پیچیدگی های یک انتخابات 🖊️ عقیل دغاقله بر اساس نظرسنجی موسسه ایستاسیس پزشکیان ۴۷ درصد است و جلیلی ۴۶ درصد. یعنی هر دو مساوی هستند. این نظرسنجی امروز جمع بندی شده است و داده های غیر رسمی آن نشان می دهد که میزان مشارکت در مرحله دوم حدود ۴۴ خواهد بود. اما چند نکته جالب در مورد رخدادها و نتایج احتمالی: در این انتخابات، غیاب طبقه متوسط باعث شده است تا انتخابات بیشتر در میان طبقات محروم و فقیر جامعه در جریان باشد. در میان این اقشار، در انتخابات های ریاست جمهوری گذشته یک اجماع گسترده درباره نامزد انتخاباتی شکل می گرفت: از اجماع بر خاتمی در سال ۷۶ و ۸۰ تا اجماع بر احمدی نژاد در ۸۴ و ۸۸ و انتخاب رئیسی در ۱۴۰۰. به نظر می رسد در این دوره از انتخابات، حداقل تا زمان اجرای نظرسنجی ها، این اجماع حاصل نشده است و بخشی از اقشار فقیر جامعه طرفدار جلیلی و بخشی طرفدار پزشکیان شده اند. دلیل اینکه برای اولین بار اصلاح طلبان توانسته اند در مشارکت زیر ۵۰ درصد امیدی برای برد داشته باشند همین شکاف در میان طبقه فقیر جامعه است. به عبارتی، ائتلافی میان بخش بسیار اندکی از طبقه متوسط و بخشی از طبقه فقیر جامعه حاصل شده است. و در نتیجه همین ائتلاف (شکننده؟) میزان آراء پزشکیان به بالای ۴۰ درصد رسیده است. بدون این ائتلاف نانوشته رای پزشکیان تنها دو تا ۳ میلیون بالاتر از رای همتی می شد و لا غیر. جهت گیری طبقه فقیر متاثر از قومیت و مذهب آنان نیز بود. بر اساس داده های استانی، در میان قومیتهای غیر فارس، فضا به سود پزشکیان است. از آن سو، در میان قومیت فارس و لر فضا به سمت جلیلی است. نقشه پیوست به خوبی این تفاوت را نشان می دهد. تمامی استان های مرکزی به جلیلی رای داده اند و اکثر استان های پیرامون به پزشکیان. تنها استثنا خوزستان است که دلیل آن، بر اساس داده های شهر به شهر، مشارکت بالاتر لرها به سود جلیلی و مشارکت بسیار پایین عرب ها در انتخابات است.* در مرحله دوم انتخابات، این شکاف در میان طبقه فقیر جامعه تداوم خواهد داشت. گرچه کمپین جلیلی تلاش بسیاری کرد تا با معرفی پزشکیان به عنوان دولت سوم روحانی، این شکاف را به نفع خود ترمیم کند. اما در عمل نمی دانم چقدر موفق بوده است. و هنوز علائمی از تغییر جدی مدل رای دهی طبقه فقیر در این انتخابات وجود ندارد. اما در مرحله دوم انتخابات اتفاق دیگری نیز رخ خواهد داد: میزان مشارکت بالاتر خواهد رفت. نظرسنجی ها ۴۰-۴۴ درصد را برآورد کرده اند. مشارکت ممکن است از این عدد نیز بالاتر برود. اما حتی با فرض افزایش مشارکت، ما نمی دانیم که کدامین گروه ها به میدان خواهند آمد؟ توجه کنید که بسیاری از غایبان مرحله اول از همین طبقه فقیر بودند و آمدن آنها الزاما به سود پزشکیان نخواهد بود. دیگر آنکه ما از تاثیر دستگاه ایدئولوژیک نظام و سازمان گسترده و وسیع و کشوری آن بی خبریم. اثرات این دستگاه رای ساز می تواند در آراء پیرامون هم موثر باشد. ما می دانیم که از یک سو، رای پزشکیان در میان اقشار فقیر قومیتهای غیر فارس اهل سنت رشد خواهد کرد (ترکمن ها، کردها و بلوچ ها). اما نمیدانیم که در میان قومیتهای غیر فارس شیعه (کردها، عرب ها و لرها) چه رخ خواهد داد. حتی در میان اقشار فقیر ترک نمی دانیم چه تغییری رخ خواهد داد. دستگاه ایدئولوژیک نظام موثر است و ابزارهای جدی برای تغییر و شکل دهی افکار عمومی در این مناطق دارد به ویژه در دو روز آخر انتخابات. آخر اینکه شاید بتوان گفت که در وضعیت پیچیده موجود، تنها عاملی که می تواند نتیجه را به سود پزشکیان تمام کند حضور بیشتر طبقه متوسط است. داده ای نداریم که این مشارکت را نشان دهد، اما یک حس عمومی وجود دارد. این حس همان چیزی است که من به آن رای نسیه می گویم: برای کمپین پزشکیان، تا این لحظه مشارکت طبقه متوسط نسیه است. رای دادن در نظام جمهوری اسلامی برای اکثریتی از طبقه متوسط دشوار شده است. آنها باید بر موانع درونی زیادی غلبه کنند تا بروند و رای دهند. و بسیاری ممکن است در روز آخر -علیرغم احساس خطر یا همدلی با کمپین اصلاح طلبان- در خانه بمانند. همین تاملات باعث شد تا در مرحله اول مشارکت از ۵۰ درصد پیش بینی شده به ۴۰ درصد ریزش کند. امکان تکرار این رفتار محتمل است. و اگر این نسیه ها نقد نشود، همه چیز به صف بندی های درونی طبقات محروم و فقیر جامعه گره خواهد خورد. و آنها خواهند بود که نتیجه انتخابات را تعیین خواهند کرد. ** از خطای دورکیمی آگاه هستم. مدعیات را به عنوان فرضیه مطرح کرده ام. @adagha