View in Telegram
#بخش_اول
📜🕯️🖋️اسب در دوره ساسانی
✅ساسانیان اسب را برترین جانوران میدانستند (نوروزنامه منسوب به خیام ۵۱ منقول از خسروپرویز) اسب سفید خوش چشم زردگوش و درخشان موی و سفید پلک را از همه مرغوبتر می شمردند (مینوی خرد، شصتم بند ۹؛ بندهشن، ص ۱۲۰) چنانکه دیدیم برگستوان دورااروپوس به اسبی عربی متوسط القامه امروزی می خورد، اما خیلی زود اسبان قویتر و تناورتری پیدا شدند که سواران سنگین زره و نیز برگستوانهای گران را به آسانی میکشیدند بهترین نمونه چنین اسبی شبدیز خسرو پرویز بود که در سنگتراشی طاق بستان نزدیک کرمانشاه و در قصیده ای از خالد الفیاض از اوایل دوره اسلامی جاویدان مانده است.
✅هنوز هم اسبان نسایی (مادی) را بهتر از همه می دانستند (آمیانوس مارسلینوس؛ سیزدهم، فصل ۶، بند ۳۰) دستکشی و به گزینی و رعایت دقیق قواعد تیمار و علوفه دهی باعث شد که اسبان قوی برای جنگ و راه پیمایی و یا نخجیر و بازیهای میدانی به بار آید و نیز بسیاری آیینهای مربوط به نراکت مسابقه و شکار برای مهتران وضع شد که نمونه هایشان را در کتاب التاج في اخلاق الملوک منسوب به جاحظ آورده اند همه فرزندان نجبا و آزادگان درجه پایینتر هم به آداب و قواعد سخت سواری خویگر میشدند (مثلاً نولدکه کارنامه ارتخشبر پاپکان ۳۸۹؛ آمیانوس بیست وسوم فصل ۶ بند ۸۳)
✅پیروزیهای ایرانیان بیشتر منوط به شجاعت سواره نظام بود و آمیانوس که خود صفوف سواران شاپور دوم را دیده است میگوید: چنان رده هایی تنگ از سواران زره پوش در پیش ما کشیدند که برق تنهای پوشیده از آهنشان دیدگان هر بیننده ای را خیره میکرد؛ و همه اسبان صفوف سواران با برگستوانهای چرمین محافظت می شدند (همان، بیست و چهارم فصل ،۶ بند ۸). با این سواران مأموری هم بود که او را ستور پزشک میخواندند (در مقدمه الادب زمخشری:بچشک ستور همان که امروز دامپزشک میگویند)
✅مواظبت و تیمار اسبان زیر نظر او بود و چون بیمار میشدند با داروهای گیاهی به درمانشان میکوشید (دینکرد کتاب هشتم فصل ۲۶ بند ۱۱ )حتی در گرفتن و پرورش اسبان وحشی نیز نمی توانستند بی پروایی کنند چنانکه بدانان آسیب رسانند» (نیکاتوم نسک اوستا منقول در (دینکرد و نیز به دستور اوستا (منقول) آخر اسبان میبایست پاک نگهداشته شود والا گناهی در حد مکافات پیش می آمد اوستای ساسانی فصلی مخصوص هنر جنگ داشته است به نام ارتشتارستان که در آن از اسبان و خوراک و تیمار و نیز از مکافات گزند رسانندگان بدانها سخن رفته بود.
📙منبع:اسب و سوارکاری در ایران باستان از روانشاد دکتر #شاهپور_شهبازی
🆔@conference_iranvich🔥
Telegram Center
Channel