. سویۀ دوگانۀ وفاق و زنان دکتر لیلا فلاحتی عضو هیأت علمی پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی وفاق به عنوان یک فرایند برآمده از کنش های اجتماعی، در جوامع پیچیده‌ای همچون ایران با امکان و امتناع‌های فراوانی روبرو است. وفاق فراتر از اشتراک نظر، ریشه در همسازی رویکردها و ارزش‌ها در مسیر ساخت یک هویت جمعی دارد. بنابراین ایجاد وفاق امری تکوینی و مبتنی بر احساس تعلق بین گروه‌های مختلف جامعه بوده و مهمترین موانع آن نیز وجود تبعیض و نابرابری است. زنان به عنوان یکی از گروه‌های مؤثر، نقش مهمی در تقویت انسجام اجتماعی و در عین حال به‌شدت تحت تأثیر جهت‌گیری بُردار وفاق است. نقش زنان در وفاق از دو بعد «وفاق با زنان» و «وفاق از طریق زنان» قابل تحلیل و ارزیابی است. در رویکرد وفاق با زنان، این حاکمیت است که باید به نقد رویه‌ها و فرآیندها و منابعی که در اختیار زنان قرار داده بپردازد. نگاهی به آمارهای رسمی نشان می‌دهد که در دو بُعد اقتصاد و سیاست، شکاف جنسیتی معناداری در سهم مشارکت زنان در ایران وجود دارد. سهم زنان در مشارکت اقتصادی ۱۳.۵ درصد و در رتبه ۱۴۴ از ۱۴۶ کشور دنیا و در مشارکت سیاسی با سهم ۶.۵ در مجلس، در رتبه ۱۴۳ از ۱۴۶ کشور دنیا است. بر اساس گزارش سال ۲۰۲۳، نهادهای اجتماعی و شاخص‌های جنسیتی که متمرکز بر نابرابری‌های حقوقی و هنجاری است، ایران در مجموع کشورهای با نابرابری خیلی زیاد قرار دارد. بنابراین در فرآیند رویکرد وفاق با زنان، حکمرانی باید گام‌های جدی و مشهودی در مسیر کاهش نابرابری در مشارکت اقتصادی، مشارکت سیاسی و رویه‌های حقوقی و قضایی بردارد. در رویکرد دوم، نقش زنان به عنوان ظرفیت و منبع ایجاد وفاق مورد توجه قرار می‌گیرند. زنان در سه دهه گذشته یکی از مهمترین گروه‌های بهره‌بردار از آموزش عالی بوده‌اند و امروز این سهم به ۶۵ درصد رسیده و بنابراین ظرفیت مهمی در توسعه اجتماعی کشور هستند. علاوه بر این زنان یکی از مهمترین مشارکت‌کنندگان در عرصه اجتماعات محلی و امور خیر هستند و این بیانگر قابلیت بی‌بدیل آنها در تقویت انسجام اجتماعی بر بستر اجتماعات محلی و سلول‌های خرد جامعه است. نقش تربیتی زنان در جامعه‌پذیری نسل‌های آینده و امکان تقویت روحیه رواداری و تاب‌آوری اجتماعی در فرآیند تربیت فرزندان هم از دیگر ظرفیت‌هایی است که عاملیت آن در اختیار زنان است. بنابراین امکان‌پذیری وفاق در حوزه زنان نیازمند کاربست سیاست‌های عملی و به‌دور از شعارهای رایج در مسیر ترمیم فاصله حکمرانی با زنان و از سوی دیگر تقویت جامعه مدنی برای بسیج ظرفیت‌های زنان در مسیر تقویت انسجام و اعتماد اجتماعی است.   کلمات کلیدی: زنان، وفاق اجتماعی، انسجام اجتماعی، حکمرانی، نابرابری جنسیتی. 🌐 تلگرام | اینستاگرام | پخش زنده | سایت | مطالعات دیالوگ