بوستان(سعدی نامه)

غزال: آهو
در این بیت از #غزل_سعدی، غزال #استعاره از معشوقی زیبا چشم و خوش حرکات است.
در کمند افتادن: #کنایه از به دام افتادن و اسیر شدن.
https://t.center/bustanesadi_reading

غزال اگر به کُمند اوفتد، عجب نَبوَد،
عجب، فُتادنِ مَرد است در کمند غزال.
#غزل_سعدی
#شعر_شاهکار
#معجزه_ی_صدا
#محمدرضا_شجریان
https://t.center/bustanesadi_reading

#هفتم_آبان، #سالروز_بزرگداشت_کوروش،
پادشاه بزرگ #ایران و تدوین کننده ی #اولین_منشور_حقوق_انسان در جهان و صاحب عزت در نزد جهانیان و #ذوالقرنین_قرآن گرامی باد!🌷
https://t.center/bustanesadi_reading

📒♦️شرح بوستان سعدی، باب اوّل، بیت ۱۶۷ تا ۱۷۷ (برابر با ابیات۳۸۴ تا ۳۹۴ در نسخه ی مرجع، به تصحیح غلامحسین یوسُفی)
چکیده:
در بخش پیش خواندیم که وزیر قبل، شبهه ای اخلاقی نسبت به وزیر جدید در ذهن شاه ایجاد کرد. پادشاه از روی حسن تدبیر، تصمیم گرفت این شبهه و تردید را با خود متّهم درمیان گذارد و علت رفتار شبهه ناکش را بپرسد.
در این بخش وزیر جدید پس از شنیدن سخنان پادشاه، می گوید حتی در ذهن من چنین چیزی خطور نکرده؛ کی چنین تهمتی زده است؟ پادشاه هم گوینده را معرفی می کند. آنگاه متهم(وزیر جدید)پاسخ می دهد که وقتی مرا به او ترجیح دادی و به جای او نشاندی، حسادت و دشمنی او و سعی در بد نشان دادن من عجیب نیست و در آخر می گوید به شرط ان که به من گوش بسپاری، در این باره تمثیلی(داستانی) می گویم.
📖شرح بیت به بیت:
۱-این بیت با دو بیت بعدی موقوف المعانی است و دوبیت بعد مفعول فعل "گفت" در این بیت هستند.
برآورد سر: سرش را بلند کرد/بسیار دان: (#صفت_فاعلی_مرکب_مرخم)، بسیار داننده، دانا/ کاردان: (#صفت_فاعلی_مرکب_مرخم) داننده ی کار، عاقل/خُبث: پلیدی، ناپاکی، زشتی و پلیدی نیت/ بداندیش: بدگمان، دشمن، متضادِّ نیک اندیش/ به خاطر دَرَم: در خاطرم(دو #حرف_اضافه(به...در) به سبک قدیم در دو طرف اسم)/ ظنّ: گمان، پندار/ اینچه: (این+چه): این چیز، این امر/ بر من نرفت: از من سر نزده، من انجام نداده ام. ماضی ساده در معنی ماضی نقلی به کار رفته است./ #جناس_اختلافی میان پاک و باک.
*وزیر دانا که سر به زیر انداخته و به سخنان پادشاه گوش می داد، سرش را بلند کرد و به پادشاه خردمند گفت: وقتی جرم و گناهی مرتکب نشده ام، از زشتی نیت دشمن، ترسی ندارم. چنین چیزی حتّی از ذهن من عبور نکرده است؛ نمی دانم چه کسی چیزی را که من انجام نداده ام، گفته است.
۲-برت: نزد تو، برای تو/بگویند: #فعل_مضارع_التزامی سوم شخص جمع، به معنای فعل مستقبل(اینده: خواهند گفت)/ به روی اندر: دو حرف اضافه (به+ روی+اندر) دو طرف اسم، به شیوه ی قدیم)، در روی، مقابل روی/ به روی اندرت: در مقابل رویت.
*آن چه من امروز نزد تو گفتم، دشمنان در مقابلت خواهند گفت.
۳-*این حرف را وزیر سابق به من گفت؛ تو هم هر چه می دانی بیان کن.
۴-انگشت بر لب گرفتن: #کنایه از تعجب کردن/ آید: سر بزند، انجام گیرد/ نیاید شگفت: عجیب نیست./ انگشت و لب #تناسب دارند و آید و نیاید #متضادند.
* وزیر خندید و تعجّب کرد و گفت که هر کاری که از وزیر [سابق] سر بزند، عجیب نیست.
۵-بیند: #مضارع_ساده در معنی #مضارع_اخباری/ بیند به جای خودم: مرا در جای خود می بیند، مرا در جایگاه و مقام خود می بیند/ مصراع دوم یک پرسش تأکیدی(#استفهام_تأکیدی، #استفهام_انکاری) است؛ یعنی جز بد مرا نخواهد گفت، فقط از من بد خواهد گفت.
*آدم حسودی که مرا در جایگاه خود می بیند، فقط از من بد خواهد گفت.
۶-آن ساعت: آن زمان/ انگاشتن: پنداشتن، گمان بردن، تصور کردن/ انگاشتم دشمنش: او را دشمن تصور کردم/ فروتر نشاند از منش: او را از من پایین تر قرار داد./ضمیر پیوسته ی -َش در این بیت در نقش #مفعول به کار رفته است.
*من او را از همان زمان که پادشاه، مقامش را فرو کاست و از من پایین تر قرار داد، دشمن پنداشتم.
۷-چو: وقتی/ فضیلت: رجحان، برتری/ فضیلت نهد بر وِیم: مرا بر او برتری بدهد/ در پی ام: به دنبالم/ مصراع دوم یک پرسش تأکیدی است؛ یعنی مسلّم و روشن است که او دشمن من خواهد بود.
*وقتی پادشاه مرا بر او ترجیح می دهد و برتر می نشاند، مسلّم است که او هم دشمن من خواهد بود.
۸-تا قیامت: هرگز (قید است)/ نگیرد به دوست: دوست به حساب نمی آورد، دوست نمی داند/ چو: چون، زیرا/بیند: می بیند، #مضارع_ساده در معنای #مضارع_اِخباری/ عز: عزّت، ارجمندی/ ذُل: ذلّت، خواری/ #تضاد میان عِزّ و ذُلّ.
*هرگز چنین کسی مرا دوست به حساب نمی آورد؛ زیرا عزّت مرا سبب ذلّت خود می بیند.
۹- بر اینت بگویم: در این باره برای تو بگویم، درباره ی این موضوع برای تو بگویم/ حدیث: قصّه، حکایت، داستان/ درست: صحیح، واقعی/بنده: صفت جانشین ضمیر که گوینده از روی تواضع به جای "من" به کار می برد.
* اگر به من گوش می دهی تا داستانی درست، در این موضوع برایت بگویم.
https://t.center/bustanesadi_reading

https://t.center/bustanesadi_reading
📒بوستان سعدی، ادامه ی باب اوّل، در عدل و تدبیر و رای، حکایت در تدبیر و تأخیر در سیاست، بیت ۱۶۷تا ۱۷۷(برابر با ابیات ۳۸۴ تا ۳۹۴ در نسخه ی مرجع، به تصحیح غلامحسین یوسُفی):
برآورد سر مرد بسیاردان،
چنین گفت با خسرو کاردان:
مرا چون بوَد دامن از جُرم پاک،
نیاید ز خبثِ بداندیش باک؛
به خاطر درم، هرگز این ظن نرفت؛
ندانم که گفت اینچه بر من نرفت! ۱
شهنشاه گفت: آنچه گفتم برت،
بگویند خصمان به روی اندرت. ۲
چنین گفت با من وزیر کَهُن،
تو نیز آنچه دانی بگوی و بکُن. ۳
بخندید و انگشت بر لب گرفت
کز او هرچه آید، نیاید شگفت. ۴
حسودی که بیند به جای خودم،
کجا بر زبان آورد جز بدم؟ ۵
من آن ساعت اَنگاشتم دشمنش،
که خسرو فروتر نشاند از منش. ۶
چو سلطان فضیلت نِهد بر وِیَم،
ندانی که دشمن بود در پیم؟ ۷
مرا تا قیامت نگیرد به دوست،
چو بیند که در عزِّ من ذُلِّ اوست. ۸
بر اینت بگویم حدیثی درست،
اگر گوش با بنده داری نُخُست. ۹

#ادبیات_فارسی #فارسی_زبانان #زبان_فارسی #قند_پارسی #گویشوران_پارسی #شاعران_ایران #فرهنگ_شرق #فرهنگ_ایران_زمین #ادبیات_فارسی #زبان_و_ادبیات_فارسی #شعر_پارسی #شعر_فارسی
#سعدی #ادبیات_تعلیمی #تعلیم_ادبیات
#سیاست #اخلاق #حقیقت #حکمت #پند #سخن_سعدی #شعر_سعدی #اشعار_سعدی
#آثار_سعدی #بوستان_سعدی #سعدی_نامه
#سعدی_خوانی #بوستان_خوانی
#مثنوی #وزن_شاهنامه #بحر_متقارب_مثمن_محذوف
#باب_اول
#در_عدل_و_تدبیر_و_رای
#حکایت
#تدبیر_و_تأخیر_در_سیاست
#ظن #فضیلت_نهادن_بر_کسی
#حسود #حسد
#دامن_از_جرم_پاک
#خبث #دشمن
#شاهنشاه #سلطان #وزیر
#فروتر_نشاندن
https://t.center/bustanesadi_reading

آن زمان که بنهادم، سر به پای آزادی‌،
دست خود ز جان شستم، از برای آزادی!

تا مگر به دست آرم، دامن وصالش را،
می‌دوم به پای سر، در قفای آزادی!

با عوامل تکفیر، صنفِ ارتجاعی، باز،
حمله می‌کند دایم، بر بنای آزادی!

در محیط طوفان‌زای، ماهرانه در جنگ است،
ناخدای استبداد، با خدای آزادی!

شیخ از آن کند اصرار، بر خرابیِ اَحرار،
چون بقای خود بیند، در فنای آزادی!

دامن محبت را، گر کنی ز خون رنگین،
می‌توان تو را گفتن، پیشِوای آزادی!

فَرُّخی ز جان و دل، می‌کند در این محفل،
دل نثار استقلال، جان فدای آزادی!

امروز ۲۵ مهر (۲۵ مهر ۱۳۱۸ خورشیدی)سالروز کشته شدن #فرخی_یزدی، شاعر #آزادی، در سن پنجاه سالگی، در زندان قصر تهران است. او جان خویش را در راه آزادی نثار کرد و گواه صادقانه بودن شعرش شد.
یاد و نامش گرامی و راهش پر رهرو باد!
انسان و خصوصاً انسان ایرانی، به گواهی تاریخ، بیش از آب، به آزادی برای ادامه ی حیات نیازمند است.
#زنده_باد_آزادی!
https://t.center/bustanesadi_reading

#بیستم_مهر
#بزرگداشت_حافظ
#روز_حافظ_گرامی!
#محمدرضا_شجریان
https://t.center/bustanesadi_reading

شجریان زنده است ؛ تا ایران زنده است.
۱۷ مهر سالروز پرواز ابدی استاد محمدرضا شجریان. ‌ #شجریان

#غزل_سعدی
با صدای #محمدرضا_شجریان
بگذار تا مقابل روی تو بگذریم
دزدیده در شمایل خوب تو بنگریم...

زادروز #سهراب_سپهری(۱۴ مهر ۱۳۰۷ تا ۱ اردیبهشت ۱۳۵۹)گرامی باد!

ثَبات: دوام، پابرجایی، استقرار، برجای ماندن، استواری.
ثِبات: بندِ بُرقَع، تسمه و مانند آن که به وسیله ی آن پالان را می بندند.
ثُبات: دردی که آدمی را از حرکت باز دارد.
#لغت_نامه_ی_دهخدا
https://t.center/bustanesadi_reading