قبر» است.
رسول خدا ﷺ در حق مشرکین دعا کرد که خداوند آنها را در قبرهایشان عذاب بدهد. علی رضی الله عنه میگوید: رسول خدا ﷺ در جنگ احزاب در حق مشرکین این چنین دعا کرد: «مَلأَ الله بُيُوتَهُمْ وَقُبُورَهُمْ نَاراً كَمَا حَبَسُونَا عَنْ صَلاَةِ الْوُسْطَى حَتَّى غَابَتِ الشَّمْسُ» . متفق علیه روایت از بخاری (۲۹۱۳)و مسلم( ۶۲۷)
«خداوند خانهها و قبرهای آنها را از آتش پرکند، به خاطر اینکه ما را از نماز عصر بازداشتند تا اینکه خورشید غروب کرد!»
* در حدیث زیدبن ثابت رضی الله عنه آمده است که: رسول خدا ﷺ در باغی که از آن «بنی نجار» بود بر قاطری سوار بود، قاطر از مسیر راه خارج شد و میخواست فرار کند و نزدیک بود که رسول خدا ﷺبیفتد، در آنجا چهار، پنج یا شش قبر بود. رسول خدا ﷺ فرمود: «مَنْ يَعْرِفُ أَصْحَابَ هَذِهِ الْأَقْبُرِ؟»
«چه کسی صاحبان این قبرها را میشناسد؟»
مردی گفت: من میشناسم. رسول خدا ﷺ فرمود:
«مَتیَ ماتَ هَوُلاءِ؟»
اینها کی مردهاند؟
آن مرد گفت: «مَاتُوا فِي الإِشراكِ» روایت مسلم ( ۲۸۶۷)
«در حالت شرک وفات کردهاند».
* ام مبشرل میگوید:
رسول خدا ﷺ نزد ما تشریف آورد در حالیکه من در باغی بودم که از آن «بنینجار» بود و در آن باغ چند قبر وجود داشت که صاحبان آنها در جاهلیت فوت کرده بودند، رسول خدا ﷺ صدای فریاد آنها را شیند که در قبرهایشان عذاب داده میشدند، پس، از آنجا بیرون رفت در حالیکه میفرمود: «تَعَوَّذُوا بِاللَّهِ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ».
«از عذاب قبر به خداوند پناه بجوئید.»
گفتم: ای رسول خدا ﷺ آیا آنها در قبرهایشان عذاب داده میشوند؟
فرمود: «نَعَم، عَذاباً تَسْمَعُهُ البَهائِمُ» صحیح رواه احمد (۶/۳۲۶)
«بله، چنان عذابی داده میشوند که صدای آنها را چهارپایان میشنوند (به غیر از جن و انس)»
* در حدیث ابوایوب رضی الله عنه آمده است که: رسول خدا ﷺ هنگام غروب آفتاب بیرون رفت و صدایی را شنید، فرمود: «يَهُودُ تُعَذَّبُ فِي قُبُورِهَا» بخاری (۱۳۷۵)
«یهود در قبرهایشان عذاب داده میشوند».
* همچنین در حدیث براء بن عازب رضی الله عنه روایت شده است که رسول خدا ﷺ در مورد شخصی کافر، زمانی که در قبر گذاشته میشود، فرمود: نزد او دو فرشته ترسناک و خشمگین میآیند و او را نهیب زده و مینشانند و از او سؤال میکنند:
«مَنْ رَبُّك؟»
«پروردگار تو کیست؟»
میگوید: «هَاه، هَاه، لاَ أَدْرِي»
«وای بر من، وای بر من، من نمیدانم!»
میگویند: «فَمَا تَقُولُ فِی هَذَا الرَّجُلُ الَّذِي بُعِثَ فِيكُمْ؟؟»
«در مورد این شخص که در میان شما به پیامبری مبعوث شده بود چه میگویی؟» (چهرهی منور رسول خدا ج جلوی چشمان وی آورده میشود)
اما او نمیتواند، نام رسول خدا ﷺ را بر زبان جاری کند.
فرشتهای میگوید: «آیا او محمد نیست؟»
میگوید: «هَاه، هَاه، لاَ أَدْرِي»
«وای بر من، وای بر من! من نمیدانم»
هاتفی از آسمان ندا میدهد: «اِن كذَب، أفْرِشُوا لَهُ مِنَ النَّارِ, وَافْتَحُوا لَهُ بَابًا إلَى النَّارِ» صحیح ابو داود (۴۶۵۳)
«دروغ میگوید، برای او فرشهایی از آتش جهنم پهن کنید و دریچهای به سوی جهنم برایش بگشائید».
گرما و سوزش آنرا احساس میکند و قبرش تنگ میشود که دندههایش در یکدیگر فرو میروند.
ابن عون از «عکرمه» و او از ابن عباس رضی الله عنه نقل میکند که: این آیه:
﴿يُثَبِّتُ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ بِٱلۡقَوۡلِ ٱلثَّابِتِ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَفِي ٱلۡأٓخِرَةِۖ﴾ [إبراهیم: ۲۷].
«خداوند مؤمنان را به خاطر گفتار ثابت و استوار (و عقیدهی پایدارشان) هم در این دنیا (در برابر زرق و برق و بیم و هراس مشکلات محفوظ و مصون مینماید) و هم در آخرت (ایشان را در نعمتهای فراوان و عطایای بیپایان و جاویدان) ماندگار میدارد».
در مورد شهادت است که بعد از مرگ در قبر از شخص سؤال میشود: (منظور از شهادت، کلمهی شهادت است)
ابن عون میگوید: من از عکرمه پرسیدم که «شهادت» چیست؟
گفت: راجع به ایمان به محمد ﷺ و توحید سؤالی میشود.
➡️https://t.center/Hashemi14030