با پژوهشگران گروه واژهگزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در کشف دوبارۀ زیباییهای زبان و ادبیات فارسی همراه شوید.
سروش: cheshmcheragh
اینستاگرام: _cheshmocheragh_
فیسبوک: Persian Terminology
توییتر: persiantermino1
ایتا: cheshmocheragh2
ترکیب سیزدهبدر، که ظاهراً قدیمترین شاهدِ کاربردِ آن گزارش مراسم سیزدهمین روز فروردین سال ۱۳۱۳ هجری قمری [= ۱۲۷۵ هجری خورشیدی] در خاطرات و ابیات #نسیم_شمال است، غالباً بهمعنای «بهدر کردن، خارج کردن، و راندن نحسی روز سیزدهم» انگاشته میشود؛ اما، چنانکه یکی از محققان توجه کردهاست، «در» را در این ترکیب میتوان بهمعنای «دره و کوه و دشت» هم دانست، و «سیزدهبدر» را بهصورت «به کوه و دشت (رفتن) در روز سیزده (فروردین)» معنی کرد. ... ساکنان منطقۀ ایزدخواست استان فارس آیینی بهنام «ششهبدر» دارند که در ششمین روز فروردین اجرا میشود. مردم این ناحیه، برای اینکه «ششهگیر» (گرفتار نحوست روز ششم) نشوند، از خانه بیرون میروند و در باغ و راغ بهسر میبرند. این رسم از این نظر عجیب و درخور تأمل است که در متون ایرانی و معتقَدات مَزدیَسنی روز ششم فروردین بسیار مهم و مقدس محسوب میشود، و حتی رسالهای نیز به زبان پهلوی و با نام ماه فروردین روزِ خرداد دربارۀ فضایل این روز و رویدادهای آن نوشته شدهاست.
از میان مردم بیرون آمد، با مردم زیست، در میان مردم فرورفت و شاید هنوز در میان مردم باشد. این مرد نه وزیر شد، نه وکیل شد، نه رئیس اداره شد، نه پولی بهم زد، نه خانه ساخت، نه ملک خرید، نه مال کسی را با خود برد، نه خون کسی را به گردن گرفت. شاید روز ولادت او را کسی جشن نگرفت و من شاهدم که در مرگ او ختم هم نگذاشتند... این روزنامه نه چشم پرکن بود، نه خوشچاپ. مدیر آن وکیل و سناتور و وزیر سابق نبود، پس مردم چرا آنقدر آن را میپسندیدند؟ از خود مردم بپرسید. نام این روزنامه به اندازهای بر سر زبانها بود که سیداشرفالدین قزوینی مدیر آن را مردم به نام «نسیم شمال» صدا میکردند. روزی که موقع انتشار آن میرسید، دسته دسته کودکان ده دوازدهساله که موزعان او بودند در چاپخانه گرد میآمدند و هر کدام دستهای بزرگ از او میگرفتند و زیر بغل میگذاشتند. این کودکان راستی مغرور بودند که فروشندۀ نسیم شمالاند. #پرسه_در_متون @cheshmocheragh