📌 اقسام قضیهی ضروریه نزد منطقدانانِ قدیم
۱. ابتدا دو حالت وجود دارد:
۱.۱. محمول عین ماهیت، یا از صفات ذاتی ماهیت یا از لوازم ماهیت باشد:
ضروریهی مطلقه؛ مثال: هر انسانی بالضروره ناطق است.
۱.۲.محمول عین ماهیت، یا از صفات ذاتی ماهیت یا از لوازم ماهیت نباشد: (برای مورد ۱.۲ نیز، دو حالت در کتب قُدَما ذکر شدهاست)
۱.۲.۱. منشاء ضرورت،
وصف باشد:
مشروطهی عامه؛ مثال: هر جسم مایع مادام که مایع است، بالضروره شکل ظرفی را خواهد داشت که در آن قرار گرفته است.
۱.۲.۲. منشاء ضرورت،
وقت باشد: (برای مورد ۱.۲.۲ نیز، دو حالت در کتب قُدَما ذکر شدهاست)
۱.۲.۲.۱. منشاء ضرورت
وقتی معین باشد:
وقتیهی مطلقه؛ مثال: ماه در وقت حایل شدن زمین بین آن و خورشید، بالضروره منخسف است.
۱.۲.۲.۲. منشاء ضرورت
وقتی نامعین باشد:
منتشرهی مطلقه؛ مثال: هر انسانی بالضروره در وقتی از اوقات متنفس است.
💠 اَزدانامه | محمدمهدی حاتمی
@azdanameh