📌 استدلالِ مأمون عباسی درباره‌ی عدم وجود دو خدا مقدمه‌ی ۱. خدا، طبق تعریف کامل است. مقدمه‌ی ۲. اگر دو خدا [خدای ۱ و خدای ۲] وجود داشته باشد، آن‌گاه هر کدام باید کامل باشند. مقدمه‌ی ۳. خدای ۱ و خدای ۲ باید قادر مطلق باشند و گرنه ناکامل‌اند. مقدمه‌ی ۴. اگر چیزی ناکامل باشد، نمی‌تواند خدا باشد. مقدمه‌ی ۵. خدای ۱ نمی‌تواند خدای ۲ را نابود کند، چون خدای ۲ قادر مطلق است. مقدمه‌ی ۶. خدای ۲ نمی‌تواند خدای ۱ را نابود کند، چون خدای ۱ قادر مطلق است. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ نتیجه‌ی ۱. طبق مقدمه‌ی ۵، خدای ۱ ناتوان است. [قادر مطلق نیست.] نتیجه‌ی ۲. طبق مقدمه‌ی ۶، خدای ۲ ناتوان است. [قادر مطلق نیست.] ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ نتیجه‌ی ۳. طبق نتیجه‌ی ۱ و نتیجه‌ی ۲ و مقدمه‌ی ۳، خدای ۱ و خدای ۲ ناکامل‌اند. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ نتیجه‌ی ۴. طبق نتیجه‌ی ۳، مقدمه‌ی ۴ و مقدمه‌ی ۱، خدای ۱ و خدای ۲ نمی‌توانند خدا باشند. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ نتیجه‌ی ۵. طبق نتیجه‌ ۳ و مقدمه‌ی ۲، دو خدا وجود ندارد. رک. بیان الادیان، (۱۳۷۶)، ابوالمعالی محمد بن نعمت علوی، مصحح: منوچهر دانش‌پژوهش و قدرت الله پیشنماززاده، چاپ اول، تهران، بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار یزدی، ص: ۴۲ و ۴۳، مناظره‌ی مأمون با متکلّم ثنوی‌مذهب. 💠 اَزدانامه | محمدمهدی حاتمی @azdanameh