ادبگاه

برخیزم و عزمِ بادهٔ ناب کنم
رنگِ رخِ خود به رنگ عنّاب کنم
این عقل فضول پیشه را مشتی می
بر روی زنم چنانکه در خواب کنم

#خیام_نیشابوری


#امرداد
#تابستان
#عناب
#باغچه_خانه


👇🍃
#ادبگاه
@Adabgah95

❤️خوش باشی های خیام❤️

خوش باش که عمر جاودانی این است
خود ، حاصلت از دور جوانی این است
هنگام گل وباده ویاران ، سرمست
خوش باش دمی که زندگانی این است

می خوردن وشادبودن آیین من است
فارغ بودن ز کفرو دین ،دین من است
گفتم به عروس دهر کابین تو چیست؟
گفتا : دل خرم توکابین من است

چون لاله به نوروز قدح گیر به دست
بالاله رخی اگر تورا فرصت هست
می نوش به خرمی که این چرخ کهن
ناگاه تو را چوخاک گرداند پست

مهتاب به نوردامن شب بشکافت
می نوش دمی بهتر از این نتوان یافت
خوش باش ومیندیش که مهتاب بسی
اندرسرخاک یک به یک خواهد تافت


برخیز ومخور غم جهان گذران
بنشین ودمی به شادمانی گذران
درطبع جهان اگر وفایی بودی
نوبت به توخود نیامدی از دگران

👇🌸👇
#خیام_نیشابوری
۲۸#_اردیبهشت
#زادروز_شاعـــــر

#موسسه_فرهنگی_ادبی_فروغ_سخن_لنجان
@forooghesokhan95

برخیزم و عزمِ بادهٔ ناب کنم

رنگِ رخِ خود به رنگ عنّاب کنم

این عقل فضول پیشه را مشتی می

بر روی زنم چنانکه در خواب کنم

#خیام_نیشابوری

خوش باشی های خیام

خوش باش که عمر جاودانی این است
خودحاصلت از دور جوانی این است
هنگام گل وباده ویاران سرمست
خوش باش دمی که زندگانی این است

می خوردن وشادبودن آیین من است
فارغ زکفرودین دین من است
گفتم به عروس دهر کابین توچیست
گفتا دل خرم توکابین من است

چون لاله به نوروز قدح گیر به دست
بالاله رخی اگر تورا فرصت هست
می نوش بخرمی که این چرخ کهن
ناگاه توراچوخاک گردانید پست

مهتاب به نوردامن شب بشکافت
می نوش دمی بهتر از این نتوان یافت
خوش باش ومیندیش که مهتاب بسی
اندرسرخاک یک به یک خواهد تافت


برخیز ومخور غم جهان گذران
بنشین ودمی به شادمانی گذران
درطبع جهان اگر وفایی بودی
نوبت به توخود نیامدی از دگران

👇🌸👇
#خیام_نیشابوری
۲۸#_اردیبهشت
#زادروز_شاعـــــر

#موسسه_فرهنگی_ادبی_فروغ_سخن_لنجان
@forooghesokhan95

نیکی و بدی که در نهاد بشر است
شادی و غمی که در قضا و قدر است
با چرخ مکن حواله کاندر ره عقل
چرخ از تو هزار بار بیچاره‌تر است
👇🦋
#خیام
#شجریان
#زادروز_شاعـــــر

@Adabgah95

نیکی و بدی که در نهاد بشر است
شادی و غمی که در قضا و قدر است
با چرخ مکن حواله کاندر ره عقل
چرخ از تو هزار بار بیچاره‌تر است
👇🦋
#خیام
#شجریان
#زادروز_شاعـــــر

@Adabgah95

سیزده به در وشاعرانه ها👇🌿👇


🍀ساقی گل و سبزه بس طربناک شده‌ست

دریاب که هفته ی دگر خاک شده‌ست

می نوش و گلی بچین که تا درنگری

گل خاک شده‌ست و سبزه خاشاک شده‌ست

#خیام_نیشابوری


☘سیزده را همه عالم به در امروز از شهر

من خود آن سیزدهم کز همه عالم به درم

#محمد_حسین_بهجت #شهریار


☘بعد از این دست من و دامن سرو و لب جوی

خاصه اکنون که صبا مژده فروردین داد

#حافظ_شیرازی


☘هر کس به تماشایی رفتند به صحرایی

ما را که تو منظوری خاطر نرود جایی

#سعدی_شیرازی


🍀همه کس رفته از خانه به صحرا
برون برده همه ساز تماشا
ز هر باغی و هر راغی و رودی
به گوش آمد دگر گونه سرودی
زمین از بس گل و سبزه چنان بود
که گفتی پر ستاره آسمان بود
ز لاله هر کسی را بر سر افسر
ز باده هر یکی را بر کف اخگر
گروهی در نشاط و اسپ‌تازی
گروهی در سماع و پای‌بازی
گروهی می‌خوران در بوستانی
گروهی گل‌چنان در گلستانی


#فخرالدین_اسعد_گرگانی

👇☘👇
#سیزده_به_در
#ادبیات_فارسی
#آیین_ایرانی

#ادبگاه
@Adabgah95

👤یاور خدابخشی
کارشناس ادبیات فارسی
در سایت نبض وطن می خوانیم



http://nabzevatan.ir/News/1817/%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D9%85-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA-%D8%AE%D9%88%DB%8C%D8%B4%D8%AA%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D8%AA

👇📚👇
خیام را چگونه بنگریم؟

لب بر لب کوزه بردم از غایتِ آز،
تا زو طلبم واسطه‌ی عمرِ دراز،
لب بر لب من نهاد و می‌گفت به راز:
مِی خور، که بدین جهان نمی‌آیی باز!

شعر حافظ در قلمروِ خلاقیت هنری است و ما می‌خواهیم آن را به زبان منطق توجیه کنیم. این درست نیست. اصولا هنر از قوانین عاطفه است،بنابراین به نظر من خیلی طبیعی است که یک آدمی که احتمالا متشرّع است در لحظه‌هایی از دایرهٔ اعتقادات عادی خودش خروج داشته باشد. شاید خیلی از شماها خیّام را مثل بسیاری از منتقدان اروپایی بنگرید. بسیاری از منتقدان عصر حاضر خودمان ، خواسته‌اند که خیّام را یک آدم به معنی ماتریالیست مطلق بدانند. مثلا این نمونه که:

دارنده چو ترکیب طبایع آراست
از بهرِ چه او فکندش اندر کم و کاست
گر نیک نیامد این صُوَر عیب کراست؟
گر نیک آمد شکستن از بهرِ چراست

یا:
جامی‌ست که عقل‌آفرین می‌زندش
صدبوسه زِ مهر بر جبین می‌زندش
این کوزه‌گر دهر چنین جامِ لطیف
می‌سازد و باز بر زمین می‌زندش

این اعتراض از همین نوع است، یعنی اعتراضی است که این کوزه‌گر دهر... شما اگر تعقیب کنید این تمِ کوزه و کوزه‌گر را، این صراحتی که شما فرضاً در «پیر ما گفت خطا بر قلمِ صنع نرفت...» یا مثلا « این کوزه‌گر دهر چنین جام لطیف...». این یک اعتراض ملایمی است که اولا نسبتش می‌دهد به کوزه‌گر دهر. طبعا دهر چیزی است که آدم می‌تواند مسئولیت را بر گردن خود خدا نیندازد. اما وقتی او می‌گوید قلمِ صنع، صنع حوزهٔ عمل الهی است، حوزهٔ فعل الهی است. این تصریح بیشتری دارد. اما او می‌گوید:
«این کوزه‌گر دهر...» یعنی غیرمستقیم همین حرف را می‌زند.
در عین حال جملهٔ «می‌سازد و باز بر زمین می‌زندش» می‌تواند سؤالی باشد، سوال انکاری.  یعنی این کار را نمی‌کند، وانگهی کار کوزه‌گری اصلا مگر کار دهر است؟! در اصل کار خداست و چون خدا عالم و عادل و حکیم است این کار را نمی‌کند. شما ظاهر قضیه را می‌بینید و بر ظاهر قضاوت می‌کنید، حال آنکه باطن کار جورِ دیگر است. درست است که می‌شکندش این شکستن در واقع نوعی پوست‌اندازی است، از اسارت تن خلاص شدن است.

اما می‌خواستم این را برایتان بگویم که این نوع تفکر زندیقی–الحادی اگر بخواهد ملاک این قرار بگیرد که در یک لحظه یا در چند لحظه، برای یک شادی زودگذر، چنین تفکّری پیش بیاید و شما این را به حساب مجموعهٔ نظام فکری او قرار بدهید، این را در مورد خیّام نفی نمی‌کنم (البته کاملا طبیعی است مخصوصا در مورد خیام که غرق حیرت است)

در آن دورهٔ شکفتگی تمدن اسلامی، خیلی راحت آدم‌ها می‌آمدند حرفشان را می‌زدند. یک آدمی مثل خیام بوده و آدمی هم مثل نجم‌الدین رازی به او فحش می‌داده.

 

#خیام و مسئله مرگ

شاید مهم‌ترین تصویری که خیّام از مسألهٔ مرگ و زندگی، در شعرِ خویش، عرضه کرده همان تصویر « کارگهِ کوزه‌گر» باشد که در یکی از بدیع‌ترین رباعیّاتِ او بدین‌گونه شکل گرفته است:

جامی‌ست که عقلْ‌آفرین می‌زندش
صد بوسهٔ مهر بر جبین می‌زندش
وین کوزه گرِ دهر، چنین جامِ لطیف
می‌سازد و باز بر زمین می‌زندش

هرکدام از مجموعه‌های خیّام و خیّامی را که باز کنیم با نمونه‌های دیگر این تصویر روبرو خواهیم شد:

« در کارگهِ کوزه‌کری رفتم دوش» یا
« دی کوزه‌گری بدیدم اندر بازار».

در شعرِ قبل از روزگارِ خیّام، تا آنجا که به یاد دارم، از موتیف کوزه‌گر، برای مسألهٔ مرگ و زندگی، به ندرت استفاده شده است. شاید #خیام نخستین شاعری باشد که ازین موتیف و وابسته‌های آن بهره یافته‌اند، از مجموعهٔ رباعیاتِ خیام و خیّامی بگیریم، بخش قابل ملاحظه‌ای از آنها را حذف کرده‌ایم.

 این که گفته شد پیش از خیام کسی از موتیف کوزه‌ و کوزه‌گر استفاده نکرده قدری دور از احتیاط می‌نماید. در یک غزل منسوب به فرخی سیستانی که در سبک و سیاقِ شعر او و عصرِ اوست، شاعر گفته است:

خیز تا بر گُلِ نو کوزگکی باده خوریم
پیش تا از گِلِ ما کوزه کند دستِ زمان

که یاد‌آورِ بیت ممتاز و درخشان خواجهٔ شیراز است:

روزی که چرخ از گِلِ ما کوزه‌ها کند
زنهار، کاسهٔ سرِ ما پرشراب کن

که غالبا از کلمهٔ « چرخ» فقط آسمان و فلک و روزگار را تداعی می‌کنند در صورتی که خواجه ورخ را به دو معنی به کار برده است:
چرخ در معنیِ آسمان و فلک و چرخی که کوزه‌گران داشته‌اند و هنوز هم دارند. تقریبا تمام آنها که فرهنگ بسامدی برای دیوان حافظ پرداخته‌اند از این معنی چرخ، در بیتِ او غافل بوده‌اند.
در مورد تمام شارحان دیوانِ او چنین استقصایی ندارم.

 https://t.center/Forooghesokhan95

👤صادق هدایت در ترانه‌های خیام یک دسته‌بندی کلی‌ از مضامین رباعیات خیام ارائه می‌دهد و ذیل هر یک از عناوین، رباعی‌های مرتبط با موضوع را می‌آورد:

راز آفرینش

درد زندگی

از ازل نوشته

گردش دوران

ذرات گردنده

هر چه باداباد

هیچ است

دم را دریابیم

👥برخی فارسی شناسان بر این باورند که رباعیات خیام تازیانه‌ای بر زاهدان ریاکار است.

«عبدالرضا مدرس زاده» قائم مقام انجمن بین‌المللی ترویج زبان و ادبیات فارسی اعتقاد دارد خیام در اشعارش بی‌اعتباری دنیا و ناپایداری هستی موقت انسان را در زندگی اش به تصویر می‌کشاند. زبان تند و تیز خیام در رباعیات، تازیانه‌ای بر زاهدان دروغین و ریاکار است.
تا پیش از تصحیحات علمی مجموعه‌هایی که با نام رباعیات خیام وجود داشت؛ مجموعه‌هایی مغشوش از آرای متناقض و افکار متضاد بود به‌طوری‌که به قول صادق هدایت «اگر یک نفر صد سال عمر کرده باشد و روزی دو مرتبه کیش و مسلک و عقیدهٔ خود را عوض کرده باشد قادر به گفتن چنین افکاری نخواهد بود.»



🦋📚🦋
#زادروز_شاعـــــر
#خیام_نیشابوری
#ترانه_های_خیام
#صادق_هدایت
#ادبگاه
@Adabgah95
 

👤خیام نیشابوری

امروز 28 اردیبهشت مصادف‌است‌با روز بزرگ‌داشت خیام نیشابوری در تقویم ‌ملی ایران؛

ریاضی‌دان؛ فیلسوف ؛ ستاره شناس شاعر بزرگ و رباعی سرای ایرانی
خیام به سبب تاثیرش در سامان‌‌دادن تقویم هجری خورشیدی؛ رباعیات‌اش؛ نقشش درحل معادله‌های درجه سوم در ریاضیات و پژوهش‌های‌‌اش درباره اصل پنجم اقلیدس در هندسه؛ چهره‌ای جهانی است.خیام در جهان چندان سرشناس است که پیکره‌اش در مقر سازمان‌ملل در وین نصب است .

خیام هیچ‌گاه به قصدِ شاعری شعر نگفت! او گاه در حاشیه‌یِ تالیفاتِ علمی‌اَش، رباعی می‌نوشت؛ اگرچه جایگاهِ علمیِ خیام بر‌تر از جایگاهِ ادبیِ اوست اما آوازه‌یِ وی بیشتر به واسطه‌یِ نگارشِ رباعیاتش است که شهرتی جهانی دارد و به زبان‌هایِ مختلفی ترجمه شده است.

نگاه فلسفی او به زندگی در دنیا طرفداران بسیار دارد. در ایران به خاطر دستاورد‌های خیام در ریاضی، این روز را ⁧روز ریاضیات⁩ نیز می‌نامند.
🦋📚🦋📚🦋
#زادروز_شاعـــــر
#خیام_نیشابوری
#٢٨_اردیبهشت
#موسسه_فرهنگی_دبی_فروغ_سخن_لنجان

@Forooghesokhan95

ای بس که نباشیم و جهان خواهد بود
نی نام زما و نی‌نشان خواهد بود

زین پیش نبودیم و نبد هیچ خلل
زین پس چو نباشیم همان خواهد بود


#خیام

روزتان خوش
قدر یکدیگر را داشته باشیم 🙏❤️

این قافله عمر عجب می گذرد
دریاب دمی که با طرب می گذرد

ساقی غم فردای حریفان چه خوری
پیش آر پیاله را که شب می گذرد

28اردیبهشت بزرگداشت
حکیم عمر #خیام_نیشابوری
گرامی باد
🌷🙏
@Adabgah95

تا دست به اتفاق بر هم نزنیم،
پایی ز نشاط بر سر غم نزنیم

خیزیم و دمی زنیم پیش از دمِ صبح،
کاین صبح بسی دمد که ما دَم نزنیم...

#خیام

درود دوستانِ جان
روزتان شاد و خوش🙏🏼💖